اتحادیه اروپا و آینده روابطش با ایران پس از توافق ژنو‎

یک روز پس از اعلام تحریم هفده شرکت ایرانی دیگر از سوی اتحادیه‌ی اروپا، مایکل مان سخنگوی کا‌ترین اشتون، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه اعلام کرد: “آماده‌ایم تحریم‌ها را متوقف کنیم؛ اعتماد به یکدیگر ما را به توافق پایانی هدایت می‌کند.” سخنگوی اشتون گفت: “ما آماده‌ایم قانون مناسبی برای اجرایی شدن توافقنامه ژنو با مجموعه کشورهای اتحادیه‌ی اروپا وضع کنیم؛ اما همه‌ی این‌ها به اجرای تعهد‌های طرف ایرانی بستگی دارد و تایید آن‌ها از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.”
بازرسان آژانس روز‌های هشتم و نهم دسامبر (هفده و هیجده آذر ماه) از رآکتور آب سنگین اراک بازدید می‌کنند. همچنین گردهمایی وزرای اتحادیه‌ی اروپا در  روز شانزده دسامبر در بروکسل از نظر تصمیم‌گیری در مورد رابطه اتحادیه اروپا با ایران اهمیت دارد. این گردهمایی  به منظور موافقت همه‌ی اعضای اتحادیه اروپا با لغو پنج در صدی تحریم‌ها و آزاد سازی قسمتی از سهم ایران از سپرده‌های نفتی‌اش که در توافق ژنو تدارک دیده شده است.

پرسش مهم این است که  آیا خوش‌بینی کنونی اتحادیه‌ی اروپا می‌تواند به توافق پایانی بر سر مشکل ده ساله‌ی پرونده‌ی اتمی ایران منجر شود؟ دکتر جلال ایجادی، استاد دانشگاه در پاریس عقیده دارد هنوز گفت‌و‌گو درباره‌ی رسیدن به امضای پایانی توافق نامه ژنو دشوار است؛ اما آنچه در ژنو اتفاق افتاد به نفع کل اروپاست.
تحریم‌های آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا توانست ایران را به پای میز مذاکره بکشاند؛ توافق نامه‌ی موقت شش ماهه نیز امضا شده است. حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران هم اعتبارش با توانایی شل کردن گره تحریم‌ها سنجیده می‌شود. اتحادیه‌ی اروپا هم منافع استراژیک در منطقه به ویژه در ایران دارد. آیا همه‌ی این‌ها می‌توانند به برقراری رابطه‌ی دوباره با ایران منجر شود؟ دکتر حسین لاجوردی، رییس انجمن پژوهشگران به دلیل مشکلات فراوانی که در این راه قرار دارد در این مورد ابراز تردید می‌کند.
آنچه مسلم است منافع اتحادیه‌ی اروپا در ایران بسیار فرا‌تر از موضوع پرونده‌ی هسته‌ای است. ایران به نوعی همسایه‌ی جغرافیایی اتحادیه اروپاست و بیش از آمریکا پیوند‌های فرهنگی اقتصادی و مردمی با ایران دارد. مساله حقوق بشر نیز همیشه برای اروپایی‌ها اهمیت دارد. در حالی که در توافق اخیر ژنو سخنی از حقوق بشر در ایران به میان کشیده نشد. آیا این مهر تاییدی است بر سرکوب حکومتی و اعدام‌ها در ایران از سوی اتحادیه‌ی اروپا و آمریکا؟ انور میرستاری، فعال حقوق بشر و عضو حزب سبزهای بلژیک باور دارد که اتحادیه اروپا نمی‌تواند چشم خود را به مساله حقوق بشر در ایران ببندد.
به نظر می‌رسد مرحله‌ی پس از برداشته شدن بخشی از تحریم‌های ایران در صنعت خودروسازی این کشور آغاز شده باشد. فرهاد عربی، استاد دانشگاه و کار‌شناس اتومبیل در فرانسه به این رویداد که بلافاصله ارزش سهام دو شرکت بزررگ فرانسوی را بالا برد اشاره می‌کند . فرهاد عربی پیش بینی می‌کند که ورود اتومبیل‌های جدید پژو و رنو به بازار ایران، قیمت‌های بالای کنونی به ویژه در بازار آزاد را خواهد شکست.

[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20131203_Political_Geneva_IrajAdibzadeh.mp3[/podcast]