مریم میرزاخانی، استاد ۳۷ ساله ریاضی در دانشگاه استنفورد، روز سه‌شنبه ۲۱ مرداد ماه (۱۳ اوت) برنده جایزه فیلدز شد. او اولین زنی است که توانسته است این نشان را به دست بیاورد.
نشان فیلدز (Fields Medal) را اصطلاحا همسنگ «نوبل ریاضیات» می‌خوانند چرا که این جایزه معتبرترین نشان افتخار در حوزه ریاضی است. از آن‌جا که جایزه نوبل به رشته ریاضی تعلق نمی‌گیردجایزه فیلدز اهمیتی جهانی دارد.
نشان فیلدز جایزه‌ای است که هر چهار سال یکبار در مراسم کنگره «اتحادیه جهانی ریاضیات» به دو تا چهار ریاضی‌دان که کمتر از ۴۰ سال سن دارند و کار ارزنده‌ای در ریاضی انجام داده باشند، اهداء میشود.
میرزاخانی که پیش از آغاز تحصیلات دانشگاهی‌اش در سال ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ دو بار برنده مدال طلا در المپیاد جهانی ریاضی شده بود، تحصیلاتش را در رشته ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد. او برای دوره دکتری ریاضی وارد دانشگاه هاروارد شد و از پایان‌نامه خود در سال ۲۰۰۴ دفاع کرد.
کمیته فیلدز از تحقیقات مریم میرزاخانی در حوزه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای مدول» تقدیر به عمل آورده است.
میرزاخانی در رابطه با جایزه فیلدز گفت: «این افتخار بزرگی است. اگر این جایزه زنان دانشمند و زنان ریاضی‌دان را تشویق کند، خوشحال خواهم شد. مطمئن هستم که در سال‌های آتی زنان بیشتری برنده این نوع جایزه‌ها خواهند شد».
اکتشاف‌ها و نوآوری برجسته مریم میرزاخانی در حوزه «هندسه ریمانی»، به خصوص در درک تقارن سطوح منحنی، مانند کره، سطوح دونات شکل و اشیای هذلولی، دلیل اصلی اهدای جایزه فیلدز به او بود و کمیته مخصوص این جایزه در کنگره بین‌المللی ریاضیدانان بر این مسئله تأکید داشت.
هندسه ریمانی شاخه‌ای از هندسه دیفرانسیل است که به بررسی سطوح و حجم‌های دارای خمینه‌های ریمانی می‌پردازد. هندسه ریمانی در قرن نوزدهم توسط برنهارد ریمان پایه‌گذاری شد و امروز از مهم‌ترین و پرکاربردترین شاخه‌های هندسه دیفرانسیل است.
با اینکه تخصص مریم میرزاخانی در ریاضیات محض و کار او عمدتاً نظری است، نوآوری‌های او در حل مسائل هندسه منحنی‌ها در فیزیک و نظریه کوانتوم کاربرد دارد.
میرزاخانی که در تهران متولد شده است، در کودکی می‌خواسته نویسنده شود. اما حل مسائل هندسه و ریاضی به او لذت بیشتری می‌داد. او در مورد کارش می‌گوید:«مثل حل کردن یک پازل است. مانند یک کارآگاه باید نقطه‌ها را به هم وصل کنم و این برایم سرگرم کننده است.هرچه بیشتر زمان در ریاضی صرف می‌کنم، بیشتر هیجان زده می‌شوم.»
مریم میرزاخانی از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ استاد و پژوهشگر ریاضیات محض در دانشگاه پرینستون بود و اکنون استاد دانشگاه استنفورد است. او به همراه همسر و دختر ۳ ساله‌اش ساکن شهر استنفورد در ایالت کالیفرنیای آمریکاست.
یکی از درس‌های پروفسور مریم میرزاخانی در دانشگاه استنفورد با عنوان «دینامیک در فضاهای مدول در منحنی‌ها» که در ماه مارس ۲۰۱۲ در دانشگاه استنفورد ضبط شده است:
مریم میرزاخانی مایۀ افتخار ایرانیان وبخصوص زنان ایرانیست. جوانان ایرانی وبخصوص دختران وزنان ایرانی که بعداز انقلاب آخوندی بخاطر فشار و آزارهای مشتی هموطن نادان مجبور به خروج از کشور شده اند، دراکثر رشته ها بخوبی درخشیده اند. همین خانم وهم جنسان وی اگر اکنون درایران بودند باید براثرتبعیضهای خشک مغزهای حاکم برکشور، بکار خانه داری وصرف وقت درآشپزخانه وپختن قرمه سبزی میپرداختند. وجود این حکومت مایۀ ننگ است.
علی کبیری / 13 August 2014
از خوشحالی در پوستم نمی گنجم. مایه فخر ایرانیان هستید خانم میرزاخانی
فرداد / 13 August 2014
آفرین بر پروفسور میرزا خانی .
واقعآ مایه مباهات ملت ایران گشته و این افتخار را به ایشان و خانواده محترمشان تبریک عرض می نمایم .
بهنام / 13 August 2014
نمی دانم چرا از هر فرصتی برای بهره گیری سیاسی استفاده می شود. خانم میرزاخانی به هیچ دلیل سیاسی از ایران نرفته است. استعداد شگرف او دقیقا در سیستم المپیادها در ایران کشف و پرورش داده شد. بیایید خارج از هر دلیل سیاسی و هر تعلق خاطری به این یا آن گروه افتخارات ملی را ارج نهیم.
علی / 13 August 2014
دوست محترم ما لابد خبرندارند که رهبران جمهوری اسلامی چه به روزگار زنان ودختران با استعداد آورده اند. پائین آوردن سهمیۀ دختران در ورود به دانشگاههای کشور همین اخیراً به مورد اجراء گذاشته شده است. این بزرگترین تبعیض جنسیتی برعلیه زنان است که ورود به دانشگاههای کشور را نه براساس استعداد یک انسان بلکه براساس جنسیت وآن هم به نفع جنس مذکرقانونی کرده است. اگر این عمل حکومت تبعیض نیست، پس چه است؟ ودیگر آنکه درصد بیکاری دربین زنان خیلی بیشتر از مردان است. درحالی که راه ترقی زنان درکشورهای غربی باز بوده وزنان حتی به بالاترین مقامهای نظامی ومدیریت شرکتهای بزرگ و استادی دانشگاهها وغیره رسیده اند، درایران هنوز بحث درمورد جداسازی جایگاه زنان ومردان بوده و برای زنان حقی درمورد ورود به شغل قضاوت هم قائل نیستند چه برسد به شهادت درمقابل دادگاه که شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد محسوب شده ودیۀ زن برمبنای “شتر” و آن هم نصف دیۀ مرد ارزش گذاری میشود.. درمورد تصویب قانون به نفع مردان که حتی میتوانند تاچهار زن اختیارکرده و هرتعداد صیغه و تبعیض در سهم الارث زنان و سلب اختیار از زنان برای لباس وپوشش و قائل نبودن حقی برای زنان درمورد سرپرستی کودکان ومجازات سنگسار وغیره…دیگر چیزی نمیگویم. زن درقرآن تنها یک وسیلۀ رفع شهوت مرد است وبس واینها نیز باپیروی ازقرآن همان سیاست را مورد عمل قرارداده اند. مایۀ شگفتی نیست که نمایندگان الله برروی زمین همچون مرادشان، درمورد زنان فقط وفقط “عقلشان لای پایشان” باشد.
علی کبیری / 13 August 2014
آخ به تو چه مرد حسابی سهمیه اونا کم شده توخودت چیه نخود مغز فقظ منفی بافی و چرت وپرت گفتن خسته نشدیدت ما تا آخرش پای این انقلاب و این خاک وایستادیم و از امثال خانم هم حمایت می کنیم و افتخار تا چشم امثال شما درا
amir / 14 August 2014
برخورد رسانه ای نظام با این خانم بسیار با مهر و شفقت است. عکس های بی حجاب ایشان را در تمام سایت های اصولگرا و سیما نشان می دهند و حلوا حلوا می کنند. اگر همین فرد در دانشگاه شریف استاد بود و دو تار مویش بیرون میافتاد الان اخراج شده بود. حال با سلام و صلواه به ایران دعوتش کرده اند در حالیکه همسر غیر مسلمان اختیار کرده و این را بر زنان مسلمان هرگز نبخشیده اند.
واضح است که نیت خیری در کار نیست و فقط قصد دارند از یک چهره ی علمی بهره برداری سیاسی بکنند. اگر اندکی بینش سیاسی هم داشته باشد در این زمان پا به ایران نمی گذارد. در پیامی که داد اصولا نامی از ایران هم نبرد و البته حق هم دارد . او نباید استاندارد دوگانه را در مورد زنان ایرانی بپذیرد. اینکه چهره ی علمی است بهانه ی خوبی برای نادیده انگاشتن حق هموطنانش نیست
Samrad / 14 August 2014