روزنامه‌نگاران و پژوهشگران مجاز نیستند رویدادها را با «تئوری‌ توطئه» تبیین کنند اما زنجیره‌ای از شواهد منطقی وجود دارند که کاهش‌ بهای نفت را متوجه توافقی خاص بین آمریکا و عربستان می‌کنند. هدف این توافق فشار سیاسی به ایران و روسیه است.

Oil

عربستان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان و با وجود استمرار کاهش بهای نفت، تولید را بالا می‌برد. این امر از اقدامی نامتعارف فراتر می‌رود، زیرا این کشور تاکنون برای پیشگیری از نزول بهای نفت، از تولید می‌کاست. افزایش تولید، تاثیر تعیین‌کننده‌ای در کاهش بهای نفت داشته که از ژوئن ۲۰۱۴ تا کنون ۲۰ درصد سقوط کرده است.

پیش از حملات هوایی آمریکا به سوریه در ماه سپتامبر، مذاکراتی یک ماهه بین آمریکا و عربستان در جریان بود. سقوط بشار اسد برای سعودی‌ها ارجحیت سیاسی‌ دارد.

در پاییز سال ۲۰۱۳، پادشاه عربستان از تغییر سیاست آمریکا در مورد سوریه و عمل نشدن تهدیدهای چند هفته‌ای در بمباران این کشور خشمگین بود. به گزارش “وال‌استریت ژورنال”، جلب نظر آمریکا برای ‌آموزش گروه‌های مسلح مخالف اسد در چارچوب مذاکرات یاد شده قرار داشت.

یکی از عوامل موثر عدم حمله نظامی آمریکا به سوریه، مخالفت روسیه و استقرار ناوگان دریایی این کشور در دریای مدیترانه بود. اینک اما آمریکا، نبرد با بشار اسد را تحت پوشش مبارزه با داعش انجام می‌دهد. عربستان هم در مقابل، بهای نفت را پایین می‌آورد تا فشارهای اقتصادی و در نهایت فشارهای سیاسی به روسیه و ایران تشدید شوند.

هدف عربستان از افزایش تولید نفت به ۹،۷ میلیون بشکه، محدودکردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و قطع حمایت روسیه از بشار اسد است. مادامی‌که روسیه موضع خود را در مورد سوریه تغییر نداده، عربستان در آسیا و آمریکای لاتین نفت را به بهای بین ۵۰ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه خواهد فروخت.

رشید آبانمی، رئیس «مرکز دورنمای استراتژیک و سیاست‌های نفتی عربستان سعودی» می‌گوید هر دو کشور شدیدا به صادرات نفت وابسته هستند و کاهش بهای نفت تاثیر بیشتری بر این دو کشور به نسبت کشورهای عربی خلیج فارس دارد.

دیگر کشورهای عضو اوپک نمی‌توانند مانع اقدام عربستان شوند زیرا تصمیمات اوپک فقط جنبه مشورتی دارند. بهای نفت در حال حاضر حدود ۹۰ دلار ، یعنی پایین‌ترین حد در دو سال گذشته است.

به زانو در آوردن ایران و روسیه

“وال‌استریت ژورنال” می‌نویسد که شرکت نفتی دولتی عربستان سعودی «آرامکو» در آسیا و اروپا با استراتژی تهاجمی وارد بازار شده است: «آرامکو» ضمن تاکید به خریداران برای تقاضای حداکثری نفت، تهدید کرده که در صورت عدم پذیرش این درخواست، صادرات نفت خود را متوقف می‌کند. رویکرد مربوطه در مورد پالایشگاه‌ها هم با تهدید به عدم تمدید قرارداد همراه بوده است.

زمینه این رویکرد، خواست عربستان در بمباران سوریه است. از آن طرف نیز آمریکا بر مبنای کاهش بهای نفت، به اهداف مختلفی چون تضعیف روسیه در مناقشه بر سر بحران اوکراین دست خواهد یافت. درست یک روز بعد از توافق عربستان و آمریکا، روسیه به صورتی غیرمترقبه، عقب‌نشینی نیروهای نظامی خود از مرز اوکراین را اعلام کرد.

اثرات کاهش بهای نفت برای روسیه بیشتر از اعمال تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا به دلیل بحران اوکراین است. بیشترین درآمد روسیه از طریق صادرات نفت و گاز تامین می‌شود. به همین دلیل سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که روسیه صادرات نفت و گاز به اروپا را در زمستان پیش‌ رو محدود نخواهد کرد.

به گزارش “فوربس” درآمد روسیه طی ماه‌های ژانویه تا اوت سال جاری ۱۸۰ میلیارد یورو و میزان هزینه‌های این کشور ۱۶۲ میلیارد بود.

ولادیمیر پوتین اوایل اکتبر در همین زمینه گفت: «علیرغم شرایط دشوار اقتصادی دارای مازاد ارزی هستیم. برای جبران کاهش درآمدها، هیچ مالیاتی را افزایش نخواهیم داد».

اما به رغم این اظهارات، روسیه بودجه سال‌های ۲۰۱۵تا ۲۰۱۷خود را بر اساس نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار تنظیم کرده است. در صورتی که جنگ نفتی ادامه یابد پوتین دچار مشکلات جدی خواهد شد همان‌طور که اکنون با نفت بشکه‌ای ۹۰ دلار برای اولین بار دچار کسری بودجه شده است.

هدف دوم تضعیف مالی ایران است، فرض آمریکا بر این است که جمهوری اسلامی در صورت تضعیف بنیان اقتصادی خود دچار مشکلات گسترده‌ای در پیش‌برد برنامه‌ هسته‌ای خود خواهد شد. سوم این که کاهش بهای نفت خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان آمریکایی خواهد بود که اتفاقا به زودی به انتخابات میان‌دوره‌ای (midterm-elections) مشغول می‌شوند.

بنابراین دلایلی قانع‌کننده در دست عربستان و آمریکا قرار دارند. کاهش بهای نفت سلاحی موثر در دوران جدید بوده و هست و آمریکایی‌ها می‌خواهند با یک تیر چند نشان را هدف بگیرند.

منابع: اخبار اقتصادی آلمان، وال‌استریت آنلاین، وال‌استریت ژورنال، خبرگزاری آنادولو، فوربس