احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران، با انتشار گزارشی ۲۶ صفحه‌ای، از وضعیت حقوق بشر در این کشور انتقاد کرده است. او سرانه اعدام در ایران را بیشتر همه کشورهای جهان دانسته است.
بیشتر بخوانید: احمد شهید در مورد افزایش اعدام‌ها در ایران هشدار داد
تاریخ انتشار تازه‌ترین گزارش آقای شهید سه‌شنبه ۲۷ اکتبر/پنجم آبان ماه است. قرار است این گزارش روز چهارشنبه ۲۸ اکتبر/ ششم آبان، در کمیته سوم سازمان ملل متحد به بحث گذاشته شود و سپس در ماه دسامبر/آذر ماه امسال مجمع عمومی سازمان ملل، درباره آن رأی‌گیری شود.
توجه به شمار گسترده اعدام‌ها و امکان رسیدن به رکورد هزار اعدام در یک سال در ایران، محدودیت آزادی بیان و نقض حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی، در کنار ابراز امیدواری نسبت به بهبود اوضاع حقوق بشر ایران به دنبال توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، از محور‌های اصلی گزارش احمد شهید هستند.
کاظم غریب آبادی، معاون امور بین‌الملل ستاد حقوق بشر ایران در واکنش به این گزارش و کنفرانس مطبوعاتی احمد شهید، گفته است: «ایران همواره به مکاتبات و گزارش‌های مرتبط با مکانیزم‌های حقوق بشری از جمله گزارشگران ویژه و ادعاها و اتهامات حقوق بشری علیه خود پاسخ‌های مستدل و تفصیلی ارائه کرده است و با در پیش گرفتن این رویه هیچ‌گاه اجازه نداده است تا انتشار مطالب انحرافی و بی‌اساس علیه کشورمان، محملی برای شکل‌دهی به افکار عمومی تبدیل شود.»
واکنش این مقام قوه قضاییه به گزارش احمد شهید، روز سه‌شنبه پنجم آبان ماه در سایت مشرق منتشر شده است.
غریب آبادی تعامل منطقی و همکاری سازنده با مکانیزم‌های بین‌المللی حقوق بشری را یکی از وجوه راهبرد حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران عنوان کرده و گفته است: «اکنون وقت آن رسیده که احمد شهید مهر پایانی بر ادعاها و اتهامات بی‌اساس خود علیه جمهوری اسلامی ایران بزند و از تکرار آن‌ها پرهیز کند.»
گزارش تازه احمد شهید نهمین گزارش سالانه او به شمار می‌رود. او در مورد افزایش ۲۵ درصدی شمار اعدام‌ها در ایران هشدار داده و گفته است که در ۹ ماهه ابتدایی امسال، حدود ۷۰۰ نفر در ایران اعدام شده‌اند. بنا بر این گزارش، ۶۸ درصد این اعدام‌ها مربوط به جرائم مواد مخدر بوده است.
طبق آمار سازمان حقوق بشر ایران در ۹ ماه سپری شده از سال جاری میلادی، دست‌کم ۵۴۳ نفر با جرائم مربوط به مواد مخدر اعدام شده‌اند که تنها ۱۴۶ مورد آن توسط رسانه‌های دولتی اعلام شده است.
گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران همچنین در گزارش خود نوشته است که در یک دهه گذشته و از سال ۲۰۰۵ میلادی تاکنون، تعداد اعدام‌ها افزایشی چشمگیر یافته و با اعدام ۷۵۳ نفر در سال ۲۰۱۴، به اوج خود رسیده است. این در حالی است که تنها ۲۹۱ مورد از این اعدام‌ها، توسط منابع رسمی دولتی اعلام شده است. از این میان ۳۶۷ نفر (۴۹ درصد) با اتهام‌های مرتبط با مواد مخدر و ۲۴۰ نفر (۳۲ درصد) به اتهام قتل، به مرگ محکوم شدند. حداقل ۲۶ نفر از این افراد، زن بوده‌اند.
دست‌کم ۱۵ مورد از افراد اعدام شده در حین ارتکاب به جرم، زیر ۱۸ سال سن داشته‌اند. ۵۳ مورد از این اعدام‌ها هم در ملأ عام اجرا شده است. همچنین چهار درصد از اعدام‌ها مربوط به محاربه، چهار درصد در ارتباط با تجاوز و ۱۱ درصد با دلایل نامشخص بوده است.
روند صعودی شمار اعدام‌ها در هفت ماه اول سال جاری میلادی نیز همچنان ادامه داشته و سازمان‌های مدافع حقوق بشر از ۸۰۰ اعدام خبر داده‌اند.
به گفته سازمان حقوق بشر ایران، آمار اعدام‌های امسال نسبت به سال ۲۰۱۴، ۳۴ درصد افزایش داشته است. تا پایان ماه سپتامبر، ۷۹۱ نفر در ایران اعدام شده‌اند که ۲۹۸ مورد توسط رسانه‌ها و سایت‌های دولتی اعلام شده است. در میان افراد اعدام شده، دست‌کم ۱۲ زن وجود داشته است. ۴۳ نفر به اتهام تجاوز، ۱۴ نفر به اتهام محاربه، هشت نفر به اتهام سرقت مسلحانه و ۲۳ نفر با اتهام‌های نامشخص اعدام شده‌اند. حکم اعدام ۴۵ نفر از این افراد در ملأ عام اجرا شده است.
بیشتر بخوانید: وقتی ۷۹۱ نفر در ۹ ماه اعدام می‌شوند
احمد شهید اما در گزارش خود نوشته است: «از آنجا که مجازات اعدام با افزایش سنگدلی در جامعه همراه است و در بازدارندگی از جرائم هم تاثیری نداشته و موفق نبوده است، بهتر است مقامات ایرانی به راهی برای ریشه‌یابی اعتیاد و جرم توجه کنند.»
او همچنین از اعدام دو نوجوان در ماه اکتبر ابراز تاسف کرده و نسبت به ادامه اعدام کسانی که هنگام ارتکاب جرم به سن قانونی نرسیده بودند، هشدار داده است: «جامعه جهانی همچنین شاهد اعدام دو نوجوان در ایران بود و ده‌ها نوجوان دیگر، در انتظار سرنوشتی مشابه به‌سر می‌برند.»
بیشتر بخوانید: عفو بین‌الملل و اتحادیه اروپا اعدام دو نوجوان در ایران را محکوم کردند و چهار نوجوان در زندان سنندج در انتظار اعدام هستند
توافق هسته‌ای و حقوق بشر
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران در تازه‌ترین گزارش خود از نقش تحریم‌ها در بدتر شدن وضع حقوق بشر در ایران در سال‌های گذشته گفته و از توافق هسته‌ای استقبال کرده است: «تلاش‌هایی که برای جلوگیری از تأثیر منفی تحریم‌های اقتصادی بر وضعیت حقوق بشر ایران انجام شد موثر نبودند و این تحریم‌ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر سلامت عمومی و وضعیت محیط زیست اثر مخرب داشته‌اند. فشار اقتصادی حاصل از تحریم‌ها سبب بالا رفتن قیمت کالاهای اساسی شده و دسترسی به دارو و درمان را محدود کرده است. این فشارها همچنین بیکاری را افزایش داده و استاندارد زندگی در ایران را پایین آورده است.»
آقای شهید نسبت به بهبود این اوضاع پس از لغو تحریم‌ها ابراز امیدواری کرده است: «این توافق می‌تواند به‌طور بالقوه بر وضعیت حقوق بشر در ایران، به‌ویژه در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی، نیز تأثیر مثبتی بگذارد.»
از سوی دیگر به گفته آقای شهید مقام‌های ایرانی نسبت به دفعات پیشین، پاسخ‌های مفصل‌تری به این گزارش داده‌اند، اما همچنان از پذیرش انتقاد‌ها یا دادن وعده بهبود شرایط خودداری کرده‌اند. او همچنین گفته است که در ماه سپتامبر گذشته برای نخستین بار توانسته است با شماری از اعضای نهادهای امنیتی و قضایی ایران در ژنو سوئیس دیدار و در مورد مسائل حقوق بشری گفت‌وگو کند.
این در حالی است که معاون امور بین‌الملل ستاد حقوق بشر ایران گفت‌وگوی کارشناسی با مقامات ایرانی با دفتر کمیسر عالی و گزارشگر ویژه را موضوعی عادی دانسته است. کاظم غریب آبادی گفته است: «در این گفت‌وگوها که در حاشیه نشست‌های شورای حقوق بشر و از جمله اجلاس سی‌ام (شهریور ماه) در ژنو انجام شد، انتقادات جدی طرف ایرانی نسبت به عملکرد و رویه کاری گزارشگر ویژه مطرح شد. در این راستا موضوعاتی نظیر عملکرد سیاسی و غیرحرفه‌ای گزارشگر، حمایت او از مجرمان و گروه‌های تروریستی و استفاده از منابع غیر موثق قابل ذکر هستند.»
گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران در تازه‌ترین گزارش خود به محدودیت آزادی بیان در ایران نیز پرداخته است.
احمد شهید حکم اعدام محمدعلی طاهری، بنیانگذار گروه عرفان حلقه را مصداق صدور حکم اعدام به دلیل ابراز عقیده دانسته است. او اواخر مرداد ماه امسال هم خواهان «توقف فوری» حکم اعدام محمدعلی طاهریشده بود.
در گزارش تازه آقای شهید به ۴۶ روزنامه‌نگار و فعال شبکه‌های اجتماعی که زندانی‌اند یا حکم زندان گرفته‌اند نیز اشاره شده است.
این گزارش همچنین نقض حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی و نقض حقوق آن‌ها را عمیقاً نگران کننده توصیف می‌کند.
مواردی چون بازداشت دست‌کم ۷۴ بهایی و تخریب مراکز فرهنگی و گورستان‌های بهاییان از جمله موارد نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی در ایران عنوان شده است.
طبق معمول جمهوری اسلامی کش دادن موضوعات یه گزارشگر ویژه دیگه و کل گزارش های بی نمکش رو بی خاصیت کرد. هیچ کس حریف ملا جماعت در پدرسوخته بازی نمیشه. کاش مردم برای همیشه درس عبرتی بگیرن که آخوند رو سرشون نیارن
میترا / 29 October 2015