۲۰۱۵، سالی که با گرم‌ترین زمستان ثبت‌شده آغاز شد، با افزایش خیره‌کننده سطح دی‌اکسید کربن در جو زمین در ماه مارس رکورد شکست و دست آخر نیز در ماه دسامبر اولین توافق الزام‌آور برای کنترل گرمایش زمین را به ثبت رساند.

از این روست که ۲۰۱۵ را مهم‌ترین سال دهه‌های گذشته در تغییرات آب و هوایی می‌نامند. آنچه در پی می‌آید برخی از مهم‌ترین رویدادهای دراماتیک، کم‌سابقه و تأثیرگذار مرتبط به تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۱۵ است.

توافق آب و هوایی پاریس

توافق پاریس را اغلب نقطه عطف تاریخی در تغییرات اقلیمی می‌دانند. سازمان ملل پس از توافق حدود ۲۰۰ کشور جهان در پاریس اعلام کرد که با این توافق مهم می‌توان تا سال ۲۰۷۰ انتشار کربن را به صفر رساند.

توافق پاریس حد نصاب افزایش دمای زمین را زیر دو درجه سانتیگراد (نسبت به مقطع ورود به عصر صنعتی شدن) در نظر گرفته و همچنین از تمام کشور‌ها خواست تا برای محدود کردن دمای زمین تا یک و نیم درجه سانتیگراد همت کنند. این توافق شاید آغازی باشد برای پایان بخشیدن به عصر سوخت‌های فسیلی.

پاپ خواستار اقدام فوری برای نجات کره زمین شد

پاپ فرانسیس بخش اعظم بخشنامه ۱۸۴ صفحه‌ای خود که در ماه ژوئن و در قالب «نامه تعالیم» منتشر کرد را به تغییرات اقلیمی اختصاص داد. پاپ در بخش مهمی از نامه تعالیم به ثروتمندان و فرهنگ تجملی و مصرفی‌شان تاخت و آن‌ها را مقصر وضع فاجعه بار موجود در محیط زیست خواند.

پاپ همچنین از کشورهای ثروتمند خواست که برای مقابله با تغییرات اقلیمی پیش‌قدم شوند و به کشورهای فقیر کمک و توجه بیشتری کنند. همچنین پاپ فرانسیس این استدلال را که می‌گوید «در‌‌ نهایت تکنولوژی بر مشکلات زیست‌محیطی و فقر و گرسنگی و فلاکت جهانی فائق خواهد آمد» را رد کرد و حل و فصل این مشکلات را با «رشد بازار» ساده‌انگارانه خواند.

سال ۲۰۱۵ گرم‌ترین سال ثبت شده در تاریخ

علاوه بر دمای جو زمین که نسبت به زمان صنعتی شدن یک درجه گرم‌تر شده، کار‌شناسان اعلام کردند، سال ۲۰۱۵ از زمان آغاز ثبت میزان دمای زمین در سال ۱۸۸۰ گرم‌ترین سال را از آن خود کرده و رکورد دما را شکسته است. در مجموع ۱۲ ماه سال ۲۰۱۵، ۹ ماه گرم‌ترین رکورد را داشته‌اند.

سطح متوسط جهانی دی اکسیدکربن رکورد زد

غلظت متوسط جهانی دی اکسید کربن در ماه مارس رکورد عجیبی را به جای گذاشت و از سطح ۴۰۰ppm هم گذشت. چین با ۲۷ درصد رتبه نخست در تولید دی اکیسد کربن در جهان است. بعد از چین، ایالات متحده امریکا با ۱۶ درصد و اتحادیه اروپا با ۹.۵ درصد قرار دارند. ایران نیز در رتبه دهم این جدول قرار دارد.

انتشار گزارش سازمان ملل درباره فجایع تغییرات اقلیمی

در ماه نوامبر ۲۰۱۵ سازمان ملل گزارشی خیره‌کننده از فاجعه تغییرات اقلیمی در ۲۰ سال گذشته ارائه کرد. بر اساس این گزارش در ۲۰ سال اخیر بیش از ۶۰۰ هزار نفر بر اثر این دست فجایع جان خود را از دست داده‌اند. همچنین افزون بر این۴.۱ میلیارد نفر (بیش از نیمی از جمعیت جهان) بر اثر این فجایع یا زخمی شده‌اند یا بی‌خانمان و یا به کمک‌های فوری نیاز پیدا کرده‌اند.

سالی با قوی‌ترین و مرگبار‌ترین ال‌نینیو

به گزارش سازمان ملل پدیده ال‌نینیو در سال ۲۰۱۵، قوی‌ترین ال‌نینیو در ۵۰ سال اخیر است و در کشورهای آسیب‌پذیر به طوفان‌های شدید، سیل و خشکسالی مرگباری منجر می‌شود. انتظار می‌رود ال نینیو تا بهار سال ۲۰۱۶ ادامه یابد و از این رو طولانی‌ترین ال نینیو نیز می‌باشد.

در ماه‌های پایانی ۲۰۱۵ و در پی تشدید پدیده ال‌نینیو، بیش از ۱۱ هزار منطقه جنگلی در آمازون آتش گرفتند. ال‌نینوی اخیر که همچنان ادامه دارد در آفریقا بیش از ۵. ۸ میلیون نفر را محتاج کمک‌های فوری و ویژه غذایی کرده و معیشت ده‌ها میلیون نفر در امریکای مرکزی را در معرض خطر قرار داده است.

بیداری آتش‌فشان‌های خاموش پس از حدود ۵۰ سال

درسال ۲۰۱۵ در پی گرمایش فزاینده زمین بسیاری از آتش‌فشان‌های خاموش جهان دوباره بیدار شدند. در آوریل ۲۰۱۵ آتشفشان عظیم «کالبوکو» در شیلی پس از ۴۵ سال شعله ور شد و ساکنان تا شعاع ۲۰ کیلومتری از این منطقه به مکان دیگری منتقل شدند. همچنین فوران خاکسترهای آتشفشان کوه سینابونگ در سوماترای اندونزی باعث شد بیش از ۲۷ هزار نفر از روستاهای اطراف این آتشفشان خانه‌های خود را ترک کنند.

علاوه بر این آتشفشان‌های دیگر در ایتالیا، نیکاراگوئه، مکزیک و هاوایی با خروش و گدازه‌های خود بحران‌های اقلیمی ۲۰۱۵ را تکمیل کردند.

پرونده ویژه: بازبینی سال ۲۰۱۵ با مطالب برگزیده زمانه