لزبین بودن نرگس ماول‌والا، دانشمند فیزیک، چه اهمیتی دارد؟

گرایش جنسی نرگس ماول‌والا (Nergis Mavalvala)، استاد دانشگاه‌ ام‌آی‌تی و دانشمند اخترفیزیک، شاید به نظر بی‌اهمیت باشد چرا که اهمیت او برای جهان پیرامونی درگیر بودنش با پروژه‌ای است که روز ۱۱ فوریه اعلام شد: کشف «امواج گرانشی» و اثبات وجود این امواج که آلبرت اینشتین یک قرن پیش در نظریه نسبیت عام  آنها را پیش‌بینی کرده بود.

فیزیک «امواج گرانشی» موضوع این مقاله نیست؛ موضوع این مقاله گرایش جنسی نرگس ماول‌والا، ارتباط او به عنوان یک زن اقلیت جنسی و اقلیت مذهبی به پاکستان و غرور ملی‌ای است که در چنین لحظات تاریخی سعی می‌کند بخش‌های زندگی غرورآفرینان را کم‌رنگ و بخش‌های دیگر را پررنگ‌تر کند. به‌ویژه که گرایش جنسی به همجنس در پاکستان غیرقانونی است و می‌تواند با حکم حبس ابد مجازات شود.

نرگس ماول‌والا، استاد ۴۷ساله دانشکده فیزیک در موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) یکی از چند مدیرمسئول پروژه‌های تیمی آزمایشگاه «تداخل‌سنج لیزری رصد امواج گرانشی» (LIGO) است که توانستند وجود «امواج گرانشی» را ثابت کنند و احتمال آن هست که جایزه فیزیک نوبل از آن این تیم شود.

در مورد جزئیات علمی این کشف اخترفیزیک بیشتر بخوانید: کشف «امواج گرانشی»؛ پژواک واقعیّتی از جنس دیگر

لزبین است که باشد

به دلیل اینکه ماول‌والا در پاکستان زاده شده است، این موضوع موجب افتخار ملی پاکستانی‌ها شده است و زندگی این دانشمند اکنون دو هفته است که موضوع شبکه‌های اجتماعی رسانه‌های پاکستان است. خود ماول‌والا از این موضوع متعجب است و در گفت‌وگو با روزنامه «دان» می‌پرسد: «از این میزان توجه مردم گیج شده‌ام؛ می‌توانید به من بگویید چه چیزی پشت این‌همه توجه است؟»

اما آنچه رسانه‌های پاکستان کمتر به آن پرداخته‌اند این است که ماول‌والا زرتشتی پارسی و همجنس‌گراست و همراه همسر و دخترش در شهر کمبریج ایالت ماساچوست زندگی می‌کند.

اطلاعات در مورد گرایش جنسی، همسر و دختر ماول‌والا چه اهمیتی دارد؟ اهمیتش در این است که حالا که او افتخار ملی پاکستان شده است، این پرسش برای کنشگران حقوق اقلیت‌ها پیش‌آمده که چرا پاکستانی‌ها به همه آنچه ماول‌والا هست افتخار نمی‌کنند و چرا زندگی او با همسرش و فرزندشان در رسانه‌های این کشور جلوه‌ای پیدا نکرده است؟

تا کنون روزنامه انگلیسی‌زبان «دان»/ Dawn تنها رسانه پاکستانی است که مسئله گرایش جنسی ماول‌والا را در گفت‌وگو با خود او و از زبان خود او بیان کرده است. ماول‌والا در گفت‌وگو روز ۱۵ فوریه خود با «دان» می‌گوید حالا که این‌همه توجه‌ها به او جلب شده است، مایل است که پیامی هم به دنبال این توجه‌ها از سوی خود او منتشر شود: «حالا که در پاکستان به من توجه شده است، به اینکه چه چیزی را دلم می‌خواهد مردم پاکستان بدانند فکر کرده‌ام. هرکسی باید بتواند موفق شود – چه زن باشد، چه اقلیت مذهبی باشد و چه همجنس‌گرا. چراکه من اثبات این موضوع هستم. من همه این‌ها هستم و با ترکیب مناسبی از فرصت‌ها، موفقیت برای من ممکن شد.»

با این حال این پیام نرگس ماول‌والا در رسانه‌های اردوزبان پاکستان انعکاس نیافت و همچنان پیام ملی‌گرایانه اینکه یک زن پاکستانی دانشمند موفق شده است، پیام غالب رسانه‌های این کشور است.

اهمیت محیط‌های حامی دگرباشان

نرگس ماول‌والا ۳۰ سال است که به کشوری که در آن زاده‌ شده، سفر نکرده است. پاکستان، به مانند ایران، برخی از حقوق تراجنسیتی‌ها را مانند حق قانونی تغییر جنسیت به رسمیت می‌شناسد اما  گرایش جنسی به همجنس جرم است. قانون مجازات پاکستان از دوران استعمار این منطقه توسط امپراتوری بریتانیا گرایش جنسی به همجنس را جرم اعلام کرده و پس از استقلال پاکستان هم این قانون بریتانیایی مورخ ۱۸۶۰ به قوت خود باقی‌مانده – از آنجا که این قانون با احکام اسلامی که پس از استقلال در سیستم قضایی این کشور مطرح‌تر شدند همخوانی دارد.

زندگی ماول‌والا در کشور آمریکا – به‌عنوان یک زن آشکارا لزبین و دانشمند که با همجنسش زندگی می‌کند و فرزند دارد – برای خود ماول‌والا موضوعی شخصی نیست و بیان کردنش اهمیت دارد. او عضو چندین گروه کنشگری دگرباشان جنسی فعال در علم است.

در سال ۲۰۱۲ در گفت‌وگو با «ساینس»، او خود را زنی رنگین پوست و آشکارا کوییر معرفی کرد. در سال ۲۰۱۴ سازمان ملی دانشمندان گی و لزبین رشته‌های علمی و فنی او را دانشمند سال خواند و سال بعد او مهمان و سخنران ویژه کنفرانس دوسالانه همین سازمان با عنوان Out to Innovate بود.

در گفت‌وگوی سال ۲۰۱۲ ماول‌والا با مجله «ساینس»، او توضیح می‌دهد که ۲۰ ساله بوده که عاشق شده و دوست‌دخترش را با خودش به محل کار خود در آزمایشگاه برده است. در تصمیم برای آشکارا اعلام کردن گرایش جنسی، او به اطرافش توجه کرده و به این نتیجه رسیده است تمایلات جنسی‌اش تفاوت چندانی به حال کسانی که در اطراف او زندگی می‌کنند نخواهد داشت: «تجربه من هرگز منفی نبود؛ محیط کارم بسیار حامی بود.»

ماول‌والا توضیح می‌دهد که زمانی که پاکستان را در نوجوانی‌اش ترک کرد که به آمریکا بیاید نمی‌دانست که همجنس‌گراست. او می‌گوید: «برخی از افراد ریسک می‌کنند و به موقعیت‌های وارد می‌شود که از نظر دیگران خطرناک یا ناخوشایند هستند. آنها احمق یا بی‌باک نیستند. آنها وضعیت را به‌گونه‌ای دیگر می‌خوانند و اطمینان دارند که خوانش‌شان به‌اندازه کافی درست است پس به آن موقعیت وارد می‌شوند.»

جریان اصلی فرهنگ اسلامی در پاکستان اگر چنانچه بدانند که ماول‌والا زرتشتی پارسی است، او را به تحقیر آتش‌پرست خواهند خواند و از لحاظ فرهنگی او را نخواهند پذیرفت. همچنین اگر که بدانند او همجنس‌گراست، این موضوع غیر قابل قبول است؛ زندگی با یک زن به‌عنوان همسر و داشتن کودک هم همینطور است.

اکنون به پاس این کشف، دولت پاکستان از نرگس ماول‌والا دعوت کرده است که به این کشور سفر کند. در این دعوت یا نوشته‌های دولتی مربوط به آن به گرایش جنسی ماول‌والا و یا زرتشتی بودنش اشاره‌ای نشده است. با توجه به موقعیت ماول‌والا و دعوت دولتی، خطر دستگیری و آزار وجود ندارد. اما به پاس موفقیت علمی این دانشمند، این موضوع اکنون مطرح شده است که او به‌عنوان یک اقلیت مذهبی و اقلیت جنسی در کشور آمریکا چه فرصت‌هایی داشته است و این فرصت‌ها او را به کجای دنیای علم کشانده است؛ فرصت‌هایی که همین امروز یک نرگس ماول‌والای دیگر در پاکستان ندارد.