نامه اصغر فرهادی، کارگردان صاحب‌نام سینمای ایران به حسن روحانی درباره گورخواب بودن برخی بی‌خانمان‌ها، پاسخ روحانی و واکنش‌ها به این نامه و پاسخ آن در کنار بحث «عقیم‌سازی»، موضوع گورخوابی را همچنان داغ نگه داشته است.

یک نماینده مجلس حرف‌های حسن روحانی را مصداق دست پیش گرفتن برای پس نیفتادن دانسته و روزنامه کیهان هم به عنوان مخالف سرسخت اصغر فرهادی در یادداشتی خطاب به او نوشته است که با ایران و ایرانی کاری نداشته باشد و به «بنیادهای قطری» و «جشنواره‌های غربی» رسیدگی کند.

در این میان حسین رسام، تحلیلگر مسائل ایران در توییتر خود نوشته است: «بزرگ‌ترين مشكل آن نيست كه حكومت وظيفه‌اش را درقبال شهروندان انجام ندهد، {بلکه} وقتی است كه نگذارد شهروندان برای همديگر كاری انجام دهند.»

Goorkhabha

او در انتشار این توییت از هشتگ‌های  (سازمان مردم‌نهاد) و  استفاده کرده است.

قصه از کجا شروع شد؟

روزنامه شهروند گزارشی منتشر کرد که در آن گزارشگر به شرایط زندگی دست‌کم ۵۰ نفر در گورهای درون گورستان نصیرآباد باغستان در حومه شهریار، پرداخته بود. ۵۰ نفر که شب‌ها در درون گورهای از پیش آماده شده می‌خوابیدند: ۵۰ بی‌خانمان، شب‌ها در گور می‌خوابند

انتشار این گزارش موجی از واکنش‌ها را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماهی به همراه داشت و واژه‌ها و ترکیب‌هایی همچون گورخوابی و گورخوابی کردن و … به کار گرفته شد تا خشم و انتقاد از این شرایط مطرح شود و به گوش مسئولان برسد.

به دنبال این ماجرا سایت قانون نوشت که گروهی از خبرنگاران و انجمن‌های خیریه برای رسیدگی به‌وضعیت این گورخواب‌ها به گورستان نصیرآباد رفته‌اند اما با گورستانی خالی مواجه شده‌اند. برخی منابع خبری گزارش کردند که عواملی از سوی مسئولان شهرستان شهریار صبح سه‌شنبه هفتم دی با کتک گورخواب‌ها را از گورستان بیرون رانده‌اند.

شهریار روح‌الله حسین‌زاده، دادستان عمومی و انقلاب شهریار اما روز چهارشنبه هشتم دی ماه این جریان را تکذیب کرد و گفت که این افراد ساماندهی می‌شوند.

حسین هاشمی، استاندار تهران هم کسانی را که در گورستان نصیرآباد به‌سر می‌بردند «معتادان متجاهر» خوانده و گفته بود که این افراد در حال حاضر جمع‌آوری و به کمپ شهرستان شهریار منتقل شده‌اند.

معتاد متجاهر در ادبیات مسئولان جمهوری اسلامی به کسی گفته می‌شود که به شکل علنی و آشکار اعتیاد خود را نشان می‌دهد و در این زمینه پنهان‌کاری نمی‌کند.

استاندار تهران اما طرح این مسأله که این افراد نانی برای خوردن نداشته‌اند و گرسنه بوده‌اند را کمی کم‌لطفی و کاری غیراخلاقی خوانده بود.

پس از این اظهار نظرها، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور هم وارد ماجرا شد و طرح این مسائل را برای وارد کردن فشار بر مسئولان، اقدامی نادرست خواند.

این واکنش‌ها باعث شد تا آرام آرام زمزمه‌هایی درباره اطلاع‌رسانی این ماجرا به قصد «ضربه زدن به نظام» مطرح شود و برخی کاربران توییتر هم از احتمال بازداشت نویسنده این گزارش خبر دادند و از ضرورت آماده کردن هشتگ نام او گفتند.

کاربری در همین زمینه نوشته است: «این‌که هنوز خبرنگاری که قضیه گورخوابی رو کار کرده رو بازداشت نکردن جای تعجب داره. مسئولین واقعاً دارن کم‌کاری می‌کنن.»

فراز دیگری از ماجرا اما نامه اصغر فرهادی به حسن روحانی بود که در آن از رییس‌جمهوری خواسته شده است تا به این مسأله رسیدگی کند: اصغر فرهادی: چرا و کی چنین شدیم؟‬


بخشی از نامه اصغر فرهادی به رییس جمهوری:

می‌دانم که عده‌ای سیاست‌باز این‌گونه گزارش‌ها و خبر‌ها را دستاویزی خواهند کرد برای گرم کردن تنور بازی‌های فرساینده سیاسی و انتخاباتی اما افسوس که گرمای این تنور، تن رنجور کودکان، زنان و مردانی را که شب‌ها در گوشه قبر‌ها، لابه‌لای درختان پارک‌ها و زیر پل‌ها به خواب می‌روند گرم نخواهد کرد.

در این گزارش نام یکی از کسانی که شب‌های سرد استخوان‌سوز را در گوشه گوری نشسته به صبح می‌رساند و به تعبیر تلخ گزارشگر مرگ را زندگی می‌کند، «آرمان» است. این نام مرا‌‌ رها نمی‌کند. «آرمان» گم شده‌ای که در گور پیدایش کرده‌اند. شرم بر ما.


ارتباط ۹ دی و امام حسین و گورخواب

واکنش حسن روحانی به این نامه اما با ارتباط دادن ۹ دی و «امام حسین» و … به موضوع همراه شد. واکنشی که گرچه عده‌ای آن را اقدامی مثبت ارزیابی کردند اما ذات آن‌چه رییس جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده، انتقاد برانگیز و به تعبیر برخی، شرم‌آور است.

روحانی، صبح روز چهارشنبه هشتم دی در نشست تخصصی جامعه نظارت و بازرسی کل کشور در واکنش به نامه اصغر فرهادی گفت: «هنرمندی پس از دیدن یک گزارش برای من نوشته است: وقتی دیدم فقیری شب به خاطر فقرش برود در قبر زندگی کند برای اینکه از سرما نجات پیدا کند و جای گرم پیدا کند، بغض در گلویم و شرمساری در سیمایم آشکار شد. چه کسی می‌تواند در جامعه‌ بزرگی مثل ایران با این عظمت، دین، فرهنگ، عشق به خاندان رسالت زندگی کند و به این مسائل واکنش نشان ندهد. شما دیدید مردم احساس کردند به امام حسین توهینی شده در ۹ دی چه کردند.»

حسن روحانی:

گور خوابی از فقر، برای مردم و دولت قابل تحمل نیست.

سایت مشرق اما از قول روحانی نوشته است «شنیده بودیم بعضی‌ها از فقر، بیچارگی و اعتیاد کارتن‌خواب هستند و زیر پل‌ها می‌خوابند. قبرخواب را کمتر شنیده بودیم.»

این مسأله که رییس قوه مجریه کشور آن‌چه باید ببیند و برایش چاره‌اندیشی کند را می‌شنود، با خشم و انتقاد بخشی از افکار عمومی و برخی مسئولان روبه‌رو شده است.

یکی از این منتقدان اما محمد‌باقر قالیباف، شهردار تهران است که از جمله وظایف دستگاه زیرنظرش سر و سامان دادن به وضعیت بی‌خانمان‌هاست.

حامد شجاعی از کاربران توییتر در این‌باره نوشته است: « طوری درباره ‌ها خطاب به مسئولان یادداشت نوشته که انگار خودش جزیی از مردم است.»

کاربر دیگری هم نوشته است: «یکی از باشرف‌های این نظام حضرت قالیباف هستند که دستفروش را کتک می‌زنند و برای گورخواب اشک تمساح می‌ریزند. سلام بزرگوار!»

یک نماینده مجلس هم به صحبت‌های روحانی واکنش نشان داده است. محمد‌اسماعیل سعیدی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و نماینده تبریز با اشاره به اظهارات رییس جمهوری گفته است: «رییس جمهوری در واقع با این اظهارات دست پیش را می‌گیرد که پس نیفتد.»

سعیدی صحبت‌های روحانی را «سخن درمانی» و «گفتار درمانی» دانسته که در ایران بسیار است و به گفته این نماینده مجلس به حدی رسیده است که برخی از مسئولان وظایف و مسئولیت‌هایی را که قانوناً بر عهده دارند فراموش کرده‌اند و لذا در مقام انتقاد هم قرار گرفته‌اند.

محمد‌اسماعیل سعیدی:

قطعاً مسئولیت مشکلات بی‌خانمان‌ها و آسیب‌های این‌چنینی در سطح جامعه بر عهده قوه مجریه است. آقای روحانی وقتی چهار سال قبل در تبلیغات انتخاباتی خود کلید را به مردم نشان داد گفت که کلید حل مشکلات در دست من است. آقای رییس جمهوری به حرف‌هایی که چهار سال قبل در تبلیغات انتخاباتی خود زده بیاندیشد و به خاطر بیاورد که کلید حل مشکلات دست وی است و اگر کلیدی را هم گم کرده صادقانه به مردم بگوید.

گورخوابی، گناه اصغر فرهادی

روزنامه کیهان اما نامه اصغر فرهادی به حسن روحانی را بهانه‌ای برای حمله‌ای دیگر به او قرار داده و در یادداشتی که درباره این موضوع منتشر کرده، با «آقای اسکاری» خواندن اصغر فرهادی خطاب به او نوشته است: «… گویا فیلم‌ساز جشنواره زده ما، تازه این‌گونه واقعیات به گوشش خورده و به همان دلیل نگاه مورچه‌وار شبه روشنفکری فکر می‌کند چون خودش نمی‌دانسته و ندیده پس هیچ‌کس دیگر هم نمی‌بیند و نمی‌داند! غافل از آنکه وقتی ایشان در ضیافت‌های اسکاری و جشنواره‌ای خود در لس آنجلس و برلین و کن و … و سر میزهای شام میهمانی‌های امثال الرمیحی قطری (نماینده امیر قطر) و الکساندر مالت گای اروپایی (رییس کمپانی ممنتو) لبخندهای آن‌چنانی می‌زد و دستخوش‌های میلیون دلاری تحت عنوان حمایت و فاند دریافت می‌کرد، در همان زمان، ده‌ها کمیته و مؤسسه و انجمن خیریه و امداد و صدها نفر از مؤمنین خیر و نیکوکار، روزانه بار فقر از دوش هزاران انسان درمانده برمی‌داشتند اما متاسفانه روح این به اصطلاح هنرمند هم از آن‌ها خبر نداشته و ندارد و هنوز هم به شعر و شعار دادن بسنده می‌کند و تازه از مسئولان درخواست می‌کند که به این جور مکان‌ها سر بزنند!»

نویسنده این یادداشت در آخر نوشته است: «جناب آقای اسکاری! شما بهتر است سری به خودتان بزنید! و از دروغ و بی‌رحمی و از یاد بردن هموطنان و … هم دم نزنید! ادعای سراسر وجودم شرم است (اگر واقعا صادقانه باشد) تنها بخش ناچیزی از عدم توجه به این مردم و سرزمین خود و مشغولیت با بازی‌های اسکاری است که متأسفانه آن هم نیمه کاره و با فرافکنی و متهم کردن دیگرانی همراه شده که (علی‌رغم همه معضلات موجود) در بحبوحه غفلت‌ها و خودباختگی‌ها و بازی‌های شبه روشنفکرانی مانند شما، در حد وسع خود و امکانات موجود، به وظایف‌شان عمل کرده‌اند. شما را به ایران و ایرانی چه کار!؟ به همان بنیادهای قطری و جشنواره‌های غربی رسیدگی کنید!»

در کنار این واکنش‌ها، مادری که سه فرزندش در جنگ ایران و عراق کشته شده‌اند هم به خبر مربوط به گورخواب‌ها واکنش نشان داده است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) «مادر شهیدان خالقی‌پور» از مردم و مسئولان خواسته است تا به این وضعیت رسیدگی کنند.

سوی دیگر این ماجرا اما جنجالی‌ست که بر سر طرح موضوع عقیم‌سازی اجباری معتادان و کارتن‌خواب‌ها مطرح شده و با واکنش‌هایی گسترده روبه‌رو شده است: