از آخرین حرکت اعتراضی کارگران شرکت واحد تهران در اعتراض به مشکل مسکن بیش از یک ماه می‌گذرد. روز ۱۴ آذر نیروی انتظامی مانع از برگزاری اجتماع مسالمت‌آمیز کارگران شرکت واحد مقابل شهرداری تهران شد. کارگران در خیابان‌های اطراف شهرداری راهپیمایی کردند که با دخالت نیروی انتظامی به خشونت کشیده شد. آن‌ها مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و تعدادی زخمی و چند نفر هم دستگیر شدند. تظاهرات در پی آزادی بازداشت‌شدگان به پایان رسید.
روز بعد رانندگان در اعتراض به برخورد نیروی انتظامی، اتوبوس‌ها را با چراغ روشن در تهران به حرکت درآوردند. همچنین نامه‌ای به شورای شهر تهران نوشتند. آن‌ها در نامه معضلات کارگران فاقد مسکن شرکت واحد تهران و روند بدقولی‌ها و اهمال در تخصیص مسکن به واجدان شرایط و عملکرد مسئولان تعاونی مسکن را توضیح داده و خواهان پاسخگویی شدند.
تاکنون اما به این نامه پاسخی داده نشده است و طبق اعلام سندیکای شرکت واحد، یک عضو کمیسیون کارگری شورای شهر تهران نامه را برای محمد‌باقر قالیباف، شهردار تهران ارسال کرده و خواستار رسیدگی به آن شده است.
برای پیگیری چگونگی شکل‌گیری معضل مسکن کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه و کشاکش آنان با شهرداری و مدیر عامل شرکت واحد، رادیو زمانه گفت‌و‌گویی با مهدی کوهستانی انجام داده است. کوهستانی کنشگر جنبش کارگری‌ست. او پنج سال مسئول بخش خاورمیانه کنگره کارگران کانادا بوده و در حال حاضر فعال شاخه اتحادیه کارگران در اُنتاریو و مشاور اتحادیه‌های جهانی کارگری‌ست.
پروژه نیمه‌کاره
مهدی کوهستانی درباره برخوردها با کارگران معترض شرکت واحد می‌گوید: «معترضان خواستار برخورد با متخلفان و از جمله قالیباف و دیگر سرداران سپاه هستند که این پروژه را نیمه‌کاره رها کرده‌اند. اینکه یکی از پیمانکارها در پروژه سپیدار یک، دو و سه در زندان است، بخشی از ترفند شهرداری‌ست که می‌خواهد بگوید این پروژه‌های ورشکسته محصول دوران محمود احمدی‌نژاد است. حال آن که پروژه‌های ورشکسته‌ای همانند مسکن مهر، محصول سیاست‌های خصوصی‌سازی و ناشی از آلودگی نظام سراسر فساد جمهوری اسلامی‌ست.»
خواست سندیکای شرکت واحد در ۱۴ آذر این بود که تمامی کارگران شرکت واحد باید حق گرفتن مسکن داشته باشند.
کشاکش کارگران شرکت واحد با شهرداری بر سر مسکن از اواخر دهه ۸۰ آغاز شد. آن زمان مبلغ ۷۵ میلیارد تومان از محل فروش زمین‌های مازاد شرکت واحد برای تهیه مسکن مناسب به کارگران شرکت واحد اختصاص یافت.
کارگران یا خود خانه پیدا می‌کردند و شرکت واحد آن را می‌خرید یا پروژه‌های ساختمانی مانند «سهیل»، خانه را برای کارگران می‌ساختند. به گفته کوهستانی، «آقای اردشیر بیژنی، مدیریت شرکت واحد با این سیاست توانست امپراطوری خودش را گسترش دهد. او در همان سال‌ها با این ترفند می‌خواست نشان دهد که مدیریت خودش به فکر کارگران هست و در عین حال سندیکای شرکت واحد را از چتر حمایتی اعضای خودش دور کند. یعنی با یک تیر دو نشان را بزند.»
کارگران می‌گویند که مدیریت وقت شرکت واحد «با سوء استفاده و با روشی ناعادلانه و با حیف و میل کردن و پارتی‌بازی برای نور چشمی‌های خود»، بسیاری از کارگران و رانندگان را از دریافت مبلغ حق کمک هزینه بلاعوض مسکن محروم کرد.
کوهستانی در این باره می‌گوید: «هیچگاه مشخص نشد که مبالغ دریافت شده از کارگران و خانه‌های داده شده به کارگران معادل با ۷۵ میلیارد تومان حاصل از فروش ملک منطقه یک شرکت واحد که متعلق به کارگران است چقدر بوده و سود مالی آن هرگز اعلام نشد؛ مانند دارایی‌های عمومی ملت ایران. اختلاس‌گران دزدی کردند و به عنوان مثال حراستی‌ها و مدیریت، از این خوان فربه شدند.»
فشار بر فعالان سندیکا
کوهستانی معتقد است که مدیریت شرکت واحد در راستای سیاست ایزوله کردن فعالان سندیکایی در میان کارگران شرکت واحد با اختصاص سلیقه‌ای مسکن به کارگرانی که فاقد مسکن هستند، در میان کارگران شکاف ایجاد می‌کند. همچنین با محروم کردن فعالان سندیکایی از مسکن بر آنان اعمال فشار می‌کند.
او در رابطه با سابقه آزار فعالان سندیکایی شرکت واحد می‌گوید: «بعد از بازگشایی سندیکای شرکت واحد در سال ۱۳۸۴، اقدامات سندیکا برای گرفتن خواست کارگران از جمله طرح طبقه‌بندی مشاغل، هزینه غذا، هزینه ایاب و ذهاب، لباس، تکمیل بیمه اتوبوس‌ها، ایمنی محیط کار و حق مسکن شروع شد. ما شاهد بودیم که در آن ایام بسیاری از فعالان کارگری سندیکای شرکت واحد دستگیر شدند و به زندان رفتند. تعدادی از این فعالان از کار اخراج یا تعلیق شدند. همگان شاهد اذیت و آزار، زندان و بیکاری فعالان کارگری بودند.»
مهدی کوهستانی:
مدیریت شرکت واحد اما مهم‌ترین بخش خواسته‌های کارگران را که مسأله مسکن است آگاهانه به عنوان اهرم فشار انتخاب کرده، چرا که حق مسکن کارگر مجرد دو هزار تومان و کارگر متأهل چهار هزار تومان است که هر کارگری در ایران می‌داند این هزینه اجاره یک ساعت مسکن است.
پس از آن که قرار شد با فروش زمین ۷۵ میلیارد تومانی برای کارگران مسکن ساخته شود، در شرکت واحد شایع کردند که تنها کسانی می‌توانند برای دریافت مسکن ثبت‌نام کنند که فعال سندیکایی نباشند: «حتی تمامی فعالان کارگری سندیکا، کسانی که زندانی و تعلیق بودند از ثبت‌نام و از دریافت این مزایا محروم شدند.»
اما بخشی از کارگران شرکت واحد در این سال‌ها صاحب مسکن شده‌اند. به گفته کوهستانی، بحث اساسی بر سر کارگران باقی مانده است که قادر به گرفتن مسکن نشده‌اند و این امر در گروی حمایت بیشتر کارگران شاغل و فشار بر روی مفسدان سودجوست.»
این اولین تجمع نبود
اعتراض کارگران شرکت واحد تهران و حومه عمدتاً حول مسأله مسکن و مطالبات معوقه مربوط به آن دور می‌زند. در فراخوان تجمع ۱۴ آذر آمده بود: رانندگان و کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران «برای دریافت تسهیلات بلاعوض مسکن، همچنین احقاق حق کارگران عضو تعاونی‌های مسکن اداره مرکزی و سامانه‌های شرکت واحد اتوبوسرانی» تجمع خواهند کرد.
روز شنبه ۱۳ آذر نیز جمعی از اعضای تعاونی مسکن کارکنان شرکت واحد منطقه ۷ در اعتراض به عملکرد بانک مسکن و تقاضای سود بالا برای تسهیلات مالی مقابل ساختمان این بانک تجمع کرده بودند.
روز دوازدهم مرداد سال جاری نیز کارگران در همین رابطه در مقابل شهرداری تهران و شورای شهر جمع شدند. در آن تظاهرات سه نفر از نمایندگان کارگران با یکی از اعضای شورای شهر تهران دیدار و مطالبات خود را مطرح کردند و نماینده شورا قول رسیدگی به مشکل مسکن کارگران را داد. اواخر سال ۹۳ تجمع دیگری با خواست اجرای مصوبه‌ی «شورای مسکن شهرداری تهران» در مورد مسکن رانندگان و کارگران شرکت واحد تهران برگزار شده بود.