شرکت ایران‌سل کاربران ایرانی را مجبور کرده برای استفاده از وب‌سایت‌های خارج از ایران یا فیلترشکن‌ها، هزینه بیشتری را متحمل شوند. هدف این است که ایرانیان از «شبکه ملی اطلاعات» و به یک معنا از اینترنت بومی استفاده کنند و فقط به اطلاعاتی دسترسی داشته باشند که مورد تأیید حکومت است.
شرکت ایران‌سل ۱۱ اردیبهشت ماه در بیانیه‌ای اعلام کرد که اگر کاربران از وی.پی.ان استفاده کنند، هزینه اینترنت آنها بدون تخفیف‌های شبکه ملی اطلاعات در نظر گرفته خواهد شد. کاربران ایران‌سل در شبکه‌های اجتماعی به ویژه توییتر با مصوبه ایران سل به شدت مخالفت کردند. سپس ایران‌سل با تغییر بیانیه خود و حذف کلمه وی.پی.ان نوشت: «اگر بسته اینترنت خریده باشید، صرف‌نظر از تغییر نشانی IP شما (مثلا در صورت استفاده از نرم‌افزارهای تغییردهنده IP)، حجم ترافیک مصرفی همچنان از بسته اینترنت شما کسر می‌شود.»
به این ترتیب، شرکت ایران‌سل، افرادی را که برای اتصال به وب‌سایت‌های خارج از ایران از وی.پی.ان استفاده می‌کنند مجبور می‌کند نسبت به افرادی که تنها از وب‌سایت‌های داخلی استفاده می‌کنند هزینه بیشتری برای استفاده از اینترنت بپردازند.
همچنین افرادی نیز که از وی.پی.ان یا فیلترشکن تور برای تردد ناشناس در فضای آنلاین استفاده می‌کنند نیز باید هزینه بیشتری برای آنلاین شدن بپردازند.
این اقدام ایران‌سل و دیگر شرکت‌های اینترنتی همزمان با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و به عنوان بخشی از این پروژه انجام می‌شود.
کنترل ترافیک کاربرانی که برای آنلاین شدن از وی.پی.ان یا فیلترشکن استفاده می‌کنند برای شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت غیر ممکن است.
هدف افزایش قیمت شرکت ایران‌سل و دیگر شرکت‌های خدمات اینترنتی این است که کاربران را غیرمستقیم مجبور کند تا تنها از شبکه ملی اطلاعات استفاده کنند. به این ترتیب حکومت می‌تواند تردد آنلاین کاربرانی که از شبکه ملی استفاده می‌کنند را ردیابی و کنترل کند.
شهریور سال گذشته، نصرالله جهانگرد، رئیس سازمان فناوری اطلاعات گفته بود که با راه‌اندازی این شبکه همه موبایل‌ها و نقاط ثابت قابل پیگیری هستند و در زمینه شناسایی کاربران در شبکه هیچ نقطه ناشناخته‌ای وجود ندارد.
پس از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات که ادعا می‌شود یکی از اهداف آن کاهش هزینه اینترنت است، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی فهرست ۲۰۰ وب‌سایت پرمخاطب و نشانه‌های آی.پی آنها را اعلام کرد. به گفته این سازمان اگر کاربران از این وب‌سایت‌ها استفاده کنند هزینه ترافیک مصرفی آنها تا پنجاه درصد کاهش می‌یابد.
کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران به این شیوه تشویق کاربران در استفاده از اینترنت ملی انتقاد کرده است. یکی از این ایرادها این است که این اقدام ناقض حق افراد برای دستیابی آزاد به اطلاعات و مغایر با ارائه خدمات «بدون تبعیض» است.
طبق مفهوم ارائه خدمات «بدون تبعیض» که در سال ۲۰۰۳ توسط تیم وو(Tim Wu) استاد حقوق رسانه دانشگاه کلمبیا مطرح شد، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی، اپراتورهای تلفن همراه و دولت‌ها باید با تمام انواع داده در اینترنت به طور یکسان رفتار کنند. داده‌ها و محتوای اینترنت نباید بر اساس کاربر، محتوا، سایت، پلتفرم، اپلیکیشن و سایر موارد تبعیض قائل شوند یا قیمت متفاوت برای آن درخواست کنند.
کمپین بین‌المللی حقوق بشر به اپلیکیشن تلگرام اشاره می‌کند که در ایران ۴۰ میلیون کاربر دارد. انبوه ایرانیانی که از تلگرام استفاده می‌کنند، از تخفیف‌ها عملاً محروم مانده‌اند.
این رویکردهای تبعیض‌آمیز در ماه‌های گذشته با پیگرد قضایی فعالان سیاسی و احتماعی و گروهی از شهروندان در شبکه‌های مجازی شدت پیدا کرده است. به گفته محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور در ایران هر هفته حدوداً ۱۶ تا ۲۰ هزار کانال تلگرام فیلتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: