“روز کوروش” – راه‌ها را بسته‌اند

اخبار بزرگداشت مناسبت موسوم به “روز کوروش کبیر” در روز ۷ آبان امسال نیز همچون چند سال اخیر در شبکه های اجتماعی مورد توجه بسیار بوده است. علاقه و توجه گروهی از مردم در کنار ممنوعیت های ایجاد شده از سوی حکومیت این روز را تبدیل به موضوعی پیچیده کرده است.

در کنار اخبار و اطلاعیه‌های بی‌نام و نشان بسیاری که از هفته های پیش برای ممنوعیت برگزاری جشن  کوروش در پاسارگاد منتشر شد، واکنش‌ آیت الله ایمانی امام جمعه شیراز که بزرگداشت این روز را «اسرائیلی» نامیده، ابعاد مسئله را گسترده تر و مواجهه با آن را دشوارتر ساخته:

«هفتم آبان که چند سالی است استان فارس به آن گرفتار شده منشأ توراتی و اسرائیلی دارد و جز این چیز دیگری نمی‌توان برای آن متصور بود. اگر  افرادی نظری جز این دارند از تاریخ پیدا کنند و بیاورند، باید با مطالعه و حساب شده حرف زد، اینکه شبکه های ماهواره‌ای، خبرگزاری‌ها و گروه‌های مختلف فعال می‌شوند و حرکت خود را آغاز می‌کنند و از حس ملی‌گرایی افراد سوء استفاده می‌کنند و آنها را به صحنه می آورند و بعد هم شعارهای ناهنجار به آنها یاد می دهند، این جز به معنای ریشه داشتن هفت آبان در تورات چیز دیگری نیست.»

نامه بی پاسخ استادان دانشگاه و نماینده مجلس

یکی از شیوه‌هایی که حکومت برای مقابله با تجمع در پاسارگارد گرفته، بستن راه‌های دسترسی به محل به بهانه تعمیرات  است. این روش برخورد واکنش بسیاری از فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی و استادان دانشگاه را هم در پی آورده، به‌طوری که میرجلال‌الدین كزازی و علی‌اصغر دادبه استادان ادب پارسی، دكتر ناصر تكمیل‌ همایون استاد تاریخ و جامعه شناسی و دكتر حكمت‌الله ملاصالحی استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران در نامه‌ای از حسن روحانی، رئیس‌جمهور، خواسته‌اند به سازمان‌ها و نهادهای متولی توصیه كند یاری رسان مردمی باشند كه هفتم آبان‌ماه به پاسارگاد می‌روند. این نامه هیچ پاسخی از سوی مسئولان دولتی نداشته است.

در همین حال یک نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز در نامه‌ای به حسن روحانی که در خبرگزاری ایسنا منتشر شد خواست زمینه نامگذاری روز کورش در تقویم ملی کشور را مهیا کند. بهرام پارسایی نماینده شیراز که سخنگوی كمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز هست در نامه خود به رئیس‌جمهوری به ‌عنوان رئیس شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی تقاضا کرده که در راستای انسجام ملی و توسعه صنعت گردشگری كشور، دست فرصت‌طلبان و سودجویان در سوءاستفاده از این مناسبت‌ها كوتاه شود. این نامه نیز مانند نامه‌های دیگر بی پاسخ ماند. گفته می‌شود، توجه شاهان پهلوی به کوروش و پاسارگاد مهمترین عامل برای اینگونه برخوردهای سلبی پس از گذشت ۴۰ سال از جمهوری اسلامی در ایران است.

کوروش ملی و قرآنی

در حالیکه نامه‌ها بی‌پاسخ ماند اما واکنش‌های اقضار مختلف مردم تندتر و بیشتر شد. تعداد زیادی از فعالان میراث‌فرهنگی در بیانیه و نامه‌های متعدد خواستار برگزاری این روز همچون سال‌های پیش شدند.

در حالی که در حکومت تلاش می‌شود به دلایل ایدئولوژیک کوروش و “روز کوروش” را طرد کنند، در همان حال تلاشی صورت می‌گیرد در جهت ادغام آن در یک ایدئولوژی فراگیرتر ملی-مذهبی.

حكمت‌الله ملاصالحی، باستان‌شناس درباره اتفاقات مربوط به روز  ۷ آبان نوشته است:

«انسان‌های با خرد و حکمت، نیک‌اندیش و نیکخواهِ مردمان، در هر دوره‌ای که زیسته و برآمده‌اند، فرزند هر سرزمین و هر ملت و هر قومی که بوده‌اند؛ چهره‌های درخشان جغرافیای تاریخی و فرهنگی جامعه و جهان بشری ما بوده‌اند و شایسته‌ی احترام‌اند و ستودنی و در خور تقدیر. نام و یادشان را می‌باید گرامی داشت تا مرزهای نیک‌خواهان و بدخواهان، و خادمان و خائنان از هم بازشناخته شود. کورش یک نام نیست. در کسوت یک سردار نظامی و جنگجو و سلحشور نیز درنمی‌گنجد. چهره‌ای صرفاً سیاسی و سیاست‌پیشه و مرد سیاسی هم نیست. شهریار خرد و حکمت است و فرزند مردمانی حساس به آداب و ادب زندگی و اخلاق دینداری و منش دولت‌داری. کورش و هر شخصیت دیگری، با چنین اوصافی، متعلق به تاریخ و فرهنگ بشری ما در مقیاس جهانی است.»

برخی هم تاکید کرده‌اند که: مگر کوروش همان “ذوالقرنین” نیست که در قران آمده و نامش بسیار ستوده شده است. چطور شده که امروز ما سر مخالفت با کوروش برداشته ایم؟

۷ آبان چگونه شکل گرفت؟

ببراز بازوبندی، کنشگر فرهنگی نحوه نام‌گذاری این روز را اینگونه شرح می دهد: «پانزده سال پیش به ابتکار دوستان وطن‌دوست بر آن شدیم تا بزرگداشتی برای کوروش بزرگ داشته باشیم و با رایزنی‌های که داشتیم هفت آبان را برای این روز انتخاب کردیم. در سال نخست نه نفر در این مراسم همراهی کردند و این مراسم با همه‌ی فراز و فرودهایی که داشت برگزار شد؛ سال  ۹۵ جمعیت فراتر از تصور بود و در این سال درخواست ثبت روز کوروش بزرگ را کردیم.حال می بینیم که برخی نمایندگان مجلس هم قول و هم صدای ما شده اند و این پیروزی جریان وطن دوست است.»

بازوبندی برخورد رسانه‌های آن سوی آب را دلیل این همه سخت‌گیری در داخل می‌داند: «متاسفانه امسال جریان‌های اپوزیسیون خارج از کشور بر آن شدند تا از این روز بهره برداری سیاسی کنند که این موضوع حساسیت نهادهای  امنیتی را برانگیخته است و با این کار به جریان ملی گرایانه صدمات زیادی خواهند زد. از آنجایی که ما اصرار بر ثبت روزی بنام کوروش بزرگ در تقویم ایران را داریم  دخالت بیگانگان را به هیچ روی نخواهیم پذیرفت، چرا که هزینه های جبران ناپذیری را به جریان کاملا مستقل ملی گرایانه وارد خواهد کرد.»

در همین حال بسیاری منتظر دیدن برخورد مسئولان میراث فرهنگی با این شرایط بودند تا اینکه فاطمه رضایی، مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی  و گردشگری استان فارس خبر تعطیلی آرامگاه کوروش در ۷ آبان را انکار کرده و اطلاعیه‌هایی را که در خصوص تعطیلی این محوطه تاریخی منتشر شده «فاقد اعتبار» توصیف کرده است. او گفته:

«براساس استعلامی که از استانداری فارس و پایگاه میراث فرهنگی پاسارگاد گرفته، محتوای این اطلاعیه‌ها صحت ندارد و پوسترهایی با متن تعطیلی مجموعه پاسارگاد در تاریخ مزبور که با نشان استانداری و این اداره منتشر شده، فاقد اعتبار است.»

با این همه، عکس‌های منتشر شده از پاسارگاد نشان از این دارد که بسیاری از راه‌ها بسته است.

گزارش یکی از مسافران مسیر شیراز – پاسارگاد: