رییس جمهور آمریکا برخلاف میل باطنی‌اش جمعه ۱۲ ژانویه/ ۲۲ دی برجام را نقض نکرد. ترامپ برای آخرین بار تمدید تعلیق تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران را تصویب کرد. هم‌زمان وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۴ شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی از جمله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه و غلتمرضا ضیائی، رئیس زندان رجائی شهر را به دلیل نقض حقوق بشر در ایران به فهرست تحریم‌های خود اضافه کرد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا

دونالد ترامپ می‌بایست هر ۹۰ روز یک بار گزارشی از پایبندی ایران به توافق هسته‌ای به کنگره آمریکا ارائه دهد. این مهلت پنجشنبه ۲۱ دی/ ۱۲ ژانویه به سر آمد. هر ۱۲۰ روز یک بار هم  رئیس جمهور آمریکا می‌بایست تصمیم خود درباره تمدید تعلیق تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را اعلام کند. این مهلت هم به سر آمد و ترامپ توافق هسته‌ای را نقض نکرد. یک مقام کاخ سفید به خبرگزاری رویترز گفته است این آخرین باری‌ست که رئیس جمهور آمریکا تمدید تعلیق تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در چارچوب برجام را تصویب می‌کند. کاخ سفید قصد دارد تا ۱۲۰ روز آینده یا مکمل‌هایی برای محدود کردن برنامه موشکی ایران به توافق هسته‌ای اضافه کند یا اگر میسر نشود، از برجام خارج شود.

در حالی که ترامپ تعلیق تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را تمدید کرد، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۴ شخص حقیقی و حقوقی ایرانی را به دلیل نقض حقوق بشر تحریم کرده است.

این اشخاص و نهادها:

  • صادق آملی لاریجانی رییس قوه قضاییه ایران،
  • مرتضی رضوی ، رییس شرکت ارتباطات موج سبز و فناموج( گروه صنعت دفاعی دریایی ایران و سپاه)
  • غلامرضا ضیایی، مدیر زندان رجایی‌شهر
  • یوهوآ شی‌ و ژو یوئه ‌چان از چین
  • شرکت سرامیک بوچو آنگ مستقر در شانگهای
  • شرکت‌ ارتباطاتی گرین ویو مستقر در کوالامپور
  • صنایع هواپیمایی ایران
  • شرکت تجدید و پشتیبانی هلیکوپتر ایران
  • سازمان دفاع سایبری و نرم افزاری نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
  • مرکز ملی فضای سایبری
  • شرکت پردازان سیستم نماد آرمان
  •  زندان رجایی شهر
  • شورای عالی فضای مجازی

استیون منوچین، وزیر خرانه‌داری آمریکا، پنجشنبه ۱۱ ژانویه/ ۲۱ دی در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود که تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال خواهد شد:

«ما همچنان آنها را زیر نظر داریم. تحریم‌هایی را آماده کرده‌ایم. منتظر باشید که تحریم‌های جدیدی از راه برسد.»

خبرگزاری رویترز گزارش داده که روز گذشته دونالد ترامپ با وزیر خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی‌اش درباره توافق هسته‌ای با ایران به مدت طولانی گفت‌وگو کرده بود. برنامه ترامپ این است که در ۱۲۰ روز آینده با همکاری شرکای آمریکا در اتحادیه اروپا درباره مکمل برجام به توافق برسد. هدف آمریکا این است كه  با افزودن مکمل‌هایی به برجام، برنامه موشکی ایران از حد مشخصی فراتر نرود. علاوه بر این ترامپ اعلام آمادگی کرده که چنانچه محدودیت زمانی برجام لغو شود، به این توافق پایبند بماند.

بر اساس برجام بعد از ۱۰ سال که محدودیت‌هایی نسبت به تعداد سانتریفیوژها در تأسیسات هسته‌ای اعمال می‌شود، دیگر مانعی برای توسعه برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد. دولت آمریکا و اسرائیل با این بخش از توافق هسته‌ای مخالف‌اند. سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید شامگاه گذشته گفته بود:

«واضح است که ما این را یک مشکل بزرگ می‌دانیم. دولت به همکاری با کنگره و متحدان برای رفع این عیب‌ها ادامه می‌دهد.»

علاوه بر این «بند تی» هم یکی از نگرانی‌های آمریکاست. اصلاح این بند دسترسی آمریکا به تأسیسات نظامی ایران را فراهم می‌آورد.

بند «تی»، بخشی از متمم اول «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) در زمینه تعهدات هسته‌ای است. مواردی که در بند «تی» به آن‌ها اشاره شده، شامل فعالیت‌ها و تجهیزاتی می‌شود که کاربردی دوگانه دارند: هم در فعالیت‌های هسته‌ای به کار می‌روند و هم در فعالیت‌های معمول نظامی. روسیه با راستی‌آزمایی مسائل مربوط به بند تی مخالفت کرده است. ایالات متحده آمریکا اما خواهان نظارت بین‌المللی بر نحوه اجرای بند تی و همچنین دسترسی به تأسیسات نظامی ایران است.

مقام کاخ سفید که نام او افشا نشده به خبرگزاری رویترز گفته است که ایالات متحده آمریکا با ایران درباره این موارد مذاکره نمی‌کند، بلکه صرفاً با همکاری کشورهای اروپایی این مکمل‌ها را به برجام اضافه خواهد کرد.

شامگاه گذشته رؤسای جمهور آمریکا و فرانسه با هم در یک تماس تلفنی درباره توافق هسته‌ای گفت‌و گو کرده بودند. ترامپ بر لزوم محدود کردن برنامه موشکی ایران تأکید کرده بود. مکرون خواهان حفظ برجام شده بود. پیش از این رئیس جمهور فرانسه در ماه نوامبر سال جاری در سفرش به ریاض گفته بود:

«نگرانی‌های زیادی درباره ایران وجود دارد. باید درباره موشک های بالستیک ایران مذاکره کنیم. مانند آن چه در سال ۲۰۱۵ درباره برنامه هسته ای ایران انجام شد، ضروری است که مذاکراتی درباره فعالیت‌های موشکی ایران انجام دهیم و اگر لازم باشد با اعمال تحریم‌های اقتصادی ادامه مذاکرات را امکان‌پذیر کنیم.»

مقامات جمهوری اسلامی اما یک‌صدا هرگونه مذاکره درباره برنامه  موشکی ایران و بازدید از تأسیسات نظامی این کشور را رد کرده‌اند.

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در پیامی در ئوئیتر در انتقاد از سیاست ترامپ در قبال برجام نوشته است:

«سیاست ترامپ بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ آن توافق را نیز به شکل مغرضانه‌ای  نقض می‌نماید. برجام قابل مذاکره مجدد نیست: به جای تکرار لفاظی‌های کهنه، آمریکا باید مانند ایران به تعهداتش در برجام عمل نماید.»

بیشتر بخوانید: