به دنبال تایید خبر فوت محمود هاشمی شاهرودی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که از اواخر دهه ۷۰ با حکم علی خامنه‌ای برای دو دوره پنج ساله ریاست قوه قضاییه را در اختیار داشت، موضوع نقض حقوق بشر در قالب زیر پا گذاشتن حقوق متهمان، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه متهمان، صدور احکام غیرانسانی از جمله شلاق و اعدام و پخش تلویزیونی اعترافات متهمان و … در مرکز توجه قرار گرفت.

عیادت علی خامنه‌ای از محمود هاشمی شاهرودی

هاشمی شاهرودی از مرداد ماه سال ۱۳۷۸ تا مرداد ماه ۱۳۸۸ با حکم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، بر کرسی ریاست قوه قضاییه نشست و قاضی‌القضات جمهوری اسلامی بود. او هنگامی که جانشین محمد یزدی، رییس اسبق قوه قضاییه شد گفت که یک ویرانه قضایی تحویل گرفته است. منتقدان او می‌گویند ویرانه را ویرانه‌تر و چه بسا سیاسی‌تر کرد.

حساب کاربری توئیتر سایت روزآروز در این رابطه خاطره‌ای از احمد زیدآبادی روایت کرده و نوشته است: در پرونده سال ۷۹ سعیدمرتضوی، انتقاداتم از قوه‌ قضاییه را تبلیغ علیه‌نظام دانست. من گفتم اگر نقد من تبلیغ‌ علیه ‌نظام است پس سخن آقای شاهرودی که گفت خرابه به ‌ارث برده چیست؟
مرتضوی گفت: منظور حضرت ‌آیت‌الله ‌شاهرودی ساختمان‌های قوه‌قضاییه بود!

اما در دوره ریاست هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه دو هزار و ۳۶۹ حکم اعدام به اجرا در آمد. به گزارش بنیاد عبدالرحمن برومند، از این تعداد اعدام، ۵۶ مورد به کسانی ارتباط داشته که در کودکی و پیش از ۱۸ سالگی مرتکب جرم شده بودند. این افراد به اصطلاح «کودک-مجرم» خوانده می‌شوند.

بر اساس این گزارش نام یا مشخصات ۴۰ زن نیز در میان اعدام شدگان این دوره دیده می‌شود. بیش از ۳۰۰ نفر از اعدام شدگان نیز جزو اقلیت‌های قومیتی بوده‌اند.

گرچه برخی تفسیرگران و کاربران شبکه‌های اجتماعی، بخش‌نامه او در مورد توقف صدور حکم سنگسار را از اقدامات مفید او در زمان ریاست قوه قضاییه می‌دانند، اما اجرای ۱۰ حکم سنگسار نیز از دیگر موارد نقض حقوق بشر در دوران ریاست او بر قوه قضاییه بود.

از آغاز سال ۲۰۰۳ و در پی قول شفاهی مسئولان قوه قضاییه ایران به مقام‌های اروپایی، صدور احکام سنگسار با صدور بخش‌نامه‌ای از سوی هاشمی شاهرودی متوقف شد.

از سوی دیگر اما قضات زیر نظر هاشمی شاهرودی در ۱۰ سال ریاست او بر قوه قضاییه، بیش از پنج هزار حکم شلاق صادر کردند که به گزارش بنیاد حقوق بشری عبدالرحمن برومند، بیشتر از دو هزار و ۳۰۰ مورد از آن‌ها به اجرا گذاشته شد.

اعتراض‌ها، وقتی که زنده بود

اوایل دی ماه سال گذشته، محمود هاشمی شاهرودی برای درمان بیماری‌اش که اطلاع‌رسانی دقیقی درباره آن انجام نشد به آلمان رفت.

حضور او در کلینیک خصوصی مجید سمیعی که گفته است دانش و آگاهی سیاسی ندارد، با اعتراضات گسترده روبه‌رو شد و به طرح شکایت از رییس سابق قوه قضاییه ایران در دادگاه‌های آلمان و دادخواهی در مورد مسئولیتش انجامید. قاضی‌القضات سابق در نهایت مجبور شد فرار را بر قرار ترجیح دهد و هانوفر آلمان را زودتر از موعد پیش‌بینی شده ترک کند تا گرفتار دادگاه و دادگاه‌کشی نشود؛ هر چند ایرانیان معترض در فرودگاه هامبورگ هم دست از سر او برنداشتند و تجمعی برگزار کردند تا شاید بتوانند مانع خروجش شوند: هاشمی شاهرودی از آلمان فرار کرد

ویدئویی از هنگام خارج شدن هاشمی شاهرودی و همراهانش از کلینک و ماشین‌هایی که اسکورتش می‌کنند تا وارد فرودگاه هامبورگ شود، در رسانه‌های آلمان منتشر شد. در این تصاویر به نظر می‌رسید «آیت‌الله» در تلاش است تا چهره را زیر نقابی پنهان کند.

یک کاربر توئیتر در آن زمان درباره این ماجرا نوشت:

جناب آیت‌الله شاهرودی!

شما فرار کردید، بحثی نیست، هر انسانی ممکن است فرار کند.

اما شما قاضی‌القضات یک کشور بودید و از دادگاه فرار کردید، رییس دستگاه عدلیه بودید و از عدالت گریختید، یاللعجب!

در آن ۱۰سال چگونه عدالتی جاری کرده‌اید که از پاسخگویی‌اش این‌گونه فراری می‌شوید؟

نام هاشمی شاهرودی در سال‌های گذشته به عنوان یکی از گزینه‌های رهبری آینده جمهوری اسلامی در گمانه‌زنی‌های ناظران سیاسی به گوش می‌خورد.

او در ۷۰ سالگی فوت کرد: محمود هاشمی شاهرودی درگذشت

  • در همین زمینه