وزارت بهداشت (وزارت صحت عامه) افغانستان اعلام کرده است که این کشور با رشد نگران‌کننده جمعیت روبه‌روست و هر زن افغان در طول دوران باروری خود بین ۵ تا ۶ کودک به‌دنیا می‌آورد. با این وجود بر اساس آمارهای سازمان ملل، افغانستان همچنان «خطرناک‌ترین کشور برای مادران» به‌شمار می‌رود و با آمار نگران‌کننده مرگ و میر زنان باردار رو به روست.

بار رشد جمعیت بر زندگی زنان افغان سنگینی می‌کند

به گزارش وبسایت ۸ صبح،فیروزالدین فیروز وزیر بهداشت افغانستان نرخ سالیانه رشد جمعیت در کشور را ۲.۰۳ درصد خواند و گفت با ادامه این روند مدیریت نفوس کشور دشوار خواهد بود. بر اساس پیش‌بینی این وزارت، جمعیت افغانستان تا سال ۲۰۴۰ به ۶۰ میلیون نفر خواهد رسید.

کارشناسان با توجه به وضعیت اقتصاد کنونی افغانستان، رشد بی‌رویه جمعیت در این کشور را موجب شیوع فقر و آسیب‌های اقتصادی می‌دانند. بانت ایندیانا بانجی نماینده‌ی صندوق جمعیت سازمان ملل دراین‌باره گفته است: «پیش‌گیری از رشد بی‌رویه‌ی جمعیت سبب تقویت اقتصاد خانواده‌ها می‌شود و از فقرهم پیش‌گیری می‌کند. از سویی، رقم مرگ و میر کودکان و مادران را نیز کاهش می‌دهد».

سازمان بهداشت جهانی بارها افغانستان را «خطرناک‌ترین کشور برای مادران» خوانده است و نسبت به میزان بالای مرگ و میر مادران و همچنین نوزادان به‌دلیل عدم دسترسی به خدمات پزشکی لازم و فقر و موانع فرهنگی برای استفاده از مراقبت‌های بهداشتی، ابراز نگرانی کرده است.

افغانستان همچنین به‌دلیل ایجاد موانع بسیار زیاد بر سر راه تحصیل زنان توسط طالبان، با کمبود شدید ماما و پرستار روبه‌رو است. در سال‌های گذشته و با کمک‌های سازمان‌های بین‌المللی نرخ مرگ و میر مادران و نوزادان کاهش پیدا کرده است. طبق گزارش‌ها و به صورت تخمینی، آمار مرگ و میر زنان از ۱۶۰۰ تا ۲۲۰۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار تولد در سال ۲۰۰۰ به ۴۰۰ مورد مرگ و میر در سال ۲۰۱۰ کاهش یافت که به گفته وزیر بهداشت این کشور از عوامل سرعت گرفتن رشد جمعیت در سال‌های اخیر است.

با این وجود آمارهای سازمان‌های بین‌المللی حاکی از این است که ارقام منتشر شده کمتر از رقم واقعی مرگ و میر مادران است و روند روبه‌کاهش بودن این ارقام بسیار متزلزل است. گزارش دیگری از حاکی افزایش این ارقام به  ۶۰۰ تا ۷۰۰ مورد مرگ مادران در ۱۰۰ هزار تولد در سال ۲۰۱۵ است. همچنان زنان با خطرات مرگبار در زمان حاملگی و زایمان روبه‌رو هستند.

وخامت وضعیت امنیتی در برخی ولایت‌ها، فقر مالی، فساد اداری و اجازه نداشتن زنان برای تصمیم گیری در مورد سلامتی‌شان از عوامل مهم تهدید کننده زندگی زنان باردارند. افزون بر این، از یک سو ازدواج دختران در سنین پایین و عدم دسترسی به روش‌های پیشگیری از حاملگی، دختران باردار کم‌سن و سال را در معرض اختلال‌ها و خطرات مختلف قرار می‌دهد. بر اساس آمارهای سازمان ملل، حاملگی در سن ۱۵ سالگی ۵ برابر بیشتر از حاملگی در سن ۲۰ سالگی زنان را با خطر مرگ مواجه می‌کند.

از سوی دیگر در غیاب روش‌های پیش‌گیری از حاملگی، تعدد زایمان در مدت کوتاه و عدم دسترسی به مراقبت‌های دوران حاملگی سلامت زنان را تهدید می‌کند. همچنین بسیاری از زنان به‌دلیل نبودن ماما به قابله‌های محلی روی می‌آورند که کنترلی بر روی وضعیت بهداشتی فعالیت‌های آن‌ها وجود ندارد. طبق گزارش‌ها در افغانستان بیش از ۸۰ درصد مردم به خدمات درمانی دسترسی دارند اما کیفیت این خدمات مورد انتقاد بوده و شاخص‌های بهداشتی در مراکز درمانی پایین است.

وزارت امور زنان راه اندازی برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌دهنده را برای مدیریت جمعیت و تنظیم خانواده موثر می‌داند و خواهان توجه بیشتر سازمان‌های بین‌المللی به این بخش شده است. دلبر نظری وزیر امور زنان گفته است که راه اندازی برنامه‌های آموزشی گسترده برای ترویج برنامه‌ی تنظیم خانواده، برای کاهش میزان مرگ و میر مادران حیاتی ست.