یک کارمند دانشگاه شیکاگو اولین بخش الواح هخامنشی را به ایران خواهد آورد. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا تاکنون مجوز استرداد تنها ۱۷۸۰ لوح هخامنشی را صادر کرده و تکلیف بیش از ۱۰هزار لوح گلی هخامنشی هنوز مشخص نیست. سازمان میراث فرهنگی به این رقم اعتراض رسمی کرده است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ابراهیم شقاقی، مدیر کل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری دانشگاه شیکاگو اعلام کرد که برخلاف درخواست این سازمان، ایالات متحده الواح هخامنشی را صورت یک‌جا به ایران تحویل نخواهد داد. طبق آخرین هماهنگی‌ها با دانشگاه شیکاگو، یکی از کارمندان این دانشگاه که در انتظار صدور ویزاست، بخش نخست این الواح را به ایران خواهد آورد. شقاقی گفت:
«در حال هماهنگی مباحث مربوط به ویزا با وزارت امورخارجه هستیم تا این اتفاق رخ دهد، در نامه‌ای به وزارت امور خارجه، اعلام کردیم که آن طرف (دانشگاه شیکاگو و فرد همراه با الواح) آماده است ویزا باید برای او فرستاده شود تا الواح به ایران بیاید، بنابراین زمانی که ویزا آماده و به مقصد فرستاده شود، بخش نخست الواح به ایران مسترد می‌شود».
الواح هخامنشی بخشی از میراث فرهنگی ایران است که در سال ۱۹۳۶ برای مطالعه به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به امانت سپرده شدند، اما با شکایت گروهی از قربانیان حوادث تروریستی به محاکم ایالات متحده، این آثار توقیف شدند. در نهایت با رأی قضایی دادگاه عالی آمریکا، قرار شد این آثار به ایران بازگردند.
محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دوشنبه ۳۰ اردیبهشت در نشست خبری‌اش با خبرنگاران اعلام کرده بود دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (اوفک) تا کنون فقط مجوز ۱۷۸۰ لوح هخامنشی را داده تا به ایران مسترد شود و معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی به این رقم اعتراض کرده و وکلای سازمان میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه نیز پیگیر علت صدور این مجوز با این تعداد اثر هستند.
به گفته او به‌نظر می‌رسد این تصمیم بیش از اینکه متاثر از تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشه، بیشتر متوجه سیاست دانشگاه شیکاگوست.
به گفته طالبیان و به نقل ازعبدالمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبانهای باستانی، براساس رای دادگاه عالی آمریکا «۱۲ تا ۱۳ هزار لوح کامل و قطعات کوچک از الواح هخامنشی باید به ایران برگردانده شوند». او در مورد خودداری دانشگاه شیکاگو از فرستادن مجموعه کامل الواح گفت:
«اگر اعتراض‌های اولیه جواب ندهد، میراث فرهنگی شکایت‌های قانونی خود را تا اخرین لحظه انجام خواهد داد. به طرف امریکایی اعلام کرده‌ایم تا در صورتی که ارسال الواح هخامنشی از ابتدا و براساس نامه‌ای از سوی دانشگاه شیکاگو به صورت مجموعه‌ای باید به ایران انجام می‌شد، آن نامه را در اختیار ما قرار دهند».
الواح هخامنشی مجموعه‌ای از کتیبه‌های کوچک‌اند که در سال ۱۹۳۳ در پارسه یا تخت جمشید کشف شدند. این الواح اسنادی اداری از یک دوره ۲۰ ساله در طول پادشاهی داریوش یکم هستند که روی آنها به خط میخی و زبان عیلامی درباره حقوق و دستمزد، جیره غذا و سایر آمار و اطلاعات حکومتی مطالبی درج شده است.
از میان هزاران لوح هخامنشی که به مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به ودیعه سپرده شده، در سال ۱۳۲۷ تعداد ۱۷۹ لوح، در سال ۱۳۵۰ تعداد ۳۷ هزار و ۷۴ خرده الواح به ایران بازگردانده شد. در سال ۱۳۸۳ هم تعداد ۳۰۰ لوح دیگر به موزه ملی ایران ارسال شد.
در همین زمینه:
مسئلۀ تحویل ندادن الواح گلی که دستمایۀ تبلیغات مشترک ناسیونالیست ها و رژیم ایران شده است، دلایلی دارد که رسانه ها به آن اشاره ای نمیکنند یا نمی خواهند بکنند. دفعۀ قبلی که دانشگاه شیکاگو از تحویل این الواح سر باز زد، به این دلیل بود که دانشگاه اعلام کرده بود فقط و تنها فقط حاضر است الواح را به عبدالمجید ارفعی متخصص زبانهای باستانی تحویل بدهد و میراث فرهنگی ایران هم از ترس اینکه نکند ارفعی اهمیتی به دست آورده و کل ماجرا منوط به حضور او شود یا شاید اهمیت سیاسی پیدا کند، فرد دیگری را به جای او فرستاد که دانشگاه هم از تحویل الواح به او خودداری کرد. لازم به ذکر است که ارفعی یکی از سه نفری است که در تمام دنیا توان خواندن الواح مزبور را دارد و کل کار پژوهشی بر روی الواح هم زیر نظر او انجام می گیرد.
کارو / 25 June 2019