رئیس جمهوری آمریکا برای شرکت در نشست جی ۲۰ (بیست کشور بزرگ صنعتی جهان) به شهر اوساکا، سومین شهر بزرگ ژاپن قدم گذاشت. بدین‌ترتیب یکی از پرپیامدترین سفرهای خارجی دونالد ترامپ آغاز شد. خلع سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره و ایران در دستور کار است. رئیس‌ جمهوری فرانسه، یکی از حامیان توافق هسته‌ای با ایران گفته است که با ترامپ برای کاهش تحریم‌های جمهوری اسلامی و آغاز مذاکرات رایزنی خواهد کرد. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز به ترامپ هشدار داد که «جنگ کوتاه‌مدت» با ایران «توهم» است.

پنجشنبه ۲۷ ژوئن/ ۶ تیر: هواپیمای اختصاصی رئیس جمهوری آمریکا در فرودگاه بین‌المللی اوساکا به زمین نشست

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس هواپیمای حامل دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در یک هوای طوفانی در اوساکا بر زمین نشست. ترامپ در این سفر ابتدا در نشست جی ۲۰ شرکت می‌کند و سپس به کره جنوبی می‌رود که گفت‌وگوها درباره خلع سلاح شبه‌جزیره کره را پی بگیرد. دیدار و گفت‌وگو با شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه درباره ایران، روسیه و ونزوئلا نیز در دستور کار ترامپ قرار دارد. جنگ تجاری با چین و بحران ایران که پنجشنبه هفته گذشته با انهادم یک فروند پهپاد گلوبال هاوک ارتش آمریکا توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران تا آستانه درگیری نظامی پیش رفت در مرکز توجه ترامپ قرار دارد.

شینزو آبه (مرسوم در ژاپن: آبه شینزو)، نخست‌وزیر ژاپن که برای نخستین بار ریاست نشست جی ۲۰ را به عهده دارد روز گذشته در یک نشست خبری که در اوساکا برگزار شد بر اهمیت از میان برداشتن اختلافات در میان سران جهان و تلاش جمعی برای حل بحران‌ها از جمله بحران ایران و تأمین امنیت ناوبری در تنگه هرمز تأکید کرد.

توافق هسته‌ای با ایران

همزمان با برگزاری نشست جی ۲۰، پنجشنبه ۲۷ ژوئن/۶ تیر ضرب‌الاجل ۶۰ روزه ایران به اتحادیه اروپا برای عمل به تعهدات بانکی و نفتی خود در قبال برجام به سر آمده، با کاهش سطح تعهدات ایران در برجام، میران اورانیوم غنی‌شده در تأسیسات نظنز به مرز ۳۰۰ کیلوگرم نزدیک شده و از ۱۰ روز آینده نیز مرحله دوم کاهش سطح تعهدات ایران با افزایش تولید آب سنگین در تأسیسات اراک بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در ۱۸ اردیبهشت سال جاری آغاز می‌شود.

همزمان با آغاز اجلاس جی ۲۰، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در پیامی توئیتری خطاب به رئیس‌جمهوری ایالات متحده نوشت: «سوء فهم‌ها صلح را به خطر می‌اندازند. تحریم‌ها بدیل جنگ نیستند، بلکه خود جنگ‌اند. «امحاء» = نسل‌کشی = جنایت جنگی. «جنگ کوتاه‌مدت» با ایران توهم است. کسی که جنگ را آغاز کند، کسی نیست که به آن پایان خواهد بخشید. مذاکره و تهدید با هم متناقض‌اند.»

ظریف در این پیام توئیتری به اظهارنظرهای اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا پاسخ می‌داد که در عین تهدیدکردن ایران به اقدام نظامی «محوکننده» در صورت حمله به منافع آمریکا، خواهان مذاکره شده است.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه که او نیز مانند ترامپ برای شرکت در نشست جی ۲۰ وارد اوساکا شده، پنجشنبه در جمع خبرنگاران در این شهر گفت:

«من چند روز پیش با رئیس‌جمهوری روحانی گفت‌وگویی داشتم و برای او روشن کردم که هرگونه خروج از این توافق یک اشتباه است و هر سیگنالی در این جهت هم یک اشتباه است.»

به گزارش خبرگزاری «رویترز»، امانوئل مکرون اعلام کرد که «می‌خواهم ترامپ را قانع کنم که به نفع اوست که فرآیند مذاکره را بار دیگر آغاز کند و از برخی تحریم‌ها بازگردد تا به مذاکرات فرصتی داده باشد».

سه‌شنبه ۲۵ ژوئن/ ۴ تیر مکرون و روحانی تلفنی با هم صحبت کردند. رئیس جمهوری اسلامی به همتای فرانسوی خود گفته بود:

«ایران هرگز اقدامی غیر قابل بازگشت انجام نخواهد داد و هر زمان اجرای برجام از سوی ۱+۴ بویژه در زمینه حل و فصل روابط بانکی و فروش نفت انجام شود، شرایط به گذشته بازمی‌گردد و تا زمانی که آمریکا همه تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکند، شرایط تغییر نمی‌کند.»

روحانی همچنین یادآوری کرده بود که نیروهای مسلح ایران با تجاوز آمریکا به آب و خاک ایران مقابله می‌کنند. مکرون در بخش دیگری از این گفت وگو اعلام کرد پاریس مایل است از درگیری نظامی بین ایران و آمریکا جلوگیری کند:

«پاریس در ارتباط با ایران دو هدف را دنبال می‌کند: نگه داشتن ایران در توافق هسته‌ای و ممانعت از وقوع درگیری نظامی. فردا با رئیس‌جمهوری ترامپ صحبت می‌کنم، هر کاری می‌کنم تا از درگیری نظامی جلوگیری شود.»

همزمان رویترز گزارش داد که دیپلمات‌هایی از متحدان ایالات متحده در سازمان پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) به این خبرگزاری گفته‌اند که آمریکا به ناتو اعلام کرده تمایلی به جنگ با ایران ندارد.

به گفته این منابع ناشناس‌باقی‌مانده، مارک اسپر، سرپرست وزارت دفاع ایالات متحده پنج‌شنبه ۲۷ ژوئن / ۶ تیر در جمع دیگر اعضای ناتو تأکید کرده است که علی‌رغم بی‌میلی واشنگتن به جنگ با تهران، هیچ «حادثه» دیگری تحمل نخواهد شد. نمایندگان فرانسه نیز در این نشست که پشت درهای بسته برگزار شد، به اسپر هشدار داده‌اند که آمریکا نباید ناتو را در هیچ مأموریت نظامی در خلیج فارس درگیر کند. فرانسه همراه با آلمان و دیگر متحدان اروپایی در این نشست از آمریکا خواسته که برجام حفظ شود.

برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران امروز پنج‌شنبه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری «رویترز» اعلام کرد که تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی کارساز بوده‌اند اما تهران نباید برنامه هسته‌ای‌اش را توسعه دهد: «تحریم‌های ما به ایران حق شتاب‌بخشیدن به برنامه هسته‌ای‌اش را نمی‌دهد. ایران هرگز نمی‌تواند نزدیک بمب اتم بشود. ما به دقت مراقبیم که زمان دست‌یافتن ایران به توانایی ساخت سلاح اتمی زیر از یک سال نرود».

تهران همواره نظامی‌بودن برنامه هسته‌ای خود را تکذیب کرده است.

هوک پیش از دیدار با دیپلمات‌های ارشد فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی در پاریس برای قانع‌کردن آنها به حمایت از سیاست واشنگتن در قبال تهران سخن می‌گفت.

تأمین امنیت ناوبری در تنگه هرمز

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اما روز گذشته در جمع خبرنگاران در کاخ سفید خاطرنشان کرد که درگیری نظامی احتمالی با ایران به درازا نمی‌کشد. ترامپ گفت چکمه سربازان آمریکایی به خاک ایران نمی‌رسد. کنایه‌‌ای از این معنا که آمریکا قصد پیاده کردن نیروی نظامی پیاده در خاک ایران ندارد.

نقشه اینتراکتیو تنش ایران و آمریکا:

روز گذشته نماینده روسیه در سازمان ملل با انتقاد از سیگنال‌های پیچیده آمریکا به ایران، ایالات متحده را متهم کرد که عامدانه قصد دارد ایران را به یک درگیری نظامی بکشاند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز گذشته در انتقاد از سیاست‌های آمریکا و متحدانش در قبال ایران گفته بود:

«ما همکاران ایرانی و آمریکایی‌مان را مجاب خواهیم کرد که از محدوده خطر کنار بکشند و اختلافاتشان را به شکل متمدنانه‌ای سر میز مذاکره حل کنند. این امر بدان معنی است که طبعاً سیاست تعیین ضرب‌الاجل، تحریم و باج‌خواهی باید کنار گذاشته شود.»

روز گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه و شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن در یک نشست خبری مشترک خواهان تأمین امنیت ناوبری در تنگه هرمز شدند. دو کشور درباره خلع سلاح هسته‌ای ایران و کره شمالی نیز بر یک نظر بودند. نخست‌وزیر ژاپن حمله دو هفته قبل به دو نفتکش در دریای عمان را هم در نشست جی ۲۰ به بحث می‌گذارد. ژاپن که ۸۰ درصد نفت خود را از تنگه هرمز عبور می‌دهد، از اعزام نیروی نظامی به خلیج فارس خودداری کرده بود. ترامپ از چین و ژاپن خواسته است که هزینه تأمین امنیت بخشی از خلیج فارس را به عهده بگیرند.

بیشتر بخوانید:

دیدار پوتین و ترامپ در اوساکای ژاپن پشت درهای بسته درباره ایران