سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد که هنوز اروپا به تعهدات خود عمل نکرده و اگر روال به همین ترتیب باشد، ایران گام چهارم را هم اجرا خواهد کرد. معاون وزیر دارایی روسیه می‌گوید خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا برای اینستکس نه خوب و نه بد است.
عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، دوشنبه ۲۵ شهریور در نشست خبری خود درباره امیدواری جمهوری اسلامی به تعهدات اروپا به اینستکس ـ کانال تجاری و مالی ایران و اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای ـ گفت: «ما به اجرای تعهداتی که اروپا براساس برجام و قطعنامه شورای امنیت موظف به اجرای آن هستند، دل نبسته‌ایم. تجربه ۱۶ ماهه اخیر ما را به این نتیجه می‌رساند که جای امیدواری نیست ولی ما پنجره دیپلماسی را همیشه باز نگه داشته‌ایم.»
موسوی افزود: «هنوز اتفاق خاصی در اجرای تعهدات [اروپا] رخ نداده که ما بخواهیم بازنگری کنیم. اگر روال به همین منوال باشد، گام چهارم هم اجرایی خواهد شد.»
جمهوری اسلامی ۱۶ شهریور رسماً اعلام کرد گام سوم کاهش تعهدات برجامی را با فعالیت ۲۰ سانتریفیوژ آی‌آر۶ آغاز می‌کند. مقامات ایران با این‌حال همچنان دو ماه دیگر به کشورهای باقی مانده در برجام فرصت داده‌اند تا با آن‌ها به توافق برسند. ایران پیش از این از طرف اروپایی توافق هسته‌ای خواسته بود فروش نفت و انتقال منابع مالی به ایران را تضمین کند. کشورهای اروپایی طرف توافق هسته‌ای طی ماه‌های گذشته برای ایجاد اینستکس با ایران به توافق رسیدند اما اجرایی شدن این سازوکار مورد رضایت تهران نبوده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران با اشاره به پیشنهادهای فرانسه در مورد برجام و مذاکرات فرانسه و آمریکا در این زمینه گفت: «این‌که هنوز برخی کشورها باید برای اجرای تعهداتشان از دیگران اجازه بگیرند جای تأسف دارد. تعهدات آن‌ها پشتوانه قطعنامه شورای امنیت را دارد اما برای اجرای همین تعهد باید از کشور دیگر اجازه بگیرند.»
موسوی گفت از شرایط فعلی اجازه و مذاکره فرانسه و آمریکا اطلاعی ندارد اما جمهوری اسلامی «همچنان منتظر اقدام اروپا برای اجرای تعهداتشان» است و موافقت ترامپ ربطی به ایران ندارد.
پس از مذاکرات مقامات ایران و فرانسه در مورد پیشنهاد امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به ایران که راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵ میلیارددلاری فروش نفت را شامل می‌شود، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه به واشنگتن سفر کرد تا درباره سازوکار اجرای پیشنهاد مکرون با مقامات آمریکایی گفت‌وگو کند. برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اعلام کرد دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا پیشنهاد فرانسه برای لغو برخی تحریم‌ها را نپذیرفته است. اما برخی رسانه‌های آمریکا گفته‌اند که کاهش تحریم ایران به‌عنوان یک گزینه روی میز ترامپ قرار دارد.
با راه‌اندازی خط اعتباری اینستکس، ایران قادر خواهد بود نفت خود را به اروپا پیش‌فروش کند. در ازای این خط اعتباری تهران باید به صورت کامل به توافق هسته‌ای متعهد بماند و واشنگتن به میز مذاکره با ایران برگردد و برخی تحریم‌ها را لغو کند.
روز گذشته، یکشنبه ۲۴ شهریور، مجتبی ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اجرایی شدن پیشنهاد فرانسه برای واریز ۱۵ میلیارد دلار اعتبار فروش نفت به اینستکس را «مقبول» جمهوری اسلامی ندانست و گفت: «با اقدامات انجام شده و مذاکرات صورت گرفته، بنا شد که اروپایی‌ها ۱۵میلیارد دلار در سه قسط پنج میلیارد دلاری به صندوق اینستکس واریز کنند و این مبلغ به‌عنوان مبلغ پیش‌فروش نفت ایران است تا شرایط فروش نفت ایران فراهم شود. البته این موضوع برای ایران قابل پذیرش نیست و ما برای این موضوع برجام را امضا نکردیم و بنا بود که تمام شرایط عادی‌سازی شود و تحریم‌ها رفع شود و اگر این موضوع را قبول کنیم، یعنی به آن بسنده کردیم ولی در تلاش هستیم تا حق ایران را دریافت کنیم.»
ذوالنور افزود: «رهبری به دفعات تأکید کردند که دل به مذاکره با اروپایی‌ها نبندید و امور را موکول به مذاکره نکنید ولی مذاکره را ادامه بدهید.»
در همین حال، سرگئی استورچاک، معاون وزیر دارایی روسیه روز گذشته در حاشیه دیدار با رضا اردکانیان، وزیر نیرو ایران، با اشاره به این‌که خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا «نه زیاد است و نه کم و نه بد است و نه خوب»، گفت: «در عرف ما از خطوط اعتباری استفاده نمی‌شود. این سازوکار پیشنهادی تا حدودی گمراه‌کننده است چون که مبلغ هنگفتی است که زیر آن قراردادی وجود ندارد. قرارداد باید با منافع طویل‌المدت ایران و کسانی که آن را تأمین می‌کنند مطابقت داشته باشند.»
به تازگی و همزمان با گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران، میشائیل ارهارد بوک، دیپلمات پیشین آلمان به‌عنوان رئیس جدید اینستکس جایگزین برند اربل، شد.
بیشتر بخوانید: