دهه‌هاست که ورود به دانشگاه‌های ایران بر اساس سهمیه‌های مختلف انجام می‌شود: سهمیه مناطق، ایثارگران و جانبازان، خانواده شهدا،‌ زلزله‌زدگان و… برخی از این سهمیه‌بندی‌ها مصداق تبعیض در تحصیل و امکانات آموزشی و مغایر با عدالت آموزشی است. شرکت‌کنندگان در کنکور ارشد امسال با شکل بی‌سابقه‌ای از سهمیه‌بندی‌ها و تبعیض مواجه شده‌اند که هیچ‌گونه شفافیتی در آن دیده نمی‌شود.

کنکور سراسری ـ عکس از آرشیو
کنکور سراسری ـ عکس از آرشیو

نتایج کنکور ارشد امسال جوانان بسیاری را مأیوس و آرزوهای‌شان را نقش بر آب کرده است.

اعتمادآنلاین در گزارشی براساس آمار رسمی نوشته است که امسال، ۵۲۲ هزار و ۵۷۹ نفر در کنکور ارشد ۱۳۹۸ شرکت کردند که از میان آن‌ها ۴۵۶ هزار و ۸۶۱ نفر مجاز به انتخاب رشته شدند و در نهایت ۱۵۱ هزار و ۷۳۹ نفر پذیرش شدند.

این در حالی است که کنکور ارشد سال ۹۷، ۵۷۵ هزار و ۶ نفر شرکت‌کننده داشت که از این تعداد ۵۷۳ هزار و ۹۴۹ نفر مجاز به انتخاب رشته و ۱۸۸ هزار و ۸۷۱ نفر در دانشگاه‌ها پذیرش شدند.

جوانان شرکت‌کننده در کنکور می‌خواهند بدانند دلیل اختلاف فاحش و غیرقابل پیش‌بینی محل قبولی داوطلبان سال ۹۸ در مقایسه با محل قبولی رتبه‌های مشابه در سال‌های گذشته چیست، در حالی‌که تغییر محسوسی در ظرفیت‌های اعلام‌شده برای دانشگاه‌ها در مقایسه با سال‌های قبل دیده نمی‌شود.

امسال حتی برخی رتبه‌های دو رقمی نیز مردود شده‌اند یا رتبه‌هایی بهتر از سال‌های گذشته نتوانسته‌اند در همان دانشگاه‌های مورد نظرشان قبول شوند.

اختصاص سهم بسیار وسیعی از ظرفیت سهمیه‌های اصلی و آزاد به سهمیه‌های ۲۵ درصد و پنج درصد و استعداد درخشان، هم موجب ناکامی شمار زیادی از شرکت‌کنندگان شده است و هم این ناکامی سبب شده تا آن‌ها دیگر هیچ امیدی نداشته باشند.

سهمیه‌های مؤثر در کنکور امسال شامل، سهمیه مناطق، سهمیه ایثارگران، سهمیه بومی گزینی، سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران، سهمیه ۵ درصدی ایثارگران، سهمیه رزمندگان، سهمیه خانواده شهدا، سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و سهمیه بهیاران بود.

جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی و به‌دنبال وقوع جنگ، سهمیه‌‌های ویژه‌ای را برای پاسداران، سربازان و خانواده‌های کشته‌شدگان در نظر گرفته؛ سهمیه‌هایی که ۳۰ سال پس از پایان جنگ، هنوز به پایان نرسیده است.

با گسترش فساد و رشوه‌خواری در کشور، در این زمینه نیز فساد رشد یافته و برخی از کسانی که این سهمیه‌بندی‌ها شامل حالشان نمی‌شود با ترفند و پرداخت پول و رشوه، اسنادی برای بهره‌مندی از این سهمیه‌ها جعل می‌کنند و با دانش کم وارد دانشگاه‌ها می‌شوند.

یکی از دانشجویان به اعتمادآنلاین گفته است رتبه ۱۱ در گرایش ژنتیک را کسب کرده‌، اما نتوانسته در ۶ انتخاب نخستش پذیرفته شود.

یکی دیگر از جوانان با این‌که سهمیه‌ پنج درصدی هم داشته، می‌گوید سال گذشته می‌شد با رتبه ۹۴ و سهمیه پنج درصدی در رشته حسابداری روزانه دانشگاه الزهرا قبول شد، اما او امسال با رتبه ۵۶ سمنان قبول شده و در هیچ‌کدام از دانشگاه‌های تهران پذیرفته نشده است.

جوانان می‌گویند امسال در بسیاری از دانشگاه‌ها نزدیک به نصف ظرفیت هر دانشگاه به سهمیه‌های مختلف اختصاص داده شد، بدون آن‌که کسانی که سهمیه‌های آزاد داشتند از این موضوع خبر داشته باشند.

آن‌ها امسال با نوشتن نامه به رئیس و اعضای کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس، نهاد ریاست جمهوری، وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری و دیوان عدالت اداری، و سازمان بازرسی کل کشور اعتراض‌های خود را آغاز کردند. این جوانان پس از این‌که پاسخی نگرفتند در مقابل وزارت علوم تجمع کردند و پس از آن اعتراض خود را ۳۱ شهریور سال جاری به مقابل مجلس بردند.

معترضان تصمیم گرفته‌اند که اگر مجلس نیز کاری نکند، مطالبه خود را مشخصاً از رهبر جمهوری اسلامی پیگیری کنند.

استفاده از سهیمه ویژه «ایثارگران» و «رزمندگان»، همواره مورد انتقاد جامعه علمی کشور و داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها بوده است. بیش از هر چیز موضوع ورود افراد بدون صلاحیت‌های علمی به رشته‌های حساسی مانند پزشکی مورد انتقاد قرار گرفته است. در رشته‌های گروه علوم پزشکی افراد پس از پایان تحصیلات بلافاصله مجوز کار پیدا می‌کنند و این موضوع از آنجا که با سلامت مردم در ارتباط است، خطرناک است.

فشار تبعیض‌آمیز بر جوانانی که دست‌کم یک سال زندگی خود را به پای ورود به دانشگاه‌ها گذاشته‌اند در حالی تشدید شده‌ است که شرایط جامعه ایران نیز با وضعیت نابه‌سامان اقتصادی و تحریم‌ها و همچنین گسترش فساد و بی‌عدالتی، بدتر می‌شود. در چنین شرایطی جوانان آینده‌ای برای خود متصور نیستند.

بیشتر بخوانید:

سهمیه‌بندی در کنکور: تبعیض در آموزش، بی‌اعتباری دانشگاه‌ها
معترضان به نتایج کنکور: سهمیه «ایثارگران» افزایش یافته – مسئولان: این سهمیه تغییر نکرده