حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی در حاشیه اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دیدار و گفتگو کرد. روحانی در سخنرانی خود در این اجلاس از جامعه جهانی خواست با «رویکرد یکجانبه‌گرایانه آمریکا» و «استفاده این کشور از دلار به عنوان سلاح» مقابله کنند.

سخنرانی روحانی در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا – عکس از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران که برای شرکت دراجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایروان سفر کرده است، سه‌شنبه ۹ مهر/۱ اکتبر در این اجلاس سخنرانی کرد و از جامعه جهانی خواست با «رویکرد خصمانه و یکجانبه‌گرایانه» آمریکا مقابله کنند.

روحانی مشکلات فراوان در روابط اقتصادی کشورها، رشد روزافزون فقر، ناامنی، مهاجرت و کاهش رشد اقتصادی در جهان را نتیجه اقدامات مخرب آمریکا خواند و هشدار داد استفاده آمریکا از دلار به‌عنوان «سلاح»، زندگی مردم عادی را هدف قرار خواهد داد:

«آمریکا در سال‌های اخیر با اعمال رویکرد یکجانبه و بی‌توجهی به تعهدات، و توافقات بین المللی و زیر پا گذاشتن موافقت‌نامه‌های دوجانبه، بسیاری از کشورهای دیگر از جمله چین و روسیه، همچنین تعدادی از متحدین خود را هدف قرار داده است. به اعتقاد ما، جامعه بین‌المللی باید با اتخاذ تصمیمی قاطع و اقداماتی موثر با رویکرد خصمانه و یکجانبه گرایانه آمریکا مقابله نماید. اقدامات قهری امریکا و استفاده از دلار به عنوان یک سلاح، به تروریسم اقتصادی منجر خواهد ‌شد و زندگی مردم عادی را هدف قرار خواهد داد».

پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، این کشور تحریم‌های شدید اقتصادی را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرده و براساس گزارش‌ها سهم ایران از بازار نفت جهانی را به‌طرز چشمگیری کاهش داده است. علاوه بر روحانی، برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی نیز تحریم‌های آمریکا را «تروریسم اقتصادی» می‌خوانند که منجر به کاهش درآمدهای جمهوری اسلامی و نوسانات شدید ارزی در ایران شده است.

دعوت به سرمایه‌گذاری در ایران و پیوستن به «ائتلاف امید»

روحانی علاوه بر دعوت به مقابله با «یکجانبه‌گرایی» آمریکا، از کشورهای عضو سازمان ملل و امضا کنندگان برجام خواست برای «اجرای برجام را به عنوان الگوی کارآمدی از موفقیت دیپلماسی چندجانبه برای حل و فصل مسائل بین‌المللی» به تعهدات متقابل خود عمل و از اجرای مفاد آن حمایت کنند.

او با دعوت از سرمایه‌گذاران منطقه اوراسیا به سرمایه‌گذاری در ایران، پیشنهاد جمهوری اسلامی برای تشکیل «ائتلاف امید» را نیز در این اجلاس مطرح کرد و از کشورهای متاثر از تحولات خلیج فارس خواست برای «تامین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتی‌رانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع نسبت به کشورهای حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن» به این ائتلاف ملحق شوند.

رئیس جمهوری ایران همچنین در حاشیه این اجلاس با با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد و به نوشته خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) طرفین در این دیدار درباره «موضوعات دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی» گفت‌وگو کردند. از این دیدار جزئیات بیشتری مخابره نشده است.

اتحادیه اوراسیا، گریزگاه ایران برای تخفیف بار تحریم‌های اقتصادی آمریکا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ۲۹ مه ۲۰۱۴ با هدف «تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی» و با انعقاد قراردادی میان کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان تشکیل و جایگزین اتحادیه گمرکی اوراسیا شد.

سپس کشورهای ارمنستان و قرقیزستان نیز به عضویت آن در آمدند و به صورت رسمی ازابتدای ژانویه ۲۰۱۵ آغاز به‌کار کرد. کشورهای عضو اورآسیا هم اکنون ۲۰ میلیون کیلومترمربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارند که ۵.۲ درصد جمعیت جهان است.

ایران در سال ۱۳۹۵ به کمیسیون اقتصادی اتحادیه اوراسیا پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و این اتحادیه را مطرح کرد. کمی پس از از سرگیری تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران، اتحادیه اقتصادی اوراسیا که تحت نفوذ روسیه قرار دارد، «توافق‌نامه موقت ایجاد محدوده آزاد تجاری» را در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ در شهر آستانه قزاقستان با ایران امضا کرد.

به نوشته ایرنا توافق فوق که حذف تعرفه گمرکی صدها کالا و مذاکره برای ایجاد یک منطقه تجارت آزاد در مدت سه سال را شامل می‌شود از هفته اول آبان ۹۸ ماه اجرایی خواهد شد. براساس آن، ایران از اتحادیه اقتصادی اوراسیا امتیازات گمرکی خاصی دریافت کرده و کشورهای این اتحادیه هم این امکان را خواهند داشت تا حجم صادرات خود به ایران را تا ۷۵ درصد افزایش دهند. ایران نیز می‌تواند با امتیازاتی که دریافت می‌کند، صادرات کالاهای خود به مقصد پنج کشور اوراسیایی را تا چند برابر افزایش دهد.

این امتیازات ۵۰۲ قلم کالاهای مختلف در حوزه‌های مواد غذایی، مواد مصرفی شیمیایی، محصولات ساختمانی، صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و محصولات کشاورزی از سوی اتحادیه اورآسیا و ۳۶۰ قلم کالا در همان موارد مشابه را از سوی ایران شامل می‌شود که در مجموع کل اقلام مشمول در موافقتنامه به ۸۶۲ مورد می‌رسد.

حجم تجارت ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۷ میلادی نزدیک به دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اعلام شده است.

در همین زمینه:

ایران به دنبال تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه
شی جین پینگ: با مقررات‌زدایی، بازارهای چین به روی جهان بازتر می‌شوند