در شرایطی که بودجه اجرای «قانون حمایت از معلولان» در سال ۹۷ پرداخت نشده است و در سال ۹۸ تنها یک‌ششم از این بودجه به‌دست معلولان رسیده، مسئله عدم تحقق بودجه‌های دولتی برای معلولان، افزایش ۸,۹ درصدی بودجه بهزیستی در لایحه بودجه سال ۹۹ را تحت تاثیر قرار داده است. از سوی دیگر طبق برآورد کارشناسان بهزیستی جامعه معلولان ایران ۸۱,۵ درصد از بودجه مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند.

12 آذر تجمع معلولان مقابل سازمان برنامه و بودجه- عکس: ایلنا

با ارائه کلیات لایحه بودجه سال ۹۹ از سوی دولت حسن روحانی به مجلس شورای اسلامی، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)‌ سه‌شنبه ۱۹ آذر در گزارشی تفصیلی سهم معلولان از بودجه بهزیستی و محروم ماندن جامعه معلولان کشور از بودجه اختصاصی قانون حمایت از معلولان را تشریح کرده است. به گزارش ایلنا، در لایحه بودجه سال ۹۹ برای سازمان بهزیستی بودجه‌ای معادل ۳ هزار و ۱۲۱ میلیارد و ۱۶۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پیش‌بینی شده است. این بودجه براساس وظایف این سازمان در ارائه خدمات به جامعه معلولان کشور به بهزیستی تعلق گرفته است و در مجموع هزار و ۴۸۷ میلیارد و ۳۲۶ میلیون تومان (۴۷,۶ درصد از بودجه بهزیستی) باید صرف جامعه هدف معلولان شود.

از سوی دیگر «قانون حمایت از افراد دارای معلولیت» نیز بودجه‌ای معادل ۱۳۰۰ میلیارد تومان را در لایحه بودجه ۹۹ در ردیف بودجه‌ بهزیستی پیش‌بینی کرده است.

 بودجه بهزیستی در بودجه سال ۹۹ نسبت به بودجه سال گذشته ۸,۹ درصد افزایش داشته است. در نتیجه بهزیستی در سال ۹۹ با احتساب بودجه «اجرای قانون حمایت از معلولان»، مبلغ ۳۹۴ میلیارد و ۱۶۱ میلیون تومان بیشتر بودجه دریافت می‌کند.

دولت بودجه‌های ناکافی تعریف شده را پرداخت نمی‌کند

در ایران ۲ میلیون و ۴۰۰ نفر از جمعیت کشور معلول هستند اما در حال حاضر تنها یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی قرار دارند. به گفته فعالان صنفی معلولان، افراد دارای معلولیت زیادی هستند که سال‌ها در صف شناسایی بهزیستی می‌مانند و به این لحاظ مدت‌ها از این بودجه و از موارد حمایتی قانون بهره‌ای ندارند. در چنین شرایطی بیکاری فراگیر و عدم توان اشتغال در جامعه معلولان ایران که ۵۷۲ هزار خانوار را شامل می‌شود، مستمری  ۴۰۰ هزار تومانی را برای آن‌ها به مسئله‌ای حیاتی تبدیل کرده است.

با این وجود گزارش‌ها از یکسو از کافی نبودن بودجه بهزیستی برای معلولان و از سوی دیگر از عدم پرداخت بودجه اجرای قانون حمایت از معلولان خبر می‌دهند.

همزمان که گرانی و تورم به صورت روزافزون گروه‌های مختلف جامعه را تحت فشار قرار داده است، گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت جمهوری اسلامی به‌رغم اختصاص بودجه به معلولان، آن را پرداخت نمی‌کند. در این میان مسئله اشتغال معلولان، ارائه خدمات توانبخشی ارزان، کمک‌ هزینه‌های نگهداری از معلولان، متناسب‌سازی محل زندگی و فضاهای عمومی، افزایش مستمری بدون پرداخت بودجه لاینحل مانده است.

ایلنا در این‌باره نوشت:  در سال ۹۷ «حتی یک ریال» از بودجه اجرای قانون معلولان پرداخت نشده  و در سال ۹۸ تاکنون تنها یک‌ششم بودجه پرداخت شده است. این درحالی‌ست که بسیاری از حمایت‌های معلولان با گرانی و تورم و کاهش ارزش پول ملی کمتر هم شده است.

طبق برآوردهای کارشناسان بهزیستی، بودجه مورد نیاز برای اجرای قانون حمایت از معلولان نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که ۵ هزار میلیارد تومان آن در ردیف دستگاه‌های دیگر و ۱۵ هزار میلیارد تومان در ردیف سازمان بهزیستی قرار می‌گیرد.

سهم کلی معلولان اما از بودجه بهزیستی ۲ هزار و ۷۸۷ میلیارد و ۳۲۶ میلیون تومان است. این مبلغ تنها تنها ۱۸,۵ درصد مقدار مورد نیازی است که توسط  کارشناسان بهزیستی برای اجرای قانون معلولان برآورد شده است و بدین معنی است که معلولان در سال ۹۹، ۸۱,۵ درصد از بودجه مورد نیاز خود را دریافت نخواهند کرد.

معلولان از «هدفمندی یارانه‌ها» سهمی نداشته‌اند

علاوه بر اختصاص بودجه دولت وعده داده بود مستمری معلولان را  از محل «هدفمندی یارانه‌ها» افزایش می‌دهد. حذف سه دهک درآمدی بالای جامعه قرار بود در جهت «کاهش فقر مطلق خانوارهای خانوارهای تحت حمایت کمیته امداد و سازمان بهزیستی، اجرای قانون حمایت از معلولان، اجرای ماده ۶ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، اجرای تبصره ذیل ماده ۳۸ قانون جامع خدمت‌رسانی ایثارگران» صرف شود. اما حتی پس از گذشت ۸ ماه از سال ۹۸ و پیگیری فعالان، و به‌رغم افزایش مستمری کارمندان و بازنشستگان از محل هدفمندی یارانه‌ها، دولت به دریافتی‌های ماهیانه ناچیز معلولان (۱۰۸۵۰۰, ۲۱۵۵۰۰, ۲۸۹۰۰۰, ۳۸۴۵۰۰ ,۴۱۶۵۰۰ تومان) رقمی اضافه نکرده است.

در مورد کارگران معلول نبود بانک اطلاعاتی دقیق، بررسی و راستی‌آزمایی تحقق بودجه را مشکل کرده است. در بودجه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۳ میلیارد و ۵۸۶ میلیون تومان ازاعتبارات این وزارتخانه باید به توانمندسازی کارگران معلول اختصاص پیدا کند. سازمان برنامه و بودجه نیز ادعا می‌کند که برای ۱۵ هزار نفر از کارگران معلول سهم بیمه حق کارفرما (یک معافیت بیمه‌ای برای کارفرمایان طبق ماده ۱۳ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت) پرداخت می‌کند.

از دیگر مسائل مطرح «حق پرستاری» از بودجه بهزیستی ‌ست که تنها برای افراد ضایعه نخاعی پرداخت می‌شود و در لایحه بودجه از ۷۰ میلیاردتومان به حدود ۶۲.۵ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است. قابل توجه است که رقم پرداختی (اگر پرداخت شود) به بیماران ضایعه نخاعی که هزینه درمانی ماهیانه آن‌ها به ۳ میلیون تومان می‌رسد، ۲۰۰ هزارتومان خواهد بود.

 به همین شکل بودجه ۲ تا ۳ میلیونی برای خرید انواع وسایل توانبخشی تعریف شده است که تنها در مورد صندلی چرخدار این رقم در مقابل قیمت ۱۸ میلیون تومانی این صندلی‌ها قرار دارد.

در همین رابطه گروهی از معلولان کشور سه‌شنبه ۱۲ آذر به مناسبت روز جهانی معلولان مقابل سازمان برنامه و بودجه تجمع کردند و خواستار توجه به مشکلات خود از جمله تخصیص ردیف بودجه معلولان، و اجرای قانون حمایت از معلولان شدند. آن‌ها پارچه‌نوشته‌هایی همراه داشتند که بر روی آن از جمله نوشته شده بود: بودجه معلولان کجاست، و اجرای قانون معلولان حق مسلم ماست.

سرنوشت بودجه‌های اختصاص یافته به معلولان کشور نامشخص است. نقض حقوق معلولان در ایران، بخشی از نقض فراگیر حقوق بشر توسط حاکمیت جمهوری اسلامی ‌ست.

بیشتر بخوانید:

در همین زمینه: