ایران با کشته شدن قاسم سلیمانی به‌دست آمریکا توقف کامل برجام را به‌عنوان گام پنجم کاهش تعهدات برجامی خود زودتر از موعد اعلام کرد. برلین، پاریس و لندن از تهران خواسته‌اند که به برجام پایبند بماند. آن‌ها همچنین نسبت به تنش موجود بین ایران و آمریکا ابراز نگرانی کردند و حفظ ائتلاف ضد داعش را مهم خواندند.
در حالی‌که تنش بین ایران و آمریکا در پی کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس به دست آمریکا به اوج خود رسیده است، شامگاه یکشنبه ۱۵ دی/ ۵ ژانویه دولت ایران با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ‌گونه محدودیتی در برنامه هسته‌ای خود را نمی‌پذیرد.
آلمان، فرانسه و بریتانیا تلاش می‌کنند تا تنش و التهاب موجود بین ایران و آمریکا را آرام کنند.
به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، این سه کشور اروپایی با انتشار بیانیه‌ای از ایران خواستند تا از اقداماتی که برخلاف توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است، دست بردارد.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه و بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا در بیانیه مشترکی گفتند: «ما از ایران می‌خواهیم که تمام اقداماتی را که مطابق با توافق هسته‌ای نیست، پس بگیرد.»
این توافق در سال ۲۰۱۵ پس از ۱۲ سال بحران و مذاکرات فشرده بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، چین، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و روسیه به علاوه آلمان، انجام شد. در این توافق ایران متعهد شد که در ازای رفع تحریم‌های بین‌المللی، توانایی‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد. اما در سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تصمیم گرفت که ایالات متحده را به‌طور یک‌جانبه از توافق خارج کند و تحریم‌ها علیه ایران را دوباره به‌اجرا گذارد. از آن زمان، ایران به تدریج در چهار گام تعهدات برجامی خود را کاهش داده بود.
شامگاه یکشنبه پایگاه اطلاع‌رسانی دولت جمهوری اسلامی اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی “محدودیت در تعداد سانتریفیوژها” را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و من‌بعد برنامه هسته‌ای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.»
هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان نیز صبح دوشنبه ۱۶ دی / ۶ ژانویه در واکنش به این اقدام ایران هشدار داد که «تصمیم ایران برای غنی‌سازی می‌تواند به پایان توافق هسته‌ای منجر شود».
سه قدرت اروپایی پیش از این تهدید کرده بودند که در تناسب با اقدامات آتی ایران در کاهش تعهدات برجامی خود، به‌طور تدریجی، بدون آن‌که پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند، مکانیسم ماشه را فعال می‌کنند.
مرکل، مکرون و جانسون در بیانیه خود همچنین از افزایش تنش‌ها در پی حمله هوایی روز جمعه آمریکا در بغداد که منجر به کشته شدن قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، از رهبران شبه‌نظامی شیعه‌ی مورد حمایت ایران در عراق شد، ابراز نگرانی کردند.
آن‌ها از ایران که قول انتقام داده است، خواسته‌اند که از انجام «اقدامات خشونت‌آمیز جدید یا حمایت از چنین اقداماتی» خودداری کند. آنگلا مرکل، امانوئل مکرون و بوریس جانسون ضمن تأکید بر اهمیت کاهش تنش‌ها گفته‌اند: «ما از همه بازیگران می‌خواهیم حداکثر خویشتن‌داری و مسئولیت را از خود نشان دهند.»
رهبران سه کشور اروپایی همچنین در پی تصویب قطعنامه‌ای در پارلمان عراق مبنی بر خروج هزاران سرباز آمریکایی از این کشور، از طرف‌های ذیربط خواستند که به جنگ با گروه «دولت اسلامی» (داعش) آسیب نرسانند.
آن‌ها گفته‌اند: «در این زمینه، حفظ ائتلاف [ضد داعش] از اهمیت اساسی برخوردار است. ما از مقامات عراقی می‌خواهیم تا به حمایت‌های لازم خود از این ائتلاف ادامه دهند.»
نمایندگان پارلمان عراق روز گذشته، یکشنبه ۱۵ دی / ۵ ژانویه پیش‌نویس طرحی را تصویب کردند که به موجب آن دولت موظف خواهد بود با فسخ برخی از توافقات پیشین با ائتلاف ضد داعش، از آمریکا بخواهد نیروهایش را از عراق خارج کند. تصویب این طرحِ غیرالزام‌آور در غیاب نمایندگان کرد و سنی پارلمان انجام شد.
بیشتر بخوانید: