بامداد چهارشنبه هشتم ژانویه/ ۱۸ دی سپاه پاسداران ایران دو پایگاه آمریکا در عراق را هدف شلیک موشک قرار داد. پیش از آنکه طرفین آمار تلفات و خسارت ناشی از این حمله که به گفته سپاه ایران در انتقام ترور قاسم سلیمانی در عراق صورت گرفت، را اعلام کنند بازار انرژی و طلا و بورس‌های جهانی تحت تاثیر قرار گرفتند. قیمت نفت تا سه دلار افزایش یافت. طلا برای چند ساعت رشد بی‌سابقه قیمتی را تجربه کرد و شاخص بورس‌ در نقاط مختلف جهان کاهش یافت. در ایران وزیر نفت از افزایش قیمت نفت استقبال کرد و بورس همچنان در مدار نزولی باقی ماند.

ترکش تنش ایران و آمریکا در خاک عراق به تالارهای بورس در سراسر جهان رسید. (عکس: آرشیو)

در نخستین ساعت‌های پس از حمله شبانه ایران به پایگاه الاسد در استان انبار عراق و یک پایگاه نظامی در اربیل، قیمت هر بشکه نفت تا ۴ دلار افزایش یافت. قیمت نفت خام برنت سه دلار و ۴۸ سنت افزایش داشت و به ۷۱ دلار و ۷۵ سنت در هر بشکه رسید. قیمت نفت وست تگزاش هم با ۴,۷ درصد افزایش به ۶۵ دلار و ۶۵ سنت رسید. چند ساعت بعد، هنگامی که مشخص شد واشنگتن برای پاسخ دادن به تهاجم موشکی عجله ندارد، روند صعودی قیمت نفت متوقف و سپس نزولی شد. با این حال قیمت یک بشکه نفت برنت در ۶۹ دلار متوقف شد.

بیژن زنگنه وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران صبح چهارشنبه ۱۸ دی در حاشیه جلسه هیئت وزیران، از روند صعودی قیمت نفت استقبال و آن را به نفع ایران ارزیابی کرد. صادرات نفت ایران طی یکسال گذشته به پایین‌ترین میزان رسیده است. دولت جمهوری اسلامی ایران مدعی است که صادرات نفت «بهتر از گذشته» شده است. نهادهای بین‌المللی ناظر بر بازار انرژی اما این ادعا را رد می‌کنند و می‌گویند: صادرات ایران کمتر از نیم میلیون بشکه در روز تنزل یافته است.

سقوط آرامکو و تعلیق صدور نفت از تنگه هرمز

براساس گزارش اوپک تهاجم به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق تاثیری بر روند صدور نفت عراق نگذاشته اما عربستان سعودی اعلام کرده است: حرکت نفتکش‌هایش از مسیر تنگه هرمز را به حالت تعلیق در آورده است. عربستان سعودی بزرگترین صادر کننده نفت اوپک است که به تنهایی حدود ۹ میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کند.

ایران پیشتر گفته بود چنانچه نتواند نفتش را صادر کند به سایر صادر کنندگان نفت هم اجازه عبور از تنگه هرمز را نخواهد داد.

بامداد چهارشنبه ۱۸ دی هم سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای به دولت‌های همکار با آمریکا اخطار داد؛ در صورتی که از خاک آنها به مواضع ایران حمله شود بدون پاسخ نخواهد ماند.

عبید علی، دبیر اقتصادی شبکه خبری الجزیره پیش‌بینی کرده است: در صورت ناآرامی در تنگه هرمز قیمت هر بشکه نفت به ۱۵۰ دلار برسد.

ارزش سهام شرکت‌نفتی آرامکو عربستان که با ارزش ترین شرکت در جهان نیز هست به ۳۴ ریال سعودی ( ۹.۰۶ دلار آمریکا) کاهش پیدا کرد که کمترین سطح ثبت شده برای سهام این کشور از زمان عرضه سهام آن در بازار بورس از یازدهم دسامبر سال قبل محسوب می‌شود.

بازار طلا سکه شد

طلا مقصد امن سرمایه‌گذاران به دنبال هر تنش و ناآرامی است. برای همین هم در پس افزایش تنش و احتمال بروز درگیری نظامی در خاورمیانه قیمت طلا در بازار جهانی رشد کم سابقه‌ای را تجربه کرد و برای نخستین ساعت‌های پس از حمله نظامی به ۱۶۰۵ دلار و ۶۵ سنت در هر انس رسید که به براساس گزارش ایکس استریت بالاترین قیمت طلا از آوریل ۲۰۱۳ تا کنون است.

ظهر چهارشنبه، احتمالا تحت تاثیر پیام‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که از عدم تمایل دو طرف برای درگیری نظامی حکایت داشت، قیمت طلا روند نزولی یافت و به کمتر از ۱۵۸۰ دلار رسید.

در داخل ایران هم قیمت طلا و سکه همانند روزهای قبل رشد داشت. قیمت سکه طرح جدید از مرز ۵ میلیون تومان عبور کرد و سکه طرح قدیم هم به ۴ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان رسید. طلا نیز بیش از ۵۰۷ هزار تومان قیمت خورد.

شاخص سهام فرو ریخت

ترکش تنش ایران و آمریکا در خاک عراق به سرعت به تالار بورس در کشورهای آسیایی و اروپایی رسید. بیشترین افت ارزش را بازار سهام ژاپن ثبت کرد؛ شاخص نیکی ژاپن نیز افت ۲٫۲ درصدی مواجه شد و شاخص اصلی بورس استرالیا یک درصد کاهش یافت.

شاخص آسیا پاسفیک به‌جز ژاپن نیز امروز افت یک درصدی را تجربه کرد. در حالی که بازار آمریکا نیز با افت شدید شاخص ها همراه شد و داوجونز افت ۰.۲ درصدی را به ثبت رساند و داوجونز نیز کاهش ۰.۴ درصدی را از آن خود کرد. در بازار اروپا هم، شاخص فوتسی لندن ۱.۵ درصد منفی شد و داکس آلمان نیز ۰.۲ درصد کاهش داشت.کک فرانسه نیز ۰.۲درصد روند منفی را به ثبت رساند.

یک تحلیلگر بازار سرمایه در آمستردام به «رویترز» گفت: بازار منتظر واکنش آمریکا است و در صورتی که تنش بیشتر نشود، بازارها «در کوتاه مدت از این وضعیت بیرون خواهند آمد».

در ایران هم روند نزولی بورس ادامه یافت. روند نزولی بورس ایران از ۱۲ دی که آمریکا قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد سپاه قدس را در عراق ترور کرد، در مسیر نزولی قرار گرفته است. یک روز قبل (سه‌شنبه ۱۷ دی) وضعیت بازار اندکی بهتر شد اما فزایش احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا موجب افت دوباره شاخص‌ها شد.

بازار در التهاب و انتظار

آنطور که روب کارنل، اقتصاددان ارشد در سنگاپور به الجزیره گفته؛ بازارها همچنان ملتهب‌اند و چشم انتظار تصمیم واشنگتن. ترامپ بامداد امروز شرایط را خوب توصیف کرد اما کارنل شرایط را عادی ندانسته و معتقد است: آمریکا به این تهاجم واکنش شدیدی نشان خواهد داد.

واکنش آمریکا و بروز یک درگیری در خاورمیانه هم قیمت نفت را دستخوش تغییر خواهد کرد و هم ارزش سهام و شاخص بازار را. موضوعی که موجب نگرانی سرمایه‌گذاران و هجوم آنها به بازارهای موازی و امن‌تر چون طلا خواهد شد و موجب افزایش تقاضا و قیمت طلا.


در همین زمینه: