جمعه دوم اسفند، انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در حالی برگزار شد که علاوه بر شدت نارضایتی عمومی به دلیل سرکوب خونین اعتراض‌های آبان و ساقط کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران، بحث تحریم فعال انتخابات از هر زمان دیگری داغ‌تر بود. شیوع ویروس کرونا نیز بر جریان انتخابات سایه انداخت. همچنین مدت زمان رأی‌گیری در جریان انتخابات روز گذشته چندین بار تمدید شد و رأی‌گیری در برخی استان‌ها مانند خراسان شمالی تا ساعت ۲۴ شب ادامه داشت. مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند میزان مشارکت بسیار بالا بوده است اما زمزمه‌هایی شنیده می‌شود از اینکه میزان مشارکت در این انتخابات، کمترین در ۴۰ سال گذشته بوده است. هنوز میزان کلی مشارکت در این انتخابات اعلام نشده که موضوعی بی‌سابقه است.

تصویری از انتخابات در تهران، دوم اسفند ــ عکس: تسنیم

در حالی که گزارش‌ها خبر از میزان پایین مشارکت مردم در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی حکایت دارند، عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور، جمعه دوم اسفند در ستاد انتخابات کشور همزمان با اعلام تمدید زمان رأی‌گیری گفت شنبه پس از شمارش نهایی آرا، آمار میزان مشارکت نیز اعلام می‌شود.

از آنجایی که جمهوری اسلامی به مهندسی در انتخابات شهرت دارد و در موارد متعددی آمار واقعی میزان مشارکت را اعلام نکرده است، پیش‌بینی می‌شود این بار نیز آمار واقعی میزان مشارکت مردمی در انتخابات اعلام نشود.

تنها چند روز به برگزاری انتخابات مانده بود که عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در نشستی خبری گفت مقامات نگران میزان مشارکت پایین مردم در انتخابات نیستند و مشارکت کمتر از ۵۰ درصدی هم مشکلی برای دموکراسی ایجاد نخواهد کرد:

«تاکنون مشارکت زیر ۵۰ درصد نداشتیم و بالای ۵۰ درصد بوده، ولی براساس قوانین زیر ۵۰ درصد هم اشکالی در دموکراسی ایجاد نمی‌کند. کما اینکه در اروپا شاهد مشارکت زیر ۵۰ درصد هم بوده‌ایم.»

با این حال سخنگوی شورای نگهبان دیروز در ساعت‌های اولیه آغاز رأی‌گیری، در توییتی نوشت:

«جشن ملی محقق شد. امروز مردم سرفراز ایران اسلامی برای تعیین سرنوشت خود و برای ساختن ایران قوی به پای صندوق‌های رأی رفتند. خبرها حکایت از مشارکت گسترده مردم در شعب اخذ رأی دارد. احسنت به این همت و عزم راسخ ملت سربلند ایران.»

کدخدایی همچنین مدعی شده بود که میزان مشارکت در انتخابات مجلس نسبت به دوره‌های پیشین تفاوتی نداشته است.

عباسعلی کدخدایی در حالی از مشارکت گسترده مردم به عنوان تحقق «جشن ملی» نام برد که تنها چند ساعت بعد از آن محمود علوی، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، از نُرم میزان مشارکت در انتخابات ابراز نگرانی نکرد:

«امیدواریم با حضور مردم در ساعات آخر رأی‌گیری، آمار شرکت کنندگان به نُرم قابل قبولی برسد.»

ابوالفضل موسوی، عضو فراکسیون امید و نماینده یزد در مجلس، شنبه سوم اسفند در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به تحریم‌های آمریکا، درباره میزان مشارکت مردم و حضور در انتخابات گفت:

«با توجه به جنگ اقتصادی که دشمن به راه انداخته است و شرایط تحریم و وضعیت معیشتی مردم و از طرف دیگر شیوع ویروس کرونا آمار مشارکت در کل کشور قابل قبول است اما با هماهنگی‌های داخلی این امکان وجود داشت تا بهتر از این عمل کرد.»

احسن علوی، عضو فراکسیون مستقلین و نماینده سنندج در مجلس، با اشاره به مشکلات اقتصادی، میزان مشارکت را «بد» ندانست و درباره حضور مردم در انتخابات روز گذشته گفت:

«با توجه به شرایط اقتصادی و تنزل وضعیت معیشتی مردم بعد از افزایش قیمت بنزین، می‌توان گفت که مشارکت مردم در انتخابات به نسبت بد نبود. این انتخابات یک پیام برای دولت و نظام داشت: در جایی که پول نباشد، اندیشه و تعقلی وجود ندارد. امروز حق با مردم و کسانی است که برای امرار معاش خود دچار مشکل بوده و زندگی سختی را سپری می‌کنند. نظام و دولت باید پیام این انتخابات را دریافت کنند.»

اکنون با گذشت بیش از ۱۲ ساعت از پایان رأی‌گیری هنوز میزان مشارکت مردم اعلام نشده است.

انوشیروان محسنی ‌بندپی، استاندار تهران، روز گذشته در جریان بازدید از برخی حوزه‌های انتخابیه گفت:

«قرار است آمار مشارکت مردم فقط توسط وزیر کشور و به صورت کشوری اعلام شود.»

تنها آماری که در حال حاضر از میزان مشارکت مردم به صورت رسمی منتشر شده است، متعلق به جمال عرف، رئیس ستاد انتخابات ایران است که روز گذشته، در حالی که سه ساعت به پایان قانونی زمان رأی‌گیری در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی مانده بود، از مشارکت حدود ۱۱ میلیون نفر در انتخابات خبر داد، در حالی که واجدین شرایط شرکت در انتخابات دوم اسفند ماه ۱۳۹۸، ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار نفر اعلام شده بود.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ساعات اولیه صبح روز گذشته در پیامی در حساب کاربری توییتر خود از مردم خواسته بود در انتخابات شرکت کنند و هرچه زودتر رأی بدهند:

«همه با همت حرکت کنند و بیایند و به اشخاص مورد نظرشان که در انتخابات به آن رسیده‌اند رأی بدهند و این کار را هرچه زودتر انجام بدهند؛ نگذارند آخر شب و آخر وقت، همین اول وقت، اول روز، نیمه اول روز، بیایند رأی بدهند تا جمعیت در پایان روز متراکم نشود. این توصیه همیشگی من است.»

علی خامنه‌ای همچنین هفته گذشته در دیدار با «آحاد مختلف مردم»، در سخنانی از عموم افراد خواست حتی اگر کسی او را دوست ندارد، «به خاطر ایران و امنیت کشور» در انتخابات شرکت کند و رأی بدهد.

فضای بی‌رمق انتخابات اما با وجود تلاش‌های مختلف حاکمیت این بار گرم نشد و گویی از پیش نگرانی‌ای جدی در میان مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی درباره میزان مشارکت مردمی وجود داشت.

حال باید دید بعد از شمارش کل صندوق‌ها و اعلام رسمی نتایج، میزان مشارکت مردمی چقدر اعلام خواهد شد.

در همین زمینه:

وزیر اطلاعات نگران «نُرم قابل قبول» مشارکت در انتخابات است