موج مهاجران افغانستانی که در ادامه شیوع ویروس کرونا در ایران شغل‌های خود را از دست داده اند، ممکن است که کشور افغانستان را با فاجعه سلامتی مواجه کند. روزنامه «گاردین» در گزارشی که خلاصه آن در زیر می‌آید، به این موضوع پرداخته است.
به گزارش روزنامه بریتانیایی «گاردین»، بازگشت بیش از ۱۳۰ هزار شهروند افغانستان از ایران به زادگاه خود باعث نگرانی‌های عمیق در این کشور بحران‌زده و فقیر شده است. سازمان‌های بشردوستانه نگران این بزرگترین موج مهاجران افغانستانی به دلیل شیوع ویروس جدید کرونا شده اند.
این مهاجران مجبور به عبور از آن بخش از مرزهای بین ایران و افغانستان می‌شوند که کنترل درستی بر آنها نیست.
ایران یکی از کشورهایی است که شیوع بیماری کووید ۱۹ در آن نرخ بالایی دارد.
وزارت بهداشت افغانستان هشدار داده است که احتمال ابتلای حدود ۱۶ میلیون نفر به این ویروس جدید وجود دارد و در این صورت، هزاران نفر جان خود را از دست می‌دهند. متخصصان نیز اعلام کرده اند که بازگشت مهاجران کاری که در سراسر کشور پخش خواهند شد، وضعیت بحرانی کشور را از این هم وخیم‌تر خواهد کرد.
بر اساس گزارش مشترک سازمان بهداشت جهانی و دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل تعداد مبتلا شدگان به ویروس کرونا در افغانستان بالاتر از آمار گزارش شده از جانب دولت است. این گزارش آخر هفته گذشته منتشر شده بود؛ زمانی که آمار مبتلایان به ویروس کرونا در افغانستان بنا به آمار دولت ۱۷۴ نفر بود. دلیل ناصحیح بودن آمار و ارقام مبتلایان در کمبود کیت تست این ویروس دانسته شده است.
شورای پناهندگان نروژ هم به نوبه خود آخر ماه مارس اخطار داد که «با توجه به شیوع گسترده کووید ۱۹ در ایران، سازمان‌های بشردوستانه بیشتر به مناطق روستایی و شهرستان‌ها توجه ویژه دارند چون این مناطق به دلیل موج جدید عبور مهاجران از مرزها در معرض خطر آلودگی با این ویروس قرار دارند».
این شامل ۲۵ منطقه‌ای می‌شود که مقصد اصلی بازگشت مهاجران از ایران است. ولایات هرات، نیمروز، کابل، بلخ و فاریاب از مناطقی هستند که به دلیل ارتباط خود با آلوده‌ترین مناطق ایران در بالاترین معرض خطر قرار دارند.
اکثر موارد تایید شده در استان هرات گزارش شده است که همجوار با مرز ایران است و از شلوغ ترین نقاط عبور مهاجران از مرز است.
گاردین موفق شده در یکی از اردوگاه‌های حومه هرات با چند تن از این مهاجران دیدار کند و از دلیل بازگشت آنها بپرسد. این مهاجران دلیل بازگشت خود را ترس و نگرانی از ابتلا به ویروس توصیف کرده اند و گفته اند به دلیل برنامه‌های ضد ویروس مثل کارزار «در خانه بمانید»، شغل خود را نیز از دست داده است.
بین این مهاجران میرویس ۱۸ ساله از ولایت بغلان نیز بود که حدود دو سال در ایران کارگری کرده است. او می‌گوید: «وضعیت روز به روز رو به وخامت بود. به خاطر قرنطینه نمی‌توانستم کار کنم. و بعدا از ابتلا به ویروس شدیداً می‌ترسیدم.»
مرز شدیداً شلوغ بود. همه از ابتلا به کرونا ترسیده بودند:
«من با چه تحقیرهایی که در ایران رو به رو نشدم تا بتوانم مقداری پول برای اعضای خانواده‌ام بفرستم. اما نتوانستم ترس آلودگی به این ویروس را تحمل کنم. من تنها نفری هستم که در خانواده ما قابلیت کار کردن دارد و اگر من بمیرم آنها هم از گرسنگی خواهند مرد. حالا مانده‌ام که چه کار کنم. بین این که به خانه با جیب‌های خالی برگردم و یا در اینجا بمانم باید انتخاب کنم. هر چه قدر پس‌انداز کرده بودم خرج راهم تا مرز شد.”
زین الله، ۲۴ ساله از استان غزنی‌ست که در شرکت تولید صندلی در ایران مشغول به کار بود روایت مشابهی دارد:
«تقریبا همه اعضای خانواده من از ترس ابتلا به ویروس ایران را ماه گذشته ترک کردند. والدینم اصرار کردند که من هم برگردم. من اما تمنای برگشت نداشتم. باید ۴۰۰ هزار افغانی (معادل ۴۲۱۳ پوند بریتانیا) پس‌انداز کنم که مخارج ازدواجم است. نیمی از این مقدار پول را به پدر نامزدم پرداخت کرده‌ام و حال او منتظر دریافت باقیمانده این پول است.»
گل احمد ۴۳ ساله هم می‌گوید:
«ویروس کرونا زندگی مرا خراب کرده. اصلا هیچ ایده‌ای ندارم که پس از این چه کار خواهم کرد».
او عامل دیگر نگرانی خود را عدم مراقبت‌های بهداشتی برای کارگران افغانستانی عنوان کرد. به گفته او پزشکان ایرانی مشغول مراقبت تمام‌وقت از بیماران ایرانی هستند:
«ما برای بیماری‌های ساده هم نمی‌توانستیم به پزشک مراجعه کنیم. ایرانی‌ها مشغول معالجه مردم خود بودند و کوچک‌ترین توجهی هم به بیماران افغانستانی نمی‌کردند.»
عین الدین اسلامی، رئیس کمپ مرزی می‌گوید، آمار مهاجرانی که ایران را ترک می‌کنند، بی‌سابقه است:
«در یک ماه گذشته روزانه بیش از ۱۳ هزار نفر از مرز رد می‌شدند. هرچند این آمار به ۳ هزار در روز رسیده اما باز هم سابقه نداشته است. ما همه نگران هستیم. ما همه از وضع کنونی عمیقا نگرانیم چون روزانه با هزاران مهاجری رو به رو هستیم که می‌خواهند از مرز رد بشوند. ما تلاش می‌کنیم از آنها فاصله بگیریم اما امکانپذیر نیست. ممکن است که بین این مهاجران برخی آلوده به ویروس باشند.»
دن تالر، از شورای پناهندگان نروژ نگرانی‌های بقیه را تایید می‌کند:
«آمار مهاجرانی که به طور خودخواسته بازگشته اند افزایش یافته است. استان‌های هرات، کابل و قندهار قرنطینه اعلام کرده اند اما ما همچنان نگران کمک‌های بشردوستانه هستیم. همین حالا نیز با چالش‌های زیاد رو به رو هستیم. مرزهای مشترک با پاکستان بسته است و ما منتظر اقدام‌های بیشتر هستیم. خطوط عرضه در حال مختل شدن است و این باعث نگرانی عمیق است برای کشوری که در یک قدمی فقر و قحطی به سر می‌برد. به علاوه، مشکل دیگر طالبان و بقیه گروه‌های مسلح اند که دسترسی به مناطق دوردست در کنترل آنها ست و این وضعیت نشانه دیگری در ضرورت ایده‌ای آتش‌بس جهانی به خاطر کرونا است که از آن صحبت می‌شود.»
جمعی از اعضاء هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی و نظام پزشکی روز چهارشنبه 1 آوریل 2020 با انتشار نامه سرگشاده‌ای خطاب به روحانی، از سخنان اخیر وی درباره وضعیت کرونا در ایران انتقاد کردند.
در این نامه آمده است «فرمودید بنا به گزارش داده شد این هفته وضع ما بهتر از هفته قبل بوده!، طبق گرارش ستاد، سه روز قبل دوهزار نفر، دیروز دوهزار پانصد و امروز سه هزار فرد مثبت به آمار کل اضافه شده!، آیا وضع نسبت به چند روز قبل بهتر شده؟ آقای رییس جمهور در نوع قرنطینه چینی تلفات اپیدمی کرونا در چین ۲/۵ نفر بازای هر یک میلیون جمعیت بود و درایران تا این لحظه ۳۸ وجود نازنین بازای هر یک میلیون نفر جمعیت. یعنی ۱۵ برابر چین. و واحد شمارش انسان است!!! پانزده برابر بیشتر در واحد انسانی نتیجه تفکرات اشتباه مدلول مشاورات نادرست.»
«فرمودید مردم اگر همکاری نکنند کرونا کنترل نمی‌شود، در این حالت وظیفه حاکمیت چیست؟ فقط نصیحت می‌کند؟ !آیا در این مدت با نکوهش و نصیحت مردم به کنترل جامعی رسیده اید؟ چگونه مردم را به خانه ماندن تشویق اما بانک ها و ادارات را باز میکنید، تجاری که با بانک وادارت درگیرند چه کنند؟ کارگران روز مزد و فصلی چه کنند!؟ آیا برای اقشار مختلف تدبیری اندیشیده اید؟»
«افرادی که تحت پوشش هیچ بیمه و ساختار حمایتی نیستند چه وضعیتی خواهند داشت؟ از دویست میلیون یورو تخصیصی چه میزان به تولید داروی ضد ویروس وچه میزان به واردات دارو تخصیص داده شده است؟»
آیا گزارشی از هزینه‌های درمان و هزینه‌های بهداشتی ومواد رفع آلودگی وپرداخت از جیب (out of pocket) مردم دارید؟ گفتند «آیا قیاس علمی بر میزان هزینه بری قرنطینه کامل با هزینه های بهداشتی درمانی و زندگی های ازدست رفته و ناتوانی های ایجاد شده در دست دارید تا تصمیم همه جانبه، جامع و ملی گرفته شود؟ لطفا یکبار گزارش بخواهید که کره جنوبی در چه وضعیتی است و ما در چه وضعیتی (مجاورت این کشور به مرکز آلودگی هم مد نظر باشد)، شاید ناچار باشیم بجای غره شدن به اینکه اروپایی ها با ما تماس ویدئویی داشتن و اعجاز آماری ما را جویا بودند!!، لازم شود ما با کره ای ها تماس گرفته و از اعجاز آنان پرس و جو کنیم.»
« مردم از تناقضات موجود در گویش مسئولین بخوبی در می‌یابند که تسلطی بر بحران ندارید.
farid / 02 April 2020