ساعت پنج و نیم صبح در بیمارستان مسیح دانشوری تهران ویژه درمان مبتلایان به بیماری کووید ۱۹. هنوز ساعتی به پایان کار پرستاران شیفت شب باقی مانده. سرفه‌هایی از قاعده ریه بیمار. تب. تعرق شبانه. سرم. اندازه‌گیری اکسیژن خون. ارتباط مستمر و نزدیک با بیماری که ممکن است پدر یا مادر یا فرزند خانواده‌ای باشد و اکنون به ویروس خطرناک کرونا مبتلا شده است. پرستار سرم را به بیمار متصل می‌کند و به سراغ تخت بعدی می‌رود. دستمزد این کار در نبود ضمانتی برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری پرستاری به جیب پزشکان سرازیر می‌شود. اما این امر بیانگر همه تبعیض نیست: مبلغی که برای پاداش به پرستاران در ایام همه‌گیری کرونا در نظر گرفته شده، یک سوم پاداش پزشکان است.  

یک پرستار ایرانی در حال پرستاری و مراقبت از یک بیمار سالمند مبتلا به کووید ۱۹ (عکس: شاتر استاک)

کارمزد پرستاران در جیب پزشکان

به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا) معاونت درمان در بخشنامه‌ای به روسای کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مقرر کرده است در بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی و درمانی فعال و ریفال کرونا یا دارای بخش کووید ۱۹ به پزشکان متخصص و فوق تخصص ساعتی ۸۰ هزار تومان، پزشک عمومی ۵۰ هزار تومان، دستیاران درگیر ۴۰ هزار تومان، اینترن‌های درگیر ۲۵ هزار تومان به عنوان پاداش پرداخت شود. در همان حال در این بیمارستان‌ها به کلیه پرسنل گروه پرستاری شامل پرستار هوشبری، اتاق عمل، فوریت‌های پزشکی، بهیار، کمک‌ بهیار، کمک پرستار و مامایی ساعتی ۱۵ هزار تومان به عنوان پاداش تعلق می‌گیرد.

بر اساس این بخشنامه حداکثر حق‌الزحمه کرونا ۱۰۰ ساعت است که برای یک پزشک متخصص رقم ۸ میلیون تومان پاداش و برای پرستار ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود. پرستاری که نام او افشا نشده، در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) می‌گوید:

«از این دست تبعیض‌ها تا به حال بارها و بارها در نظام درمانی دیده شده است. در بحث‌ تعرفه‌های پرستاری و پزشکی نیز همین مسئله وجود دارد اما واقعاً انتظار نداشتیم که در ایام کرونا که ما یکی یکی جان می‌دادیم و همچنان در صحنه می‌ماندیم، چنین برخوردی شامل حالمان شود.»

او در ادامه این مصاحبه با گوشه‌چشمی به عدم اجرای قانون تعرفه‌گذاری به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنفی پرستاران ایرانی در سال‌های گذشته می‌افزاید:

«خیلی از خدمات و کارهایی که ما انجام می‌دهیم به جیب عده‌ای خاص می‌رود، حتی سرم زدن به بیمار که به عهده پرستاران است به جیب پزشکان می‌رود.»

با کدام منطق و بر اساس کدامین معیار؟

نباید فراموش کرد که در شرایطی که همگان در خانه‌هایشان در قرنطینه بودند، از پرستاران و پزشکان در سراسر جهان انتظار می‌رفت که جان خود را برای مهار همه‌گیری به خطر بیندازند.  نرجس خانعلی‌زاده پرستار بیمارستان میلاد لاهیجان نخستین پرستار ایرانی بود که در اثر ابتلا به کووید ۱۹ جان خود را از دست داد. هنوز همه‌گیری در ایران مهار نشده و بنا به گفته وزیر بهداشت وضع پنج استان ایران همچنان قرمز است. با این‌حال بر اساس بخشنامه معاونت درمان به پرستاران که اصولاً بخش بسیار بزرگی از بار کرونا بر دوششان است، به ازای ۱۲ ساعت کار در شرایط دشوار فقط ۳۰۰ هزار تومان تعلق می‌گیرد. با کدام منطق و بر اساس کدامین معیار؟

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) درباره بخشنامه تبعیض‌آمیز معاونت درمان می‌گوبد:

«این بخشنامه آنقدر تبعیض‌آمیز است که بین پزشکان متخصص، عمومی، انترن (کارورز پزشکی) فرق گذاشته است اما برای پرستاران، کل کادر درمانی را در یک ردیف و با مبلغ ناچیز ۲۵ هزار تومان آورده است. پزشک متخصص در بیمارستان اساساً کار خاصی نمی‌تواند برای بیمار انجام دهد. این روزها برخی از بیماران کرونایی در خانه مانده‌اند و می‌دانند آنچه در مورد این بیماری اهمیت دارد، در واقع در حوزه وظایف پرستاری بوده است.»

شریفی مقدم در ادامه این مصاحبه می‌افزاید:

«ملاک برای این بیماری، ارتباط با بیمار است. ارتباط با بیمار است که هم خطر جانی برای پرستار ایجاد می‌کند و هم می‌توان با ارائه بهترین کارهای مراقبتی موجب بهبودی بیمار شود. پرستاری که به طور مداوم بالای سری بیمار بوده و شرایط سختی را تحمل کرده آیا باید در حد یک کارورز پزشکی پاداش بگیرد؟»

دبیرکل خانه پرستار یادآوری می‌کند که بسیاری از پرستاران ایرانی همان ماهانه مقرر خود را هم دریافت نکرده‌اند. شریفی مقدم نکته مهمی را هم یادآوری می‌کند: نمی‌توان انتظار داشت که کرونا شرایط تازه‌ای را برای پرستاران رقم بزند، بهبود وضعیت زندگی پرستاران تنها از راه مطالبه‌گری ممکن خواهد بود.   

بیشتر بخوانید: