این نوشته در باره‌ی انرژی هسته‌ای و همه آن واقعیاتی است که هنوز اکثر رسانه‌های مسلط و حکومت‌های جهان در مورد آنها سکوت می‌کنند. بُعد سیاسی این مسئله در این نوشته بررسی نمی‌شود تا بیشتر بتوان با دیدی عینی به زیر و بم موضوع از حیث علمی نظر انداخت.
بر خلاف تصور معمول، و به رغم اصرار حامیان انرژی هسته ای، باید به این نکته واقف بود که انرژی هسته‌ای یک صنعت رو به افول در جهان است. از اواخر دهه ۷۰ میلادی، با بالاتر رفتن هزینه الکتریسیته پیدا کردن منابع سرمایه گذاری برای رآکتورهای جدید سخت تر از پیش شده است.
امروزبسیاری از کشورهای جهان از نا کارآمدی نیروگاههای هسته‌ای آگاه هستند. ژاپن آخرین رآکتور هسته‌ای خود را خاموش کرد. دانمارک هدف خود را برای سال ۲۰۵۰ تحت عنوان ۱۰۰ درصد انرژی تجدید پذیر تعیین کرده است. سایر کشورها اهداف مشابهی دارند.
در پایان سال ۲۰۰۷، تعداد کل رآکتورهای هسته‌ای در جهان ۴۳۹، با سن میانگین ۲۳ سال بوده است. تا این تاریخ ۱۱۷ رآکتور تعطیل شده‌اند که سن میانگین شان ۲۴ سال بوده است. ظرفیت تولید کلی رآکتورهای فعال ۳۷۲ گیگاوات برآورد شده است. سازمان بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که ۳۱ واحد دیگر در ۱۳ کشور در حال ساخت هستند. از این تعداد، همه جز پنج تای شان در آسیا و اروپای شرقی قرار دارند. اکثر مراکز یاد شده نیز جدید نیستند: ۱۲ تا از ۳۱ واحدی که گفته می‌شود در حال ساخت است، حداقل ۲۰ سال است هنوز آماده بهره برداری نشده‌اند. ساخت برخی از آنها در دهه‌ی ۱۹۷۰ آغاز شده و دو پروژه طولانی مدت نیز به فهرست افزوده شده‌اند.
از سال ۱۹۶۷ به این سو، برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ هیچ رآکتور هسته‌ای جدیدی تولید برق را آغاز نکرده است و حتی یک رآکتور هسته‌ای در اسلواکی تعطیل شده است. این روند تعطیل کردن همچنان ادامه دارد.
اکنون این واقعیت پذیرفته شده است که نیروگاههای هسته‌ای گرانترین روش برای جوشاندن آب است، و هر ساله بیشتر و بیشتر صدای جوامع پیشرفته علیه خطرات غیرقابل قبول انرژی هسته‌ای برای بشریت و محیط زیست بلند می‌شود.
پس از فاجعه فوکوشیما در ژاپن، به تدریج دولت ژاپن ۵۴ رآکتور دیگر را نیز تعطیل کرد. مردم ژاپن تعطیلی آخرین این رآکتورها را در خیابان‌های توکیو جشن گرفتند.
انرژی هسته‌ای مشکل نیاز به انرژی را حل نمی‌کند
امروزه ۴۳۵ رآکتور در جهان ۱۳,۵ درصد کل نیاز برق و ۶ درصد کل نیاز به انرژی را تأمین می‌کنند. دلیل این تفاوت بزرگ این است که انرژی هسته‌ای نمی‌تواند نیازهای عمده ما مانند حمل و نقل، گرمایش و تولید آب گرم را تأمین کند. حتی کشورهایی که به طور جدی از انرژی هسته‌ای برای تولید برق بهره می‌گیرند، برای تأمین این نیازها به سوخت‌های فسیلی وابسته‌اند.
با توجه به سناریوهای آژانس بین المللی انرژی اتمی، حتی اگر ظرفیت انرژی هسته‌ای امروز دوبرابر شود، این فقط می‌تواند ۱۰ درصد مصرف انرژی در سال ۲۰۳۰ را تأمین کند. حتی وقتی ظرفیت هسته‌ای صد درصد افزایش یابد، وابستگی ما به سوخت‌های فسیلی فقط پنج درصد کاهش می‌یابد.
فرض بر این است که ۴۰۰ رآکتور بزرگ در حال ساخت بعد از سال ۲۰۲۰ و حتی بعد از ۲۰۲۵ به تولید انرژی آغاز کنند. متوسط دوره ساخت کلیه رآکتورهای موجود ۸۲ ماه یعنی تقریبا ۷ سال است. متوسط زمان ساخت رآکتورهای تکمیل شده بین سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۵ تقریبا ۱۰۲ ماه یعنی ۸,۵ سال بوده است.
در طی ۳۰ سال گذشته هیچ رآکتوری در امریکا ساخته نشده است. در اروپا بسیاری از کشورها اکنون تصمیم به پایان دادن به ساخت نیروگاههای هسته‌ای گرفته‌اند. سال ۲۰۰۶، در اروپا ۷ رآکتور به یکباره بسته شدند. اما البته بازار یابی صنعتی به سمت خاور دور تغییر جهت داده است: به چین، کره جنوبی، مالزی و هند و پاکستان. به خصوص کانادایی ها، شرکت‌های اروپایی و امریکایی می‌خواهند «رنسانس» اتمی را از آنحا شروع کنند.
نمونه ایالات متحده آمریکا
ما باید روی امریکا متمرکز شویم، زیرا امریکا مهد صنعت هسته ای، و یکی از مهمترین کشورهایی است که شما می‌توانید تمام داده‌های مربوط به صنعت هسته‌ای را از آن به دست آورید، یعنی آمریکا تنها کشوری است که می‌توانید وارد بایگانی کمیسیون نظارت هسته‌ای‌اش شوید. در آمریکا، صنعت هسته‌ای مانند سایر کشورها با مشکل ضمانت از سوی دولت مواجه است. دولت آمریكا، هر سال بودجه ۱۰ ساله در زمینه سرمایه گذاری انرژی را آماده می‌كند. وقتی به برنامه بودجه سال ۲۰۰۷ نگاه کنید، می‌بینید که هیچ سرمایه گذاری هسته‌ای تا سال ۲۰۱۳ توسط دولت آمریکا ضمانت نشده است. و دولت به وضوح می‌گوید که اگراین نیروگاه‌ها ساخته شوند، فاقد توان بازگرداندن بدهی خود به دولت‌اند.
چرخه هسته‌ای
موضوع اصلی «رنسانس» هسته‌ای این دیدگاه است که رآکتورهای هسته‌ای چاره‌ای برای تغییرات آب و هوا و انتشار دی اکسید کربن هستند. با شبیه سازی‌های محاسباتی توسعه یافته در آلمان، انرژی صرف شده در کل چرخه هسته ای، از مرحله استخراج معدن شروع می‌شود و مقادیر انبوهی از دی اکسید کربن در طی این چرخه انرژی تولید می‌شود. بگذارید به اختصار از آغاز چرخه هسته‌ای شروع کنیم و از برخی ارقام جالب سخن به میان بیاوریم: برای تولید ۱ گیگاوات برق در یک رآکتور، بیایید از معدن شروع کنیم: برای این کار شما باید حدود ۶۵۰ هزار تن معدن استخراج کنید. برای استخراج این معدن ابزار و تجهیزات لازم است، همانطور که می‌دانید این تجهیزات بیشتر دیزل یا گاز طبیعی می‌سوزانند. در حین استخراج این معدن، ۳۵۵۹ تن دی اکسید کربن به منظور تأمین برق تولید شده توسط تنها یک رآکتور در سال، وارد محیط زیست می‌شود. برای این فرآیندها، تقریباً ۱۰یا ۱۲ گیگاوات ساعت انرژی مورد نیاز است؛ این می‌تواند دیزل، گاز طبیعی یا برق باشد. وقتی از اینجا به سیستم‌های سنگ زنی معدن می‌روید، می‌بینید آنجا هم ۵۷۶۶ تن دی اکسید کربن در طی این فرآیندها تولید می‌شود. و این به حدود ۱۶,۵ گیگاوات انرژی الکتریکی یا انرژی دیزل در ساعت نیاز دارد. پس از آن، اگر به مراکز تبدیل انرژی برویم، می‌بینیم۲۴٫۶۳۶ تن دی اکسید کربن دوباره طی فرآیندهای موجود در اینجا تولید می‌شود.
این عملیات به ۸۳ گیگاوات ساعت انرژی نیاز دارد. پس از آن به بخش غنی سازی می‌رسیم؛ زیرا اورانیوم ۲۳۵که از معدن خارج می‌شود، باید حداقل ۳ درصد غنی شود تا بتوان از آن به عنوان سوخت استفاده کرد. در این فرآیند، ۲۵۰٫۴۴۳ تن دی اکسید کربن در جو آزاد می‌شود و مقدار انرژی مورد نیاز برای این کار ۲۸۹ گیگاوات ساعت انرژی است. پس از این فرآیند غنی سازی، ۱۱٫۲۵۹ تن دی اکسید کربن درفرآیندهای انجام شده در کارخانجات تولید سوخت تولید می‌شود. مقدار انرژی لازم برای این کار دوباره حدود ۷۰۰۰ GW ساعت است. سپس این میله‌های سوخت وارد راکتور می‌شوند، دی اکسید کربن تولید شده توسط دیزل فیدر (تغذیه کننده)، سایر ابزارها و تجهیزات در حین کار رآکتورها نمی‌توانند از قبل محاسبه شوند. از اینجا، در پایان یک سال تولید برق، مقدار انرژی لازم برای حداقل ۵ سال جهت خنک کردن میله‌های سوخت در استخرهای خنک کننده، در حال حاضر قابل محاسبه نیست و مشخص نیست در این حین چه مقدار دی اکسیدکربن آزاد می‌شود. بعد از ۵ سال یا ۱۰ سال، میله‌های سوخت از استخرهای خنک کننده به سمت کارخانه‌های rework می‌رود. نیروگاههای ۴تا ۵ کشور جهان برای جدا کردن پلوتونیوم ۲۳۹ مورد نیاز سلاح‌های هسته‌ای از دل میله‌های سوخت ۳ GW دیگر باید مصرف کنند و در این مدت زمان ۱۲۵٫۲۶۰ تن دی اکسید کربن دوباره در جو آزاد می‌شود.
دقت کنید که ما هنوز در انتهای چرخه هسته‌ای قرار نداریم: اکنون این پسماندها پس از جدا کردن پلوتونیوم ۲۳۹باید از استخرها یامحیط زیست ایزوله شوند.
مشکل زباله اتمی
هزینه‌ای که در حال حاضر برای ایزوله کردن زباله‌های اتمی و جادهی‌شان در تونل‌های زیرزمینی خرج می‌شود ۹ میلیارد دلار درآمریکا است. حال انرژی صرف شده در یک پروژه ۹ میلیارد دلاری را در نظر بگیرید، و‌دی اکسید کربن حاصل را که اکنون قابل محاسبه نیست. البته پس از آن، احتمال تصادفات را هم باید در نظر گرفت؛ یعنی انرژی صرف شده در هنگام تصادفات، جداسازی زباله‌های تولید شده و حمل و نقل شان، همان گونه که در مورد چرنوبیل شاهدش بودیم.
در سال ۱۹۹۵، دولت آمریکا به حدود ۳۰۰هزار دلار برای ایزوله سازی ۱ تن زباله اتمی از محیط زیست نیاز داشت. سال ۲۰۰۶ تحولی درانگلیس رخ داد که به این موضوع بسیار مربوط است. دولت انگلستان تصمیم به فروش ۲۴ رآکتور گرفت، اما هیچ بخش خصوصی به دلیل مشکل زباله نمی‌خواست این رآکتورها را بخرد. بنابراین دولت انگلیس دو مؤسسه جدید ایجاد کرد که یکی از آنها بخش ایزوله سازی زباله‌های نیروگاههای هسته‌ای است. بودجه این اداره ۸۴ میلیارد پوند است. مقدار همه دی اکسید کربن که برای تولید ۱گیگاوات برق در سال در طی یک چرخه هسته‌ای آزاد می‌شود، حدود ۳۰۰ هزار تن است.
روندی بسیار طولانی و بسیار پرهزینه
صنعت هسته‌ای و کمیسیون بین المللی انرژی اتمی تنها یک تصویر از یک رآکتور را نشان می‌دهد، که هرگز تمام جنبه‌های چرخه هسته‌ای را آشکار نمی‌کند.
ما در حال سخن گفتن از یک روند بسیار طولانی و بسیار پرهزینه ایم که از استخراج معدن گرفته تا ایزوله کردن پسماندهای اتمی طول می‌کشد. و این تازه بدون در نظر گرفتن موارد دیگر، یعنی خطراتی مانند محافظت از زباله هاست. هزینه این کارها چنان بالا است که هیچ شرکت بیمه‌ای زیر بار آن نمی‌رود و‌هیچ دولتی پذیرای ضمانتی نمی‌شود.
انرژی تمیز برای محیط زیست؟
این رویداد یک جنبه زیست محیطی و جنبه اقتصادی نیز دارد. وقتی «رنسانس» اتمی را شروع می‌کنید، باید نشان دهید که نیروگاههای هسته‌ای مقرون به صرفه است. در سال ۲۰۰۳، دانشگاه MIT گزارشی در این باره تهیه کرد؛ علاوه بر این گزارش، مطالعه‌ای در دانشگاه شیکاگو انجام شده است. من آخرین جمله را از پیش نویس گزارش منتشر شده در سال ۲۰۰۳، به ریاست پروفسور مونیز از MIT می‌خوانم. “گزینه منابع انرژی هسته‌ای از نظر ایمنی عمومی یا حل مشکلات پسماند یا آماده سازی محیط برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است. علاوه بر این ویژگی ها، انرژی هسته‌ای گرانترین منبع تولید انرژی است و بنابراین امکان یک رنسانس اتمی عملا منتفی است..” درگزارشی که توسط دانشگاه شیکاگو تهیه شده است، همان نتایج حاصل شد. علاوه بر این، ما یک بار دیگر می‌بینیم که چرا دولت آمریکا که من قبلاً نیز به آن اشاره کردم، تا آخر سال ۲۰۱۳ برای سرمایه گذاری انرژی هسته‌ای عملا هیچ وامی نداده است.
در حال حاضر ۴۴۳-۴۴۵ رآکتور هسته‌ای برای تولید انرژی در جهان داریم (از رآکتورهای نظامی چشمپوشی می‌کنیم). فرض می‌کنیم که آنها درطول سال ۳۳۷۵ هزار گیگاوات برق تولید می‌کنند، در این مدت مقدار دی اکسید کربن ساطع شده به محیط زیست بیش از ۱ میلیارد تن است.
و این در حالی است که کل مقدار دی اکسیدکربن منتشر شده در جو در سال ۲۰۰۷، ۹ میلیارد تن بوده است.
برنامه‌ریزی کشورهای مختلف در حوزه انرژی
امروزبسیاری از کشورهای جهان از نا کارآمدی نیروگاههای هسته‌ای آگاه هستند. ژاپن آخرین رآکتور هسته‌ای خود را خاموش کرد. دانمارک هدف خود را برای سال ۲۰۵۰ تحت عنوان ۱۰۰ درصد انرژی تجدید پذیر تعیین کرده است. سایر کشورها اهداف مشابهی دارند.
• منبع برق برای استرالیای ۲۰۲۰، انرژی تجدید پذیر.
• برزیل: تا سال ۲۰۳۰برای رفع ۴۶ درصد نیازهای انرژی و ۸۷ درصد برق از منابع تجدید پذیر.
• هدف ژاپن تا سال ۲۰۳۰ رسیدن به خودکفایی انرژی خورشیدی.
نتیجه اجتناب ناپذیر این که: منابع انرژی پاک باید جایگزین منابع انرژی معمولی ناکارآمد و کثیف شوند. زیرا این منابع سریع تر مورد بهره برداری قرار می‌گیرند، وفرصت‌های شغلی ارزان تر، مطمئن تر و با کیفیت بسیار بالاتری را فراهم می‌کنند.
منابع:
“SOURCES, EFFECTS AND RISKS OF IONIZING RADIATION : UNSCEAR 2013 Report” (PDF). Unscea.org. Retrieved 12 March 2019
Richard Schiffman (12 March 2013). “Two years on, America hasn’t learned lessons of Fukushima nuclear disaster”. The Guardian
Martin Fackler (June 1, 2011). “Report Finds Japan Underestimated Tsunami Danger”. New York Times.
Staff, IAEA, AEN/NEA. International Nuclear and Radiological Events Scale Users’ Manual, 2008 Edition (PDF). Vienna, Austria: International Atomic Energy Agency. p. 184. Archived from the original (PDF) on May 15, 2011. Retrieved 2010-07-26.
Yablokov, Alexey V.; Nesterenko, Vassily B.; Nesterenko, Alexey; Sherman-Nevinger, consulting editor, Jannette D. (2009). Chernobyl: Consequences of the Catastrophe for People and the Environment. Boston, MA: Blackwell Publishing for the Annals of the New York Academy of Sciences. ISBN 978-1-57331-757-3. Retrieved 11 June 2016
Matthew Wald (February 29, 2012). “The Nuclear Ups and Downs of 2011”. New York Times
سوال من از آقای نویسنده این است که آیا حاضر است برق خانه اش را به منابع تجدید پذیر وصل کند.
هر توربین بادی در بهترین حالت ۳۰ درصد بازده دارد و ۷۰ درصد وقت خاموش است.
هزینه نصب یک توربین بادی ۱۲ سال طول می کشد تا تازه به صفر برسد.
آیا شما حاضرید سهام یک چنین وسیله ای را بخرید؟
در متن گفته شده انرژی هسته ای گاز کربنیک درست می کند. این صحبت درست نیست.
انرژی هسته کاملا سبز است و ربطی به تولید گاز کربنیک ندارد.
اگر برق یک نیروگاه اتمی را با برق یک نیروگاه فسیلی مقایسه کنید آنوقت چقدر گاز کربنیک وارد جو می شود؟
علت عدم سرمایه گذاری در نیروگاههای اتمی نه خطر آن بلکه سیاست نفت ارزان است. در بازار نفت
خیلی بیشتر می شود پول در آورد تا تکیه به تولید انرژی از راههای دیگر.
ساخت نیروگاههای هسته ای به سرمایه گذاری بزرگ احتیاج دارد. این بزرگترین دلیل رکود این صنعت در مقابل عرضه بیشتر از نیاز نفت و قیمت پایین آن است که کسی حاضر نیست در نیروگاههای اتمی سرمایه گذاری کند.
حجم زباله های اتمی نسبت به حجم زباله های فسیلی بسیار بسیار کوچک است با این تفاوت که زباله های اتمی را می شود مراقبت کرد ولی زباله فسیلی در محیط زیست پخش می شود و قابل کنترل نیست.
در صنعت امی متاسفانه. سرمایه گذاری نشد ولی راکتورهای مختلفی هستند که حتی زباله های اتمی را بعنوان سوخت استفاده می کنند و از حجم آن کم می کنند.
تا وقتی نفت و پول زیاد ناشی از آن هست هیچ صنعت تولید انرژی رشد نخواهد کرد.
صحبتهای واقعی در باره راه چاره وقتی شروع می شود که نفت تمام بشود و دیگر نباشد.
حسن / 09 July 2020
این مقاله یک گزینش بود از تمام دیدگاه های مخالف با انرژی هسته ای.
معلوم است که می شود از هر صنعتی ایرادهایی گرفت و روی وجه منفی آن تمرکز کرد.
البته بسیاری از مخالفت ها با انرژی هسته ای و کمپین های ضد آن هم هدایت شده از
سوی دلال های نفتی و فروشندگان ذغال سنگ است. برای نمونه بنگرید به کنفرانس
تغییرات اقلیمی سازمان ملل در لهستان (COP24) که برای توجه عموم به انرژی های پاک
بود ولی عملا تبدیل شد به کنفرانس تبلیغاتی برای لهستان که ذغال سنگ تولیدی خود را به
دنیا معرفی کند.
اینطور که محاسبه کردید فلان مقدار کربن در چرخه هسته ای تولید می شود و از این نکته
نتیجه گرفتید انرژی هسته ای پاک نیست؛ همین استدلال را می شود برای انرژی بادی و
خورشیدی هم انجام داد.
اگر چنین حساب کنیم توربیت بادی هم پره هایش فلزی است که در کارخانه فورج شده است
برای فورج کردن آن قالب تهیه شده, سمبه و ماتریس ساخته شده که خود آنها هم از فولاد
ضدسایش است. بعد باید حساب کنیم که فرایند قالبسازی و فورجینگ و پرداخت نهایی آن چه
مقدار انرژی صرف کرده و این مقدار انرژی چقدر کربن وارد هوا کرده است.
شفت مرکزی روتور آن فولاد سختکاری شده است که تلرانس بسیار پایین دارد, که انرژی صرف
ساختش شده است؛ آلترناتور آن سیم پیچ از جنس مس دارد که خود آن مس هم باید از معدن
مس استخراج شود, ذوب شده و تبدیل به تختال شود, بعد آن تختال تبدیل به شمش بشود,
بعد آن شمش تبدیل به میلگرد و بعد آن میلگرد با کشش سیم تبدیل به سیم, و بعد آن سیم
تبدیل به کلاف بشود و برود داخل توربین! حالا حساب کنید مجموع این فرایندها چقدر کربن
وارد هوای زمین خواهد کرد.
اینطور محاسبه کنیم, همه انرژی های پاک در واقع ناپاک هستند. متاسفانه این عادت در
میان روشنفکر جماعت وجود دارد که پیرو مد روز یا احساسات شخصی یا جمعی خود, نسبت به
یک چیزی موضع بگیرد و پس از آن بگردد دنبال دلیل برای توجیه کردن.
اشکان / 09 July 2020
دکتر گوردون ادواردز یک فیزیکدان برجسته کانادایی در رشته فیزیک هسته ای است. و رییس ائتلاف کانادایی برای مسوولیت هسته ای The president of Canadian coilition for nuclear responsibility است.
شما آقای اشکان مختارید با «روشنفکر جماعت» ( چه اصطلاح آشنایی: آدم را یاد ادبیات احمدی نژاد می اندازد) مخالف باشید. اما مقاله بالا انگار بیشتر علمی است، و چه خوب اگر پاسخی دارید، به بند به بندش بدهید. نه؟ مشکل که فقط کربن نیست قربان. تازه همین جواب تان در جای پای کربن در چرخه هسته ای از سر تعصب است و حالت کسی را دارید که به دینش توهین کرده اند… عصبانی نباشید: هیچ چیز بهتر از روشن اندیشی عصبانیت را فروکش نمی کند. گوردون ادواردز هم مثل شما در جوانی خیلی امید به انرژی هسته ای داشته… اینجا توضیح می دهد بعدش چه شد:
اگر وقت داشتید و کنجکاو بودید، در گوگل سرچ کنید:
Gordon Edwards, The age of nuclear Waste is just beginning
ویدیوی جالبی است.
کامران / 09 July 2020
در طول 41 سال گذشته، جمهوری اسلامی همواره در سایه یک عملکرد موجه، بزرگترین جنایات را مرتکب شده است. برای مثال از ابتدای انقلاب در سایه مبارزه با تجزیه طلبی مردم غرب کشور را به شدیدترین وجه ممکن سرکوب و مورد آزار و کشتار قرار داد. در سایه راه قدس از کربلا می‌گذرد، 8 سال جنگ خانمانسوز را برای مردم ایران خرید. در سایه دفاع از حرم آن فجایع را در سوریه آفرید. و در سایه انرژی پاک هسته‌ای در فکر تثبیت حکمرانی نامشروعش (با بمب اتم) بر ایران است.
تجربه تاریخی به ما می‌گوید که هر زمان جمهوری اسلامی قدرتمند بود، مردم ایران بیشترین آسیب را دیدند. چون این رژیم از سوی مردم مشروعیت ندارد، مردم خصم این رژیم هستند و بعکس. از زمانیکه جمهوری اسلامی صاحب تکنولوژی موشکی شده، چه کسانی بیشترین آسیب را از آن متحمل شده‌اند. پایگاههای مجاهدین در عراق و احزاب کردی در کردستان عراق بمباران شدند. یعنی ایرانیان کشته شدند. ایرانیانی که چه خوشمان بیاید یا نیاید هموطنان ما هستند و حق دارند در کشورشان باشند و حزب تشکیل دهند و اگر رأی آوردند در مقدرات کشورشان دخالت کنند و تعیین کننده باشند. اما جمهوری اسلامی چنین اجازه‌ای به دیگر ایرانیان نمی‌دهد.
در طول تاریخ هیچ کشور خارجی و یورشی به اندازه جمهوری اسلامی از ما مردم ایران نکشته و خاکستر نکرده است. هیچ کشور استعمارگری بطور مستقیم نتوانسته بین مردم ایران چنین اختلافی ایجاد کند، اما متأسفانه استعمار نوین با همدستی خائنین جمهوری اسلامی این کار را کرد.
دوباره جمهوری اسلامی و شاخکهایش در فکر ترفند همیشگی‌اند، انرژی پاک و حق مسلم و نهایتاً بمب اتم!
همه ما بخوبی واقفیم، که علت نوشتن مقاله فوق چیست! اما دفاع افرادی از پروژه برق هسته‌ای، که حتی مسائل تخصصی و علمی را به عکس تفسیر می‌کنند، جای تأمل دارد. تأمل در اینکه مراقب باشیم برای جیبمان قلم بر کاغذ نلغزانیم!
بهرام / 10 July 2020