همزمان با آغاز هفته جهانی فضا و مصادف با شصت‌وسومین سالگرد استقرار نخستین ماهواره در مدار، خبر آمد که سیروس برزو، روزنامه‌نگار پیشکسوت و از مروجین باسابقه‌ علوم فضایی در ایران بر اثر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ درگذشت. او که به دعوت یک مرکز آموزشی در کرمان، با هدف برگزاری دوره‌هایی جهت تدریس تاریخ فضا به این شهر سفر کرده بود، به دلیل سابقه‌ نارسایی قلبی، در سن ۶۷ سالگی در بیمارستان افضلی‌پور این شهر چشم از جهان فروبست.

سیروس برزو در محفظه ورودی فضاپیمای روسی سایوز

برزو متولد سال ۱۳۳۲ در شهر سرخس خراسان رضوی بود که تا ابتدای دهه شصت شمسی به کسوت آموزگاری در این شهر اشتغال داشت. اولین مقاله‌ ترویجی او گزارشی بود از عملکرد ایستگاه فضایی سالیوت-۷ متعلق به اتحاد جماهیر شوروی سابق که در شهریورماه ۱۳۵۹ در ماهنامه دانشمند منتشر شد. طولی نکشید که فعالیت روزنامه‌نگاری خود را در مجله ماشین و سپس مؤسسه کیهان، با انتشار نشریه کیهان علمی از سر گرفت.

با گذشت دو سال و نیم از شروع همکاری برزو با مؤسسه کیهان، انتشار کیهان علمی متوقف شد، و او در حالی دفتر این نشریه را ترک گفت که پروانه انتشار مجله‌ای مستقل را دریافت کرده بود: «مرزهای بیکران فضا». اگرچه این مجله نخستین مجله‌ای نبود که در ایران به انتشار اخبار و مطالب مرتبط با علوم فضایی اهتمام می‌کرد، اما کیفیت انتشار «مرزهای بیکران فضا» (به عنوان نخستین نشریه ایرانی که تمام مراحل تولید آن با رایانه انجام می‌شد)، به اتفاق نوآوری‌های برزو در سبک ارائه محتوا (با طرح پژوهش‌های تاریخی، استفاده از عکس‌های مستند، تصویرسازی، اهدای پوستر، انتشار مصاحبه‌های اختصاصی، و درج ادبیات علمی-تخیلی در قالب پاورقی)، استاندارد تازه‌ای را برای رسانه‌های علمی فارسی‌زبان تعریف کرد.

انتشار «مرزهای بیکران فضا» اگرچه نامنظم، اما به مدت سه سال از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲ ادامه یافت. برزو به مجرد اتمام فعالیت این نشریه، به روسیه نقل مکان کرد و از نزدیک پیگیر تحولات فضایی این کشور شد. او در این مدت طرح روابط دوستانه‌ای را با چندین فضانورد سرشناس روس ریخت، که بعدها طی مناسبت‌های متعدد از آنها در ایران میزبانی کرد. در این مدت همچنین به یاری مسئولین و دانشجویان فارسی‌زبان دانشگاه دولتی مسکو، کار روزنامه‌نگاری را با تأسیس نشریه فرهنگی «پیوند» از سر گرفت که مخاطب آن جامعه‌ی ایرانیان مسکو بود.

چند شماره از نشریه مرزهای بیکران فضا به مدیر مسئولی و سردبیری سیروس برزو

او در اوایل دهه ۱۳۹۰ به ایران بازگشت و همکاری نزدیک خود را با نشریاتی اعم از آسمان شب، نجوم، دانشمند، و اطلاعات علمی از سر گرفت. همچنین در طول مدت اقامت خود در ایران و روسیه، اقدام به جمع‌آوری مجموعه‌ای نفیس از اشیاء و یادمان‌های فضایی کرد، از جمله مجموعه‌تمبرها، عکس‌های امضاءشده فضانوردان، قطعات موشک‌های مهم و تأثیرگذار تاریخ، و حتی ادوات ویژه‌ای نظیر دستکش فضایی گوردون کوپر، چهارمین فضانورد آمریکا. او بارها کوشید این مجموعه را در قالب یک موزه‌ دائمی پیاده کند و در دسترس عموم بگذارد، اما تلاش‌هایش ثمری نداشت – تا جایی‌که در سال ۹۳ به سبب تنگناهای معیشتی تصمیم به فروش این مجموعه نفیس به قیمت تنها ۵۵ هزار دلار گرفت؛ اما خوشبختانه این تصمیم عملی نشد.

برزو در سال ۱۳۹۲ از سوی انجمن ترویج علم ایران شایسته دریافت جایزه‌ی ترویج علم سال شد، اما این جایزه را به دلیل مخالفت با سیاست‌های فضایی ایران نپذیرفت. او معتقد بود که در شرایط تحریم ماهواره‌های مخابراتی و تلویزیونی ایران، اهتمام دولتمردان به اجرای برنامه‌هایی نظیر اعزام موجود زنده و حتی انسان به فضا، اقدامی تبلیغاتی و مغایر با نیازهای سرزمینی کشور است. او همچنین دارنده‌ سه مدال افتخار از مؤسسات فضایی روسیه، از جمله فدراسیون فضانوردی این کشور بود.

بروز علاوه بر انتشار بالغ بر ۱۷۰۰ یادداشت و مقاله علمی در نشریات ترویجی، هفت عنوان تألیف را نیز از خود به یادگار گذاشته است؛ از جمله «نخستین‌های فضانوردی»، «یوری گاگارین: دهقان‌زاده‌ای که راه فضا را گشود»، و «در آرزوی پرواز».