پس از اینکه اسنادی که الجزیره منتشر کرد نشان داد که سیاستمداران عالی‌رتبه قبرس در صدور گذرنامه این کشور برای مجرمان، کلاهبرداران و فاسدان اقتصادی نقش دارند، قبرس اعلام کرد که برنامه اعطای تابعیت درازای سرمایه‌گذاری در این کشور لغو می‌شود.

روز سه‌شنبه ۱۳ اکتبر/ ۲۲ مهر، وزارت کشور و وزارت دارایی قبرس در بیانیه‌ای که به زبان یونانی در توییتر منتشر کردند گفتند برنامه تابعیت از طریق سرمایه‌گذاری به شکل فعلی آن از اول ماه نوامبر ۲۰۲۰ لغو خواهد شد.

در این بیانیه آمده که علت لغو برنامه نقاط ضعف در خود برنامه و همچنین سوءاستفاده‌ها از برخی از مفاد برنامه است.

علاوه بر این، دادستان کل قبرس، جورج ساویدیس، هم اعلام کرده که تحقیقات در مورد جرایم کیفری در این رابطه آغاز می‌شود. در بیانیه دادستان کل این کشور آمده که آنچه توسط شبکه خبری الجزیره منتشر شده موجب خشم، عصبانیت و نگرانی مردم شده است.

اوراق قبرس

اسنادی که الجزیره در ۲۴ اوت ۲۰۲۰ منتشر کرد نشان می‌داد که دولت قبرس بیش از ۱۴۰۰ درخواست تابعیت از طریق سرمایه‌گذاری – که به «گذرنامه طلایی» مشهور شده – بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ تصویب کرده است. در این میان بسیاری از این گذرنامه‌ها به خلافکارانی رسیده که در سطح بین‌المللی پرونده دارند.

روز دوشنبه ۱۲ اکتبر، ‌الجزیره مجموعه یافته‌هایش را در رابطه با فساد در برنامه تابعیت در ازای سرمایه‌گذاری  تحت عنوان «اوراق قبرس» منتشر کرد.

به همراه این اوراق، یک مستند تصویری هم منتشر شد که در آن خبرنگاران الجزیره در نقش یک تاجر چینی و همراهش به قبرس می‌روند که تابعیت بگیرند. این تاجر قبل از این به پول‌شویی محکوم‌شده اما در گفت‌وگو با سیاستمداران عالی‌رتبه و دلالان قبرسی به او بارها و بارها گفته می‌شود که اگر پول کافی برای سرمایه‌گذاری داشته باشد، گذشته مجرمانه‌ای او مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

اینها همه در تصویر دوربین خبرنگاران مخفی الجزیره ثبت و اکنون پخش شده است.

در میان کسانی که «گذرنامه طلایی» دریافت کرده‌اند نام ده‌ها نفر از بیش از ۷۰ کشور هست که فاسدان اقتصادی‌اند – از جمله دو شهروند ایرانی که در پول‌شویی دست داشتند و پلیس بین‌الملل به دنبال آنهاست.

برای درخواست «گذرنامه طلایی» قبرس، متقاضیان باید ضمن نداشتن سوءپیشینه، دست‌کم دو و نیم میلیون یورو در قبرس سرمایه‌گذاری کنند. این گذرنامه‌ها با توجه به اینکه قبرس عضو اتحادیه اروپا است، برای بسیاری جواز امکان مسافرت و اقدام‌های بانکی در اتحادیه اروپاست.

اسنادی که الجزیره منتشر کرده نشان می‌دهد که سیاست‌مداران عالی‌رتبه کشور قبرس ازجمله رئیس و برخی از نمایندگان مجلس حاضرند به مجرمان کمک کنند که درازای پول، گذرنامه بگیرند.

با توجه به اینکه نام دیمیتریس سیلوریس، رئیس مجلس قبرس در این اسناد آمده و الجزریه نشان داده که حاضر بوده به مجرمان کمک کند، سیلوریس اعلام کرد که از ۱۹ اکتبر تا پایان تحقیقات دولت از انجام وظایف خود در مجلس کناره‌گیری می‌کند.

واکنش اروپا

برنامه اعطای تابعیت در ازای سرمایه‌گذاری در قبرس با این استدلال که این برنامه خطر پولشویی از طریق موسسات مالی اروپا را افزایش می‌ده، کماکان مورد انتقاد اتحادیه اروپا و سازمان‌های غیردولتی ضد فساد و پولشویی بوده است.

کمیسیون اروپا روز دوشنبه ۱۲ اکتبر در واکنش به پخش مستند «اوراق قبرس» در بیانیه‌ای اعلام کرد که ناباورانه این افشاگری‌ها را تماشا کرده و انتظار دارد که «مقامات ذی صلاح قبرس به طور کامل این پرونده را بررسی کنند.»

در بیانیه این کمیسیون آمده که پیام رئیس این کمیسیون – اورزولا فون دیر لاین روشن است و ارزش‌های اروپایی برای فروش نیستند.

در بیانیه همچنین آمده که این کمیسیون پیش از این نیز نگرانی‌های جدی خود را در مورد برنامه تابعیت در ازای سرمایه‌گذاری مستقیماً با مقامات قبرس مطرح کرده است.

قبرس نخستین کشوری نیست که با گذرنامه موسوم به «گذرنامه طلایی» خبرساز می‌شود. دولت‌های لتونی، یونان، اسپانیا، پرتغال و مجارستان نیز پیش‌ از این با برنامه‌های مشابهی برای سرمایه‌گذاران سراسر جهان جنجال برانگیخته بودند.

هفته‌نامه آلمانی اشپیگل در سال ۲۰۱۵ در گزارشی تفصیلی از فروش ویزای اتحادیه اروپا به ثروتمندان خارجی از جمله در مالت، قبرس و مجارستان پرده برداشته بود.

در همین زمینه:

الجزیره: قبرس به مجرمان فراری از جمله ایرانی‌ها تابعیت می‌دهد