دفتر علی سیستانی، مرجع شیعه در نجف برای اولین بار پس از اعدام روح‌الله زم نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. برخی چهره‌های سیاسی و مدنی و شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در روزهای گذشته از سکوت علی سیستانی در قبال اعدام زم که گفته می‌شود با استفاده از نام این مرجع به عراق کشانده و ربوده شد، انتقاد کردند. در این پاسخ آمده که او هیچ‌ اطلاعی از سفر زم به عراق و هیچ‌گونه نقشی در دستگیری او نداشته است.

  • تصویری از روح‌الله زم پس از ربوده شدن

پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه – شفقنا (شیعه‌نیوز)، روز پنج‌شنبه ۲۷ آذر گزارش کرد دفتر علی سیستانی به دنبال «نشر گسترده شایعاتی در فضای مجازی» با این عنوان که «روح‌الله زم با نامه‌ای با نام و مهر دفتر آیت‌الله العظمی سیستانی» به عراق دعوت شده، به پرسش یکی از «مؤمنین» در این باره پاسخ داد.

در متن این پاسخ آمده است که نماینده او با رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ملاقات کرده و در این دیدار هر گونه سوء استفاده از نام این مرجع شیعه از سوی جمهوری اسلامی تکذیب شده است:

«بارها اعلام کردیم که دفتر آقای سیستانی هیچ‌گونه اطلاعی از آمدن آقای زم به عراق و نقشی در دستگیری ایشان نداشته است. پس از انتشار ادعای سوء استفاده از نام آقای سیستانی برای کشاندن ایشان به عراق، در تماس با مقام‌های عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران، از آنان خواسته شد توضیحاتی در این زمینه ارائه دهند و بر این درخواست مکررا تأکید شد. در تاریخ ۳۰ مهر ۱۳۹۹ آقای شهرستانی نماینده آقای سیستانی و رئیس دفترشان در قم -طبق دستور ایشان- با اقای رئیسی، ریاست قوه قضاییه ملاقات و موضوع را پیگیری نمودند.»

در ادامه این پاسخ آمده است که مقامات جمهوری اسلامی به صورت رسمی به نماینده علی سیستانی و بعد در تاریخ ۳۰ آبان ۹۹ به دفتر او در نجف اشرف ابلاغ کردند:

«هر گونه سوء استفاده از نام آقای سیستانی در جریان بازداشت آقای زم قاطعانه تکذیب می‌شود و بنابراین زمینه دخالت مرجعیت در امر محاکمه و مجازات ایشان را منتفی دانستند.»

پس از دستگیری روح‌الله زم هم دفتر علی سیستانی با انتشار اطلاعیه‌ای هر گونه ارتباط با روح‌الله زم را تکذیب کرده بود.

یک مقام مسئول در دفتر او روز ۲۴ مهر ۹۸ در گفت‌وگو با رسانه‌ها در نجف گفت:

«ادعاى منتشر شده در بعضى رسانه‌ها مبنى بر حضور روح‌الله زم در دفتر حضرت آیت‌الله سیستانى و دیدار معظم له با وى کاملاً دروغ و بى‌اساس است. نامبرده هیچ‌گاه ارتباطى مستقیم یا غیرمستقیم با این دفتر نداشته و کسى درخواست ملاقات براى او نکرده و از آمدن یا نیامدنش به عراق نیز هیچ‌گونه اطلاعى نداریم.»

از سوی دیگر اما حسن فرشتیان، وکیل و پژوهشگر دینی مقیم فرانسه که وکالت روح‌الله زم را در امور شخصی و خانوادگی بر عهده داشته است، در یادداشتی به تاریخ ۲۲ مرداد ۹۹ در سحام‌نیوز به شرح ماجرای آخرین دیدار خود با روح‌الله زم، ۲۲ ساعت پیش از خروج او از فرانسه به قصد سفر به عراق پرداخت و از تصمیم او برای سفر به عراق به منظور دیدار با آیت‌الله علی سیستانی خبر داد.

فرشتیان با تأکید بر اینکه از قریب‌الوقوع بودن سفر روح‌الله زم بی‌اطلاع بوده، نوشت:

«در این دام گستری فریب، برای اولین بار از نام و جایگاه مرجعیت شیعه سوءاستفاده شد. جایگاه مرجعیت شیعه حریم امنی بود که بیوت آنان در طول تاریخ، بیوت امن محسوب می‌شد و تا همین دهه‌های اخیر، متهمان و مجرمان در بیت مرجعیت به بست می‌نشستند و مطمئن بودند در حریم امن مرجعیت آسیبی نخواهند دید. اما در پروژه دام گستری برای فریب روح‌الله زم از نام این حریم و از سادگی و احساسات زم، سوءاستفاده کردند. در تاریخ ثبت خواهد شد که در زمان حکومت روحانیت در ایران، برای اولین بار از نام و حریم مرجعیت شیعه برای به دام انداختن، این چنین سوءاستفاده شده است.»

اما واکنش‌ها به اعدام روح‌الله زم همچنان ادامه دارد و در یکی از آخرین موراد آنها، ادری آزوله، دبیرکل سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) با محکوم کردن این اقدام، آن را «پیام ترسناکی» برای آزادی بیان در ایران خواند. این در حالی‌ست که هفته‌نامه صبح صادق، وابسته به سپاه پاسداران در آخرین شماره خود ضمن دفاع از اجرای این حکم اعلام کرد عملیات ربایش زم برای جلوگیری از افشاگری او علیه مسئولان نظام و ممانعت از ایجاد شکاف بین مردم و حکومت بوده است.

روح‌الله زم متولد پنجم مرداد ۱۳۵۷ در تهران و فرزند محمدعلی زم، از روحانیون نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی، روز ۲۲ مهر ۱۳۹۸ در شرایطی نامشخص از عراق ربوده و به ایران برده شد. او که در یک دهه گذشته در خارج کشور حضور داشت، توانسته بود با راه‌اندازی یک کانال تلگرام با عنوان «آمد‌نیوز»، پرده از برخی اسرار حکومتی بردارد.

روح‌الله زم را با پنهان‌کاری، صبح امروز شنبه ۲۲ آذر اعدام کردند. پدر او اعلام کرده است که او از تأیید حکم اعدامش در دیوان عالی کشور بی‌خبر بوده و از حق نوشتن وصیت‌نامه نیز محروم مانده است.

سخنگوی قوه قضاییه روز سه‌شنبه ۱۸ آذر از تأیید حکم اعدام روح‌الله زم، صادر شده در دادگاه بدوی خبر داده بود. غلامحسین اسماعیلی در سی و ششمین نشست خبری خود گفته بود حکم روح‌الله بیش از یک ماه قبل از آن در دیوان عالی کشور به تأیید رسیده است.

سازمان‌های حقوق بشری از جمله سازمان‌ گزارش‌گران بدون مرز اعدام روح‌الله زم را محکوم کردند.

این سازمان مسئول مستقیم اجرای این حکم اعدام را علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی دانسته و تضییع حقوق زم به عنوان یک متهم تأکید کرده است.

روح‌الله زم در همه مدت بازداشت در سلول انفرادی نگهداری شد و هرگز به بند عمومی منتقل نشد. او از حق داشتن وکیل انتخابی نیز محروم ماند.

  • در همین زمینه
واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به اعدام روح‌الله زم ادامه دارد
روح‌الله زم با پنهانکاری اعدام شد