مجلس شورای اسلامی اخیرا طرح‌های متفاوتی را به منظور تغییر قوانین خدمت اجباری نظام وظیفه (سربازی) در دستور کار قرار داده است. این طرح‌ها که شامل لغو اجباری خدمت سربازی، پولی کردن (افزایش حقوق سربازان) و خرید سربازی می‌شود، با مخالفت جدی ستاد کل نیروهای مسلح و برخی نمایندگان مواجهه شده اند.

خدمت سربازی در ایران برای مردان اجباری است

امیر غلامرضا رحیمی‌پور، رییس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح، دوشنبه یکم دی در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) ضمن مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح با طرح‌های پولی کردن خدمت سربازی، گفت:

«در گذشته نیز ما تبعات منفی چنین طرح‌هایی را دیده‌ایم و این طرح‌ها عادلانه نیست، از همین رو ما با آن مخالفیم. ستاد کل نیرو‌های مسلح کاملا مخالف موضوع خریدوفروش سربازی است؛ زیرا این امر یک موضوع کاملا ناعادلانه است و ضربه به موضوع سربازی وارد کرده است.»

به گفته رحیمی‌پور قرار بود با اجرای قانون خرید یا پولی شدن، غیبت از سربازی کاهش یابد و تعداد غایبان کم شود، اما برعکس شد:

«اجرای این قانون باعث شد تا با افزایش غیبت از سربازی مواجه شویم. ما در نظر داشتیم با اجرای این قانون آمار غایبان از دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر به یک میلیون نفر کاهش پیدا کند، در حالی که پس از اجرای این قانون چند صد هزار نفر نیز به غایبان اضافه شد و بسیاری از مشمولان به این امید که می‌توانند پس از هشت سال غیبت سربازی را بخرند به سربازی نیامدند و یا غایبانی که یک الی دو سال غیبت داشتند به غیبت خود ادامه دادند تا شاید این قانون دوباره تمدید شود.»

بر اساس آماره ارائه شده توسط رئیس اداره سرمایه انسانی ستاد کل نیروهای مسلح، در حال حاضر در حال حاضر نزدیک به دو میلیون و ۹۰۰ هزار سرباز غایب در کشور وجود دارد. امیر رحیمی‌پور همچنین تاکید کرد علاوه بر اینکه قانون خرید سربازی به نیروهای مسلح لطمه زده، همزمان باعث ایجاد نابرابری در اعزام به خدمت سربازی شده، زیرا افرادی که توان مالی دارند به آسانی خدمت سربازی را خریداری و معاف می‌شود، اما افرادی که پول نداشتند ناچارند به سربازی بروند.

خدمت سربازی اجباری همواره یکی از موضوع‌های بحث برانگیز در ایران بوده است. یکی از طرح‌هایی که اخیرا توسط نمایندگان مجلس یازدهم پیگیری می‌شود، تغییر ساختار نظام سربازی در ایران است.

ابولفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس، درباره طرح تغییر قانون سربازی اجباری، با اشاره به اینکه از سال ۱۳۰۴ تاکنون قوانین سربازی تغییرات اساسی نداشته، گفته بود:

«شرایط اجتماعی و سبک زندگی‌ها کاملا تغییر کرده است و قانون موجود به هیچ‌وجه پاسخگوی وضعیت فعلی ما نیست. ما جزو ۸ کشور دنیا هستیم که در آنها نظام وظیفه اجباری است، همچنین جزو ۶ کشوری هستیم که طی ۵۰ سال اخیر قانون سربازی آنها تغییر اساسی نداشته است. علاوه بر آن در اکثر کشورهای جهان دوره سربازی یک‌ساله است و ضوابط متفاوتی دارند.»

مجتبی رضاخواه، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، بر لزوم اصلاح ساختار سربازی تاکید کرده بود:

«رضاخواه لازم است شأن سرباز در نظر گرفته شود و کشور در برهه کنونی آنقدر به تخصص‌های مختلف نیاز دارد که به راحتی می‌شود افراد را در موقعیت‌های مناسبی به کار گرفت، همچنین تأمین مالی سرباز باید درنظر گرفته شود و شیوه‌ای که اکنون انجام می‌شود قطعا در شأن سربازان نیست و اگر فردی متأهل باشد دچار مشکل می‌شود.»

تاکنون هیچ‌کدام از طرح‌های ارائه شده برای اصلاح ساختار نظام خدمت سربازی به تصویب نرسیده است و مخالفت‌ها با آن هم جانب ستاد کل نیروهای مسلح و هم برخی نمایندگان جریان دارد. ستاد کل نیروهای مسلح بر افزایش اعتبارات لازم در بودجه برای اجرایی کردن برخی طرح‌ها در زمینه خدمت سربازی تاکید دارد و برخی نمایندگان جناح اصول‌گرا مانند مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، طرح اصلاح ساختار سربازی را دارای نقایصی معرفی کردند که نیازی‌های کشور را مرتفع نخواهد و نهایتا از دستور کار مجلس خارج شد.

در همین زمینه: