در حالی‌که مذاکرات صلح افغانستان میان دولت این کشور و طالبان چند روزی است که عملاً متوقف شده است، منابع آگاه دلیل این توقف را انتظار طرفین برای روی کار آمدن دولت جدید آمریکا می‌دانند. برای آن‌ها روشن نیست که جو بایدن چه تغییراتی در سیاست‌های دونالد ترامپ در قبال افغانستان خواهد داد.
با این‌که بیش از یک هفته از آغاز دور دوم مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان در دوحه می‌گذرد، این مذاکرات از چهار روز پیش متوقف شده و هیچ نشستی میان دو طرف برگزار نشده است.
غیبت نمایندگان طالبان در مذاکرات
تا شامگاه یکشنبه ۱۰ ژانویه / ۲۱ دی تنها دو نشست بین طرف‌های مذاکره برگزار شده بود. یک بار در ۶ ژانویه / ۱۷ دی نشست هیأت‌های دولت و طالبان، مقدماتی و نمادین بود و بار دوم در ۹ ژانویه / ۲۰ دی تنها اعضای گروه‌های کاری دو طرف در یک نشست حضور داشتند که در مورد ترتیب موضوعات مورد بحث در نشست‌های عمومی بین دو طرف گفت‌وگو کردند. در این دو نشست توافق شد که مذاکرات ادامه یابد اما عملاً گفت‌وگوها معلق مانده است.
فریدون خوزون، سخنگوی شورای عالی مصالحه ملی افغانستان ضمن تأیید توقف مذاکرات دلیل آن را نگفت اما اعلام کرد که هیأت دولت سرگرم بحث‌های داخلی است.
از سوی دیگر گفته می‌شود رئیس و برخی اعضای هیأت طالبان نیز هنوز به قطر نرفته‌اند. روزنامه «هشت صبح» افغانستان دوشنبه ۱۱ ژانویه / ۲۲ دی گزارش داد هیأت طالبان در نشست‌های دور دوم، حضور کامل نداشته است و علت آن سفر بعضی از اعضای هیأت این گروه به پاکستان است. به‌نوشته این روزنامه هیأت مذاکره‌کننده دولت در این مدت چشم به راه اقدام فعال هیأت طالبان برای برگزاری نشست‌های دور دوم مذاکرات بوده است. میانجی‌گری قطر برای سرعت‌بخشیدن به برگزاری این نشست‌ها نیز تأثیری در این شرایط نداشته است. همچنین اعضای هیأت طالبان که در قطر حضور دارند، نتوانسته‌اند در غیاب اعضای غیرحاضر خود تصمیم مستقلانه بگیرند. بنابراین، روند مذاکرات صلح در دور دوم تا این دم با کندی دنبال شده است.
اعضای هیأت طالبان در پاکستان ضمن دیدار با مقامات بلندپایه دولت پاکستان از اردوگاه‌های آموزشی خود در این کشور نیز بازدید کرده و هم‌زمان با رهبری خود نیز بحث و گفت‌وگو داشته‌اند.
دولت جدید آمریکا؛ دلیل توقف مذاکرات
به‌گفته برخی منابع آگاه در دور دوم مذاکرات، هیچ‌کدام از طرفین عجله‌ای برای یافتن نقاط مشترک، کاهش خشونت و حرکت به جلو ندارد.
این منابع آگاه می‌گویند دلیل این تعلل روی کار آمدن دولت جدید آمریکا و عدم شفافیت سیاست‌های جو بایدن رئیس جمهوری منتخب این کشور در قبال افغانستان است.
رویترز روز گذشته (پنج‌شنبه) به نقل از یک منبع دیپلماتیک در کابل گزارش داد که قرار نیست هیئت‌های مذاکره‌کننده تا ۲۰ ژانویه / یکم بهمن، روز مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا مذاکرات را به‌شکل جدی آغاز کنند. به گفته این منبع، دلیل اصلی آغاز دور دوم مذاکرات قبل از مراسم تحلیف بایدن، تاکید جامعه جهانی بوده است.
یکی از اعضای هیئت مذاکره‌کننده طالبان نیز گفته است که این گروه منتظر است تا سیاست جو بایدن و دولتش در قبال توافق‌نامه صلح آمریکا و طالبان روشن شود و معلوم شود که آیا بایدن از جدول زمانی ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان حمایت خواهد کرد یا خیر.
این عضو گروه طالبان همچنین گفته است در صورتی که بایدن به این توافق‌نامه پایبند نماند و نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج نشوند، طالبان تصمیم‌های جدی و سخت‌تری خواهند گرفت.
سیاست ناروشن بایدن در قبال افغانستان
روزنامه «اطلاعات روز» در تحلیلی با عنوان «بایدن چگونه می‌تواند به برقراری صلح پایدار در افغانستان کمک کند؟» در مورد مذاکرات صلح دولت افغانستان و طالبان راهکارهایی پیش روی دولت آمریکا قرار داده است.
در این تحلیل از اشتباه‌های دونالد ترامپ برای دستیابی سریع به صلح با طالبان و خروج نیروهای این کشور بدون تضعیف موقعیت طالبان اشاره شده و گفته شده که با فشارهای آمریکا بر دولت افغانستان امتیازهایی همچون آزادی زندانیان طالبان به این گروه داده شد و آن‌ها نیز از این موقعیت برای افزایش خشونت‌ها و تقویت خود در مذاکرات استفاده کردند.
«اطلاعات روز» نوشته است دولت بایدن باید بپذیرد که «مذاکرات موفقیت‌آمیز، یعنی مذاکراتی که موجب حفظ قانون اساسی و حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان شود» و این زمان‌بر است. در این تحلیل همچنین گفته شده که «اگر دولت جدید آمریکا اعلام کند که تا زمان مشخص‌شدن این امر که آیا طالبان به تعهدات‌شان عمل کرده‌اند یا خیر، خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را متوقف می‌کند، فرصت خواهد یافت تا از باخت، آن‌هم قبل از تصمیم‌گیری در مورد طرح نهایی‌اش در خصوص افغانستان، جلوگیری کند.»
این روزنامه همچنین بر سیاست فعال دولت بایدن در قبال پاکستان تأکید کرده و نوشته است
«ایالات متحده باید واضح سازد که روابط مثبتِ دوجانبه بین واشنگتن و اسلام‌آباد، از جمله از سرگیری روابط نظامی دو کشور، تنها زمانی ممکن خواهد بود که مقامات نظامی، استخباراتی و غیرنظامی پاکستان به‌طور جدی از نفوذشان بر طالبان برای کاهش خشونت در افغانستان استفاده کنند و مطمئن شوند که طالبان با حسن نیت و برای رسیدن به توافق سیاسی مذاکره می‌کند.»
روزنامه «هشت صبح» نیز چهارشنبه ۱۳ ژانویه / ۲۴ دی درباره تلاش پاکستان برای تسلط بر روند صلح افغانستان نوشته است. به‌گفته این روزنامه پاکستان با چهار گروه از بازیگران صلح افغانستان در گفت‌وگو و تماس مستقیم قرار دارد. سه گروه آن شامل بازیگران داخلی افغانستان (دولت، طالبان و شخصیت‌های سیاسی افغانستان) می‌شود. گروه چهارم شامل بازیگران جهانی است.
این روزنامه نوشته است که پاکستان می‌خواهد «افغانستان پساصلح، مأمن گروه‌های جدایی‌طلب پاکستانی نباشد و در سیاست خارجی خود با هند اگر دشمن نیست، دوست هم نباشد. هم‌چنان به ادعای مرزی خود پایان بدهد و مسیر عبور پاکستان به آسیای میانه را نیز رایگان به روی پاکستان باز بگذارد».
واشنگتن پست نیز در گزارش اخیر خود نوشته است طالبان برای پیشبرد مذاکرات خواهان استعفای محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان است و آمریکا با تشکیل دولت موقت پس از مذاکرات با طالبان مخالف است.
بیشتر بخوانید: