موضوع اصلی روز جهانی حیات وحش امسال «جنگلها و معیشت: نگهداری انسان و سیاره» است. تمرکز امسال بر نقش جنگلها و گونه‌‌های متفاوت در آن و اکوسیستمی است که در خدمت زندگی و معیشت صدها میلیون نفر در سراسر جهان است.
این روز همچنین به طور خاص به بومیان و جوامع محلی که به لحاظ تاریخی زندگی‌شان در پیوند مستقیم با جنگل و مناطق اطراف آن است، توجه دارد.
بومیان و جنگل‌هایی که تخریب می‌شوند
بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد در سراسر جهان بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون نفر در داخل جنگلها یا مناطق مجاور آن زندگی می‌کنند. این جوامع بشدت به آنچه اکوسیستم منطقه برایشان فراهم می‌آورد وابسته هستند و در حقیقت نیازهای اساسی شان (ازجمله غذا، سرپناه، انرژی و دارو) را از این اکوسیستم تامین می‌کنند.
با وجود این‌که جمعیت بومی اغلب مورد بی‌توجهی و فراموشی جوامع مدنی قرار دارند، اما در حقیقت بومیان و جوامع محلی هستند که در صف مقدم همزیستی میان انسان و جنگل ایستاده‌اند.
بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد، حدود ۲۸ درصد سطح زمین‌های جهان در حال حاضر توسط بومیان اداره می‌شوند که دست نخورده‌ترین جنگل‌های روی سیاره زمین را نیز دربر می‌گیرد.
مشکل اصلی که این جوامع اکنون با آن روبرو هستند تغییرات اقلیمی، کاهش تنوع زیستی منطقه است و اکنون مشکل کووید-۱۹ هم اضافه شده است.
بنا به آخرین آمار «دیده‌بان جهانی جنگلها» (Global Forest Watch)، از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ حدود ۶۰,۵ میلیون هکتار از جنگل‌های ابتدایی در سرتاسر جهان از دست رفته اند. در این دوره تنها چندین ساله، از مساحت سرتاسر جنگل‌های ابتدایی کره زمین در مجموع حدود شش درصد کاسته شد.
جنگل‌های ابتدایی از جمله آمازون نقش بسیار مهمی در جذب گاز دی‌اکسید کربن، عمده‌ترین گاز گلخانه‌ای دارند.
جنگل‌های فهرست یونسکو
در فهرست میراث جهانی یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد)، ۷۵ میلیون هکتار از جنگلها از مناطق مختلف اقلیمی قرار دارند. کوچکترین آنها پارک ۱۸ هکتاری «دره می »در «سیشل» است و بزرگترین آن مجموعه حفاظت شده آمازون مرکزی در برزیل با وسعت ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار است.
آمازون در سال‌های گذشته به سرعت در حال تخریب بوده است.
گستره این جنگلها به ۹ کشور آمریکای لاتین کشیده شده. در میان این کشورها، برزیل بیشترین بخش آمازون (بیش از ۶۰٪ کل وسعت آن) را در اختیار دارد.
در بیش از یکصدسال گذشته، زمین‌خوارها برای افزایش مزارع کشاورزی و دامداری و همچنین قاچاقچیان چوب برای تهیه الوار در برزیل و سایر کشورها دست به تخریب و غارت آمازون زده‌اند. در اوج این تخریب‌ها در برزیل روند جنگل زدایی بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ به ۱۹٬۵۰۰ کیلومتر مربع در سال رسید، یعنی به چیزی بیش از مساحت کل استان تهران.
تنها تهدید روند انبوه تخریب جنگل‌های آمازون فقط افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیست. مثلاً آرژانتین به قیمت جنگل‌زدایی و از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق وسیعی از این کشور به سومین تولید کننده دانه سویا در جهان بدل شده. دانه سویا روغنی است و برای تولید غذای دام به کار می‌رود اما بخش زیادی از آن نیز برای تولید غذای وگان‌ها و گیاه‌خواران مورد استفاده قرار می‌گیرد که حامی محیط زیست هستند ولی شاید درباره ضررهای صنعتی‌شدن روند تولید غذا چندان آگاهی ندارند.
در هر حال، آرژانتین ۲۰۱۵ به شکل ترسناکی فهمید که این توسعه به چه قیمتی به دست آمده: آن سال در موسم باران‌های استوایی پس از یک شبانه‌روز بارش شدید در استان سن لوئیس در مرکز آن کشور، شبکه‌ای از رود‌های جدید در خاک فرسوده‌شده و عریان از پوشش گیاهی اصلی ظاهر شدند. رود بزرگ ظاهرشده که به «رود نو» (Río Nuevo) معروف است، درّه‌ای است به عرض ۶۰ متر و عمق ۲۵ متر و طول بیش از ۲۵ کیلومتر.
یونسکو همچنین نام جنگل‌هایی که بیشترین تعداد حیوانات جنگلی در آن زندگی می‌کنند در فهرست خود قرار داده است. از جمله منطقه حفاظت شده حیات وحش اوکاپی ها که حدود یک پنجم جنگل ایتوری در شمال جمهوری دموکراتیک کنگو را شامل می‌شود.
حوزه رودخانه کنگو و جنگل‌های بارانی اطراف محل زندگی گونه‌‌های جانوری و پرندگانی زندگی می‌کنند که برخی از آنها در معرض خطر هستند. در این جنگلها ۵۰۰۰ اوکاپی از مجموع ۳۰ هزار اوکاپی باقیمانده در جهان زندگی می‌کنند.
پارک ملی بویندی واقع در اوگاندا و کوه‌های آتشفشانی ویرونگا ( واقع در مرز روآندا، اوگاندا و جمهوری دموکراتیک کنگو) که محل آخرین گروه باقیمانده از گوریل‌های کوهستانی است، نیز در فهرست یونسکو جای دارد.
امروز کره زمین بیش از هر زمانی با خطر انقراض گسترده حیوانات و گرمایش زمین و بیماری‌های همه‌گیر روبرو است و نجات جنگل‌های استوایی که ریه‌های کره زمین به حساب می آیند می توانند عاملی مهم در مبارزه با تغییرات اقلیمی باشد.
جنگل‌های ایران
جنگل‌های ایران عمدتا در دامنه‌های شمالی کوه‌های البرز و استان‌های ساحلی دریای خزرقرار دارند. جنگل‌های زاگرس در غرب ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند و اینک بشدت در خطر هستند. طی یک دهه گذشته دست‌کم ۱۴هزار فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران رخ داده است. عمده این آتش‌سوزی‌ها ، جنگل‌های زاگرس، مراتع و مناطق حفاظت شده در جنوب و غرب زاگرس را شامل می‌شود. استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، لرستان، ایلام و خوزستان کانون اصلی این آتش‌سوزی‌ها هستند. حدود یک و نیم میلیون نفر از مردم ایران به زاگرس وابسته هستند و بیش از ۸۰ درصد از عشایر و بیش از ۵۰ درصد از دام کشور در این منطقه قرار دارند.
در دهه‌های اخیر یک ششم مساحت جنگل‌های زاگرس به دلایل گوناگون از جمله آتش سوزی ازبین رفته است.
جنگل‌های هیرکانی – عکاس: مهدی محبی پور 
اوکاپی پستانداری است شبیه به زرافه، حدود ۳۰ هزار اوکاپی در جهان باقی مانده اند. یکی از محل‌های اصلی زندگی آنها جنگ‌های بارانی کنگو در آفریقای مرکزی است (عکس از شاتراستاک) 
رودخانه ایتوری و جنگل‌های بارانی اطراف در مرکز آفریقا 
تصویر هوایی از جنگل‌های برزیل و رودآمازون (عکس از شاتراستاک) 
رودخانه آمازون و جنگل‌های اطراف (عکس از شاتراستاک)
جنگل هیرکانی
دو سال پیش جنگل‌های منحصر به فرد هیرکانی در شمال ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت جهانی شد.
جنگل‌های هیرکانی با قدمتی در حدود ۴۰ میلیون سال یادگار دوران ژوراسیک زمین‌شناسی هستند و از کهن‌ترین و ارزشمند‌ترین زیستگاه‌های جنگلی در جهان به شمار می‌آیند. از این مناطق به عنوان موزه‌‌ه‌های جنگلی یاد می‌شود. جنگل‌های هیرکانی در حاشیه جنوبی و جنوب غربی دریای خزر و بین دو کشور ایران و آذربایجان قرار دارند و از منطقه هیرکن در آذربایجان آغاز و تا استان گلستان و مازندران در ایران امتداد دارد. سهم آذربایجان از این جنگلها حدود ۲۰ هزار هکتار و سهم ایران در حدود ۲ میلیون هکتار برآورد می‌شود. هزاران گونه گیاهی و ده ها گونه جانوری از جمله یوزپلنگ ایرانی در این جنگلها قرار دارند.
جنگل‌های در سال‌های اخیر مورد تخریب و جنگل‌زدایی به منظور ساخت و ساز و ایجاد زمین‌های کشاورزی قرار گرفته است.