نسرین ستوده، وکیل دادگستری و مدافع حقوق بشر در بند در زندان قرچک ورامین در نامه‌ای به رئیس سازمان زندان‌ها از وضعیت این زندان انتقاد کرده و خواستار بسته شدنش شده است.
رضا خندان، فعال مدنی و همسر نسرین ستوده با انتشار یک پست در صفحه فیس‌بوک خود از ارسال این «نامه اداری» برای رئیس سازمان زندان‌ها خبر داده است. به نحوی که در این پست فیس‌بوکی آمده، نسرین ستوده به شرایط نامتعارف زندان قرچک معترض است.
زندانیان زن همواره روایت‌های تلخی از وضعیت زندان قرچک و شرایط نامناسب آن ارائه کرده‌اند. عاطفه رنگرز و گلرخ ابراهیمی ایرایی از جمله کسانی هستند که درباره زندان قرچک افشاگری کرده‌اند: گزارشی از وضعیت زندانیان زندان قرچک
رضا خندان در گفتوگو با زمانه درباره نامه نسرین ستوده به رئیس سازمان زندان‌ها می‌گوید:
«این اولین بار نیست که نسرین ستوده نسبت به وضعیت نامطلوب زندان قرچک اعتراض کرده بلکه این زندانی سیاسی از روز اول انتقالش به این زندان بارها این موضوع را به مسئولان زندان گوشزد کرده است.»
به گفته خندان، حتی کارکنان زندان قرچک هم از شرایط محل کار خود ناراضی هستند.
ندامتگاه شهرری، معروف به زندان زنان قرچک ورامین به عنوان یکی از بدنام‌ترین زندان‌های ایران شناخته می‌شود. در حال حاضر این زندان برای نگهداری زندانیان زن با جرایم غیر‌سیاسی (عمدتا جرایم مربوط به مواد مخدر) در تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد اما طبق اعلام منابع حقوق بشری ۱۷ زندانی با جرایم سیاسی هم در این زندان نگهداری می‌شوند.
رضا خندان درباره شرایط حاکم بر این زندان می‌گوید:
«زندان قرچک در سال‌های گذشته سوله‌ای برای دامداری بوده است. سیستم دفع فاضلاب و تأسیسات استاندارد ندارد و حتی در منطقه‌ای با آب و هوای ناجور واقع شده است.»
او درباره اولین تجربه ورودش به ساختمان اداری زندان قرچک می‌گوید:
«اولین بار که برای کار اداری به زندان قرچک رفتم، متوجه شدم که بوی بسیار نامطبوعی در فضای ساختمان زندان وجود دارد. سرباز وظیفه‌ای که مرا همراهی می‌کرد گفت برخی از سربازان مشمول به خدمت در زندان قرچک از این بو مسموم شده‌اند.»
نسرین ستوده هم در نامه ارسالی خود به محمدمهدی حاج محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی آورده است:
«فضاهای داخل زندان مخروبه و به حدی فشرده و تنگ با سقف‌های کوتاه و بدون پنجره و تهویه مناسب است که شرایطی غیرانسانی را ایجاد کرده است.»
او هم تأکید کرده که بوی نامطبوع زندان حتی برای پرسنل زندان نیز آزار دهنده است.
ندامتگاه شهرری از کی و با چه امکاناتی زندان شد؟
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در منابع خبری حقوق بشری، اواسط اردیبهشت ماه ۱۳۹۰ صدها تن از زندانیان سیاسی و عادی زن محبوس در زندان رجایی‌شهر کرج، بند زنان زندان اوین و چند زندان دیگر به سوله‌های ندامتگاه شهر ری که پیش از آن «مرغداری» بود، منتقل شدند.
مهدیه گلرو، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق زنان، پیش‌تر در گفتوگو با زمانه درباره این زندان گفته است:
«کیفیت تغذیه، امکانات بهداشتی و حتی تعداد سرویس‌های بهداشتی در زندان قرچک نامناسب است و با هیچ استانداردی همخوان نیست.»
بیشتر بخوانید: زندان قرچک، تبعیدگاه یا زندان؟
بر اساس گزارش منابع حقوق بشری، در حال حاضر بیش از هزار و ۲۰۰ زندانی زن با اتهاماتی از قبیل قتل، سرقت مسلحانه و قاچاق مواد مخدر و جرایمی از این دست، بدون طبقه‌بندی و رعایت اصل تفکیک جرایم در زندان قرچک در حبس به سر می‌برند.
رضا خندان با اشاره به شمار بالای زندانیان در این زندان و کمبود زیر‌ساخت‌های اساسی در ساختمان‌های آن می‌گوید:
«هزار و ۲۰۰ نفر زندانی در قرچک وجود دارد. سالن ملاقات به قدری کوچک است که حتی اگر نصف این تعداد هم ملاقاتی داشته باشند، سالن ملاقات گنجایش نخواهد داشت.»
او می‌گوید برخی از خانواده‌ها به دلیل شرایط نامناسب زندان از جمله دوری راه، کوچک بودن سالن ملاقات و موارد دیگر، قادر به رفتن به ملاقات نیستند.
طبق گزارش‌های منتشر شده، زندانیان محبوس در زندان قرچک نه تنها از کمبود تجهیزات بهداشتی و کمبود امکانات دیگر رنج می‌برند بلکه به دلیل قرار گرفتن این زندان در در بیابان‌های حوالی شرق تهران و نبود راه‌های ارتباطی کافی، ملاقات هفتگی خانواده‌ها با زندانیان نیز با دشواری انجام می‌شود.
خندان با تأکید بر اینکه نسرین ستوده در مدت حضورش در زندان قرچک بارها به مسئولان زندان یادآور شده که این زندان از حداقل استانداردهای لازم برخوردار نیست، می‌گوید:
«هفته گذشته هیأتی برای سرکشی از زندان قرچک به این زندان رفته بود. همسرم به آنها وضعیت نامطلوب زندان از جمله هوای نامناسب منطقه را یادآور شده اما نماینده سازمان زندان‌ها در پاسخ گفته هوای اینجا مشکلی ندارد.»
به گفته خندان در هنگام سرکشی هیأت اعزامی سازمان زندان‌ها از زندان قرچک، حتی کارکنان زندان هم بد بودن کیفیت آب و وضعیت نامطلوب تهویه هوای زندان قرچک را به آنها اعلام کرده‌اند.
زندانیان محبوس در زندان قرچک در سال‌های گذشته بارها به شرایط نامطلوب این زندان اعتراض کرده‌اند.
اواخر مرداد ماه ۱۳۹۸ عاطفه رنگریز، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق زنان در نامه‌ای از این زندان درباره وضعیت زندگی و شرایط زندانیان نوشت:
«قرچک نام مستعار جهنم است. این زندان ۱۰ بند دارد که هر کدام از این بندها به طور تقریبی ۱۲۰ تا ۱۵۰ نفر جمعیت دارند. اینجا شستن ظروف و لباس‌ها از اعمال شاقه به شمار می‌آید و از همین رو کارگرهایی هستند که به بهای ناچیزی گردن به این اعمال می‌‌نهند. آب شور این بیابان نیز مدام دریغ می‌شود از برزخیان اینجا و حمام اینجا مرا می‌برد به عصر اتاق‌‌های گاز.»
این زندانی سیاسی سابق در ادامه نامه‌اش نوشت:
«بیشتر (زندانیان) باید خود را به کارگاه‌های اشتغال (کار اجباری) بسپارند که زمان ایستاده بر دوششان را فراموش کنند تا بتوانند ۲۰ دقیقه زمان بخرند که به بیرون وصل شوند.»
به دلیل شرایط نامناسب حاکم بر این زندان، قوه قضاییه در سال‌های اخیر برای اعمال فشار بیشتر بر برخی زندانیان سیاسی زن، آنها را به قرچک منتقل کرده است.
نسرین ستوده از جمله زندانیان سیاسی است که در ۲۸ مهر ماه امسال با حال وخیم و بدون رعایت قرنطینه به بند عمومی زندان قرچک منتقل شد.