ایمان گنجی ــ رابطه بین حاجی فیروز یا سیاه‌بازی با تاریخ برده‌داری مدرن در ایران بدیهی است و انکارناپذیر. اما مسأله اصلی این است که روند تاریخ‌نگاری ملی‌گرایانه در ایران با چه ترفندی بر نهاد برده‌داری سرپوش گذاشته است و چه طور حافظه جمعی توجیه‌‌گر، نشانه‌های بدیهی این تاریخ را ــ مثلا در همین حاجی فیروز ــ به رسمیت نمی‌شناسد.