بحران همه‌گیری کرونا در ایران همچنان جان می‌گیرد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یکشنبه ۲۹ فروردین/۱۸ آوریل از مرگ دست کم ۴۰۵ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در شبانه‌روز گذشته خبر داد. طبق این گزارش در طی این مدت ۲۱ هزار و ۶۴۴ نفر دیگر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت همچنین تعداد بیماران کووید-۱۹ تحت مراقبت در بیمارستان‌ها را ۴ هزار و ۷۶۶ نفر اعلام کرد.
وزارت بهداشت تاکنون ابتلای ۲ میلیون و ۲۳۷ هزار و ۸۹ نفر به ویروس کرونا و مرگ ۶۶ هزار و ۷۳۲ بیمار کووید-۱۹ را تایید کرده است. ارقامی که به تایید مقام‌های ارشد پزشکی در ایران، حداقل یک سوم آمارهای واقعی برآورد می‌شوند.
دولت ارائه آمارهای استانی شیوع کرونا را متوقف کرده اما براساس آخرین گزارش وزارت بهداشت در شرایط کنونی ۲۵۷ شهرستان ایران در وضعیت قرمز و ۱۲۹ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۵۱ شهرستان در وضعیت زرد و تنها ۱۱ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.
«همه جا باز است و همه‌چیز بدتر شده»
پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری تهران یکشنبه ۲۹ فروردین/۱۸ آوریل در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت وضعیت فعلی همه‌گیری کووید-۱۹ در ایران و آن‌چه «موج کرونا» خوانده می‌شود دو ماه طول خواهد کشید.
رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری تهران با اشاره به این‌که مراجعه بیماران مبتلا به کووید-۱۹ به این بیمارستان نسبت به پیش از تعطیلات نوروز «۵ برابر شده» و وزارت بهداشت کمبود تخت‌های بیمارستانی را تایید کرده، گفت:
«تخت‌های بیمارستان پر است. یک سری بیمارستان برای مراجعه‌های کرونایی اضافه می‌شوند، ولی به هر حال تخت کم است. تعداد مراجعه‌های کرونایی ما بالای ۵ برابر شده است که در بین اینها همه گروه سنی از بچه تا بزرگسال وجود دارد. وقتی آمار مبتلا و فوتی‌ها افزایش پیدا کرده است، این بر ورودی بیماران به بیمارستان هم اثر می‌گذارد.»
او از نحوه اجرای محدودیت‌های ناشی از شیوع موج چهارم کرونا در ایران انتقاد کرد و گفت: «اینها که اصلا محدودیتی نبوده است، همه چیز بدتر شده و خیابان‌ها شلوغ وتمام پارک‌ها همه باز است، در واقع همه جا باز است و محدودیتی نداریم.»
طبرسی پیش‌بینی کرد در صورت عدم اعمال محدودیت‌های جدی وضعیت بحرانی شیوع کرونا در ایران که دست کم در ۲۰ استان رو به تشدید است، فروکش نخواهد کرد. او گفت:
«تا الان متوجه شدیم که هر موج حدود دو ماه طول می‌کشد، حال اگر بتوانیم یک مقدار محدودیت ایجاد کنیم تا فشار موج گرفته و پیکش کمتر شود، کمک کننده خواهد بود، اما اگر همینطوری پیش رود ما در دو ماه یا سه ماه با همین فشار باید جلو برویم.»
سرپیچی از رعایت محدودیت‌ها به‌خاطر فشار اقتصادی به مشاغل
در همین رابطه، علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز گفته میزان رعایت پروتکل‌های پیشگیری از شیوع کرونا در ایران به ۵۸,۵ درصد رسیده و «با این روند نمی‌توان به کنترل و فروکش موج چهارم امیدوار بود».
ستاد ملی مقابله با کرونا دستور به تعطیلی مشاغل گروه‌های ۲، ۳ و ۴ در شهرهای قرمز داده که شامل پاساژها، اماکن تجاری، مراکز فرهنگی و تمام مشاغلی که نیازهای روزانه را تامین نمی‌کنند، می‌شود. اما گزارش رسانه‌های داخلی ایران از جمله خبرگزاری مهر و روزنامه همشهری حاکی از جدی‌نگرفتن این دستور از سوی «کسبه و اصناف» است و همچنان مشاغلی از جمله برخی از مغازه‌ها، آرایشگاه‌ها، بنگاه‌های املاک و مسکن باز هستند و پروتکل‌ها در رستوران‌ها و اغذیه فروشی‌ها جدی گرفته نمی‌شوند. محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفته برخی رستوران‌ها مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا را نادیده گرفته و همچنان مشتری می‌پذیرند. او رعایت محدودیت‌ها در چهار گروه شغلی در کشور را بین ۷۰ تا ۷۴ درصد اعلام کرده اما گفته این میزان در شهر تهران کمتر از ۵۰ درصد است.
وزارت صمت و اتاق اصناف مسئولین نظارت بر اجرای محدویت‌های کرونا در مشاغل را برعهده دارند اما شواهد نشان از ناکارآمدی توان نظارتی این دستگاه‌ها دارند. به‌علاوه نه از سوی دولت و نه از سوی مجلس نظام حمایتی مشخصی برای جبران هر چند ناقص تبعات اقتصادی کرونا بر مشاغل آزاد پیش‌بینی نشده است.
از سوی مقابل مغازه‌داران در تهران و اهواز گفته‌اند به «سوءمدیریت» در اعمال تعطیلی‌ها و تصمیم‌گیری‌های ستاد ملی مقابله با کرونا که به گفته آن‌ها ضررهای هنگفتی را به وضعیت اقتصادیشان وارد کرده، معترض‌اند و به همین خاطر حاضر به رعایت مصوبات این ستاد نشده‌اند.
بیشترین موارد «نقض تردد» در استان‌های قرمز
علاوه بر مسئله محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری در شهرها، تردد به شهرهای قرمز نیز همچنان ادامه دارد. به گفته علیرضا رئیسی، استان‌های اصفهان، البرز، مازندران، فارس، همدان و آذربایجان شرقی که از جمله استان‌هایی هستند که نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در آن‌ها بالاتر از میانگین کشوری گزارش شده، بیش از همه استان‌های دیگر محدودیت تردد را نقض کرده‌اند و ۷۱ درصد «نقض ترددها» به این مناطق مربوط می‌شود. به تایید رئیسی ۷۳ درصد «نقض تردد» در شهرهای نارنجی نیز در استان‌های اصفهان، البرز، فارس، آذربایجان شرقی، همدان و خوزستان صورت گرفته و ۶۶ درصد از موارد نقض ترددهای شبانه هم در استان‌های تهران، خراسان رضوی، البرز، اصفهان، گیلان و فارس اتفاق افتاده است.
براساس آخرین گزارش‌ها همه‌گیری کرونا تقریبا در تمام استان‌های ایران سیر صعودی دارد. مطابق با آمارهای رسمی وزارت بهداشت در هفته گذشته، از ۲۰ تا ۲۶ فروردین دست کم ۱۴۱ هزار و ۸۹۹ مورد ابتلا به ویروس کرونا ثبت شده و از این تعداد ۲۰ هزار و ۳۹ نفر بستری شده‌اند. در همین مدت حداقل ۱۷۹۹ بیمار کووید-۱۹ نیز در ایران جان خود را از دست داده‌اند.
وزارت بهداشت امروز یکشنبه اعلام کرد تاکنون ۳۸۹ هزار و ۲۶۶ نفر در ایران دوز اول واکسن کرونا و ۱۲۷ هزار و ۵۹۴ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند. ارقامی که با توجه به جمعیت ایران بسیار ناچیز و کم‌تاثیر به‌نظر می‌رسد.
سیر صعودی آمارهای کرونا در ۲۰ استان
در چنین شرایطی و در غیاب برنامه مشخصی برای کنترل موج کنونی همه‌گیری و واکسیناسیون عمومی شهروندان ایران، شیوع کرونا دست کم در ۲۰ استان به‌طرز نگران‌کننده‌ای روبه گسترش است.
طبق آمارها به ترتیب استان‌های ایلام، همدان، چهارمحال و بختیاری، مازندران، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، گیلان، سمنان، خوزستان، البرز، قزوین، اردبیل، زنجان، قم، کرمانشاه، آذربایجان غربی، فارس، آذربایجان شرقی و اصفهان به خاطر بالابودن نرخ بستری، ابتلا و مرگ ومیر بیماران کووید-۱۹ که از میانگین کشوری فراتر رفته، در وخیم‌ترین وضعیت همه‌گیری قرار دارند.
در برخی از شهرستان‌ها مقام‌های مسئول آمارهای پراکنده‌ای را اعلام کرده‌اند که همه نشان از بدتر شدن وضعیت دارند. روز یکشنبه مهدی محمدی، رئیس کمیته اطلاع رسانی ستاد مدیریت کرونای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اعلام کرد تعداد روزانه قربانیان ویروس در این استان با «رشد ناگهانی» ۲ رقمی شده و در فاصله دیروز تا امروز ۱۴ بیمار کووید-۱۹ جان داده‌اند.
او اضافه کرد: «متاسفانه در کنار فوتی ها، تعداد بستری ها هم با رشد فزاینده ای درحال افزایش است و صبح امروز ۲۹ فروردین، تعداد بستری ها به ۸۰۴ نفر رسید.» به گفته او از این تعداد ۱۴۰ نفر در بخش‌های ویژه بستری‌اند و حال ۲۹ نفر از آن‌ها وخیم است.
در لرستان هم مریم کوشکی، دبیر ستاد مبارزه با کرونا دانشگاه علوم پزشکی لرستان اعلام کرد موارد روزانه ابتلا به ویروس کرونا در این استان به ۱۲۰۰ نفر و تعداد مرگ و میر به ۱۷ نفر رسیده و ۱۱۶۰ بیمار «مشکوک به کرونا» در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.