قطعی برق در ایران به خاطر آنچه وزارت نیرو فشار بر شبکه برق کشور می‌خواند ادامه دارد. تبعات قطعی برق برای بسیاری از بخش‌ها هزینه‌های مالی به همراه داشته اما در این میان و در شرایطی که وضعیت شیوع کرونا همچنان در ایران بحرانی‌ست، جان بیماران در بیمارستان‌ها و خانه‌هایشان عملا به ثبات جریان برق در شبکه وابسته شده است.
مجلس انگشت اتهام را به سمت دولت دراز کرده و وزارت نیرو را مسئول خسارت‌های ناشی از قطعی برق می‌دانند اما فارغ از دلایل قطعی برق و ضعف مدیریت گسترده، تداوم آن در روزهای پیش‌رو ممکن است به از دست رفتن جان بیماران در بیمارستان‌ها و خانه‌ها منجر شود.
وضعیت بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها به‌‌رغم تجهیز این بخش‌ها به دستگاه‌های ژنراتور «شکننده» گزارش می‌شود. از یک سو دستگاه‌های ژنراتور به خاطر قطعی برق مداوم در معرض آسیب قرار دارند.
از سوی دیگر به خاطر فشار ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ بر بیمارستان‌ها و کمبود تخت‌های بیمارستانی، بسیاری از بیماران در بخش‌های عمومی و در خانه‌ها بستری‌اند و قطعی برق جان آنها را به خطر می‌اندازد. حسین کرمانپور، رئیس اورژانس بیمارستان سینای تهران و مدیر روابط‌عمومی سازمان به روزنامه همشهری گفته به بیمارانی که در خانه بستری‌اند توصیه کرده در زمان قطعی برق به جای دستگاه از کپسول‌های اکسیژن‌ساز و هوای آزاد استفاده کنند.
«قطعی برق ممکن است بیماران را تا پای مرگ ببرد»
علاوه بر این‌که قطعی پی‌درپی برق خرابی دستگاه‌ها و ژنراتورها و تحمیل هزینه‌های اضافه بر بیمارستان‌ها و بیماران را نیز به همراه خواهد داشت، گفته می‌شود «بزرگ‌ترین مشکل و آسیب، در زمان انتقال برق شهری به برق اضطراری ایجاد می‌شود و افت فشار در اکسیژن برای اغلب بیمارانی که به فشار اکسیژن بالا نیاز دارند، خطرآفرین است.»
مدیر روابط‌عمومی سازمان نظام‌پزشکی گفته:
«در کنار تأمین‌نشدن اکسیژن برای بیمارانی که در خانه‌ها بستری هستند، کاهش تهویه هوا به‌دلیل قطعی کولرهای آبی مشکل‌ساز است. وقتی برق قطع می‌شود و دستگاه‌ها از کار می‌افتند، میزان اکسیژن در خون بیماران کم می‌شود و ممکن است آنها را تا پای مرگ ببرد؛ بنابراین تنها راه جایگزین دستگاه اکسیژن‌ساز، کپسول است، اما این دستگاه‌ها قیمت بالایی دارند؛ البته بعضی مراکز و سایت‌ها کپسول را با قیمت‌های بالا کرایه می‌دهند؛ آن هم درحالی‌که درصورت قطعی دستگاه‌های اکسیژن‌ساز تلاش برای یافتن کپسول و توقف ۴ یا ۵ ساعته اکسیژن‌رسانی می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.»
محمود عمیدی، پرستار یکی از بیمارستان‌های تأمین‌اجتماعی هم به روزنامه همشهری گفته:
«مسئله اینجاست که تعداد دستگاه‌های فعال در تمام مراکز درمانی از ابتدای پاندمی کرونا تاکنون افزایش پیدا کرده، در مرکز درمانی ما که متعلق به تامین اجتماعی است، قبلا ۱۰۰ دستگاه اکسیژن‌ساز وجود داشت که حالا به ۲۵۰ دستگاه رسیده. قطعا برق اضطراری جوابگوی این همه دستگاه نیست؛ به‌ویژه این که نمی‌توانیم تبعیض قائل شویم و دستگاه‌ها را برای اتصال به برق اضطراری اولویت‌بندی کنیم».
قطعی برق مسئله حفظ زنجیره سرما در نگهداری از واکسن‌های کرونا را هم به خطر انداخته است. مسئله‌ای حیاتی که رسانه‌ها در روزهای گذشته به آن اشاره کردند.
مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق در اظهارنظری جالب توجه به وزارت بهداشت توصیه کرده برای حفظ واکسن‌های کرونا آنها را در مراکز خاصی جمع کند و فهرست این مراکز را اعلام کند تا شرکت‌های توزیع برق، برق این مراکز را قطع نکنند.
محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور اما تلویحاً فشار وارده بر شبکه برق را برگردن مراکز درمانی انداخته و گفته این مراکز در افزایش مصرف برق سهیم‌اند. کریمی‌نیا گفته:
«در این دوره دستگاه‌های اکسیژن‌ساز و سی‌تی‌اسکن‌ها، بسیار پرمصرف شده‌اند و بخش‌های آی‌سی‌یو و اتاق عمل، بسیار شلوغ. این اتفاق، فشار زیادی وارد کرده است. خیلی از بیمارستان‌ها در شرایط عادی، دو بخش پر و دو بخش خلوت داشتند و همین مسئله در مصرف انرژی تعادل ایجاد می‌کرد و کمتر پیش می‌آمد که با مشکل انرژی و اکسیژن مواجه شوند. در شرایط فعلی اما با افزایش میزان مراجعه بیماران، مصرف برق هم به‌شدت بالا رفته و بیمارستان‌ها با چالش‌های زیادی مواجه شده‌اند».
او قدیمی‌بودن دستگاه‌های برق اضطراری در بیمارستان‌ها و عدم تجهیز بسیاری از مراکز درمانی به این دستگاه‌ها را هم دلیل دیگری برای بروز مشکلات پیش‌آمده ذکر کرده است.
درگیری دولت و مجلس بدون ارائه راهکاری مشخص
همزمان مجلس دولت را تنها مسئول قطعی برق می‌خواند.
کمیسیون بهداشت و درمان مجلس قرار است امروز سه‌شنبه ۴ خرداد/۲۵ مه در این رابطه تشکیل جلسه دهد. همایون سامه‌یح، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم در مصاحبه‌ای وزارت نیرو را مسئول تامین برق مراکز درمانی اعلام کرد و گفت این وزارتخانه باید با شناسایی مناطق پرمصرف برق درصورت لزوم تنها برق آن مناطق را قطع کند.
به گفته او کمیسیون بهداشت مجلس قرار است در جلسه امروز گزارش‌های مرتبط با مشکلات ایجادشده برای مراکز درمانی را بررسی کند. او گفت: «ما پیگیر این وضعیت هستیم و تذکرات لازم در این زمینه را خواهیم داد، اما این وظیفه دولت و وزارت نیروست که از پیش تمهیداتی برای جلوگیری از این مشکلات بیندیشند و مانع قطعی برق شوند».
محمدعلی محسنی بندپی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم دوشنبه به «عملکرد نادرست وزارت نیرو» انتقاد کرده و گفته بود وزارت نیرو به تعهداتش در قانون برنامه ششم عمل نکرده و تنها ۴۴ درصد از طرح ساخت نیروگاه‌ها را اجرا کرده است. او بدون اشاره به گزارش‌هایی که استخراج رمزارزها را از مهمترین دلایل فشار بر شبکه برق ایران عنوان می‌کنند گفت وضعیت این روزها به دلیل عملکرد این وزارتخانه در سال های گذشته است و افزود:
«بخش بهداشت و درمان از قطعی برق آسیب‌های جدی می‌بیند ارائه خدمات بهداشتی دچار مشکلاتی شده، بیمارستان‌ها هم با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند چون با وجودی که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به ژنراتور برق مجهز هستند اما ظرفیتشان آنقدر نیست که مدت زیادی کار کنند. قطعی برق خسارات زیادی به لوازم خانگی وارد می‌کند. آن هم در شرایطی که قیمت لوازم خانگی بسیار بالا و حتی به اندازه چندین ماه حقوق یک فرد تمام می‌شود. متاسفانه به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم و بی‌توجهی به بهبود آن و یکی نبودن عرضه و تقاضا شاهد وضعیتی هستیم که حتی بنگاه‌های تولیدی هم دچار آسیب شده‌اند».
از سوی مقابل رضا اردکانیان، وزیر نیرو روز سه‌شنبه در اولین واکنش نسبت به قطعی برق روزهای اخیر گفت: «وظیفه می دانم از همه مردم عذر خواهی کنم».
او «گرمای زود هنگام هوا و کاهش بارش‌ها» را دلیل اصلی قطع برق عنوان کرد اما وعده داد استخراج غیرمجاز رمزارزها را مدیریت خواهد کرد. اردکانیان گفت:
«واحدهای استخراج کننده رمز ارز در تمامی حوزه‌ها (صنعتی، تولیدی، کشاورزی، تجاری و خانگی) دیده می‌شود. پیش بینی می‌کنیم آنچه طی روزهای اخیر با همت مردم، شرکت توانیر، قوه قضائیه و نیروی انتظامی کشف و ضبط شده است کمتر از میزانی است که این ماینرها در سطح کشور در حال استفاده هستند. البته توان فنی کشور برای مدیریت رمز ارزهای غیرمجاز بالاست و در حال حاضر تلاش کرده ایم با همکاری وزارت ارتباطات و دستگاه‌های ذی ربط موضوع را در کمترین مدت ممکن حل و فصل کرده و واحدهای غیرمجاز را شناسایی و برق آنها را قطع کنیم.»
اردکانیان تایید کرد: «طبق آنچه که منابع خارجی بررسی و اعلام کردند میزان مصرف کل این واحدها در کشور دو هزار مگاوات است و استخراج هر بیت کوین ۳۰۰ مگاوات ساعت برق نیاز دارد که این رقم بیش از میزان متوسط الگوی مصرف یک خانواده است به عبارتی این رقم مصرف برق ۱۲۰۰ ماه مصرف برق یک خانواده است».
قطعی برق مخابرات و سازمان بورس و اوراق بهادار ایران
تبعات ناشی از قطعی برق اما تنها به مراکز درمانی ختم نمی‌شود. مهدی داوری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران سه‌شنبه ۴ خرداد در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت در ۱۰ روز گذشته قطعی برق ناگهانی به افزایش تعداد موارد حبس در آسانسورها منجر شده است.
حمیدرضا منصوری – معاون بهره برداری و «دیسپاچینگ» شرکت توزیع برق تهران بزرگ هم سه‌شنبه اعلام کرد این شرکت برق ۱۴ «دستگاه اداری پرمصرف» از جمله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، تاسیسات دریایی ایران، پژوهشگاه صنعت نفت، شرکت مخابرات ایران و شهرداری منطقه ۲۲» را به منظور جلوگیری از بروز اختلال در شبکه توزیع برق قطع کرده است. از تبعات قطعی برق در این دستگاه‌ها هنوز گزارشی منتشر نشده اما سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران سه‌شنبه بیانیه‌ای را منتشر کرد که در آن «تامین بستر مناسب برای فعالیت های اقتصادی» یکی از «بدیهی ترین مسئولیت های ذاتی دولت» عنوان و اعلام شده که «جبران خسارت قطعی برق برعهده دولت است».