طالبان روز جمعه، ۹ ژوییه اعلام کرد که ۸۵ درصد از سرزمین‌های افغانستان را به تصرف خود درآورده است؛ اعلامیه‌ای که مقامات دولتی آن را به عنوان بخشی از یک کار تبلیغاتی رد کردند.
اما مقامات محلی افغانستان اعلام کرده‌اند که جنگجویان طالبان که جسورانه با عقب‌نشینی ناتو جسور شده‌اند، یک منطقه مهم در استان هرات را که ده‌ها هزار هزاره شیعه هزاره در آن اقامت دارد، تصرف کردند.
مقامات افغان و طالبان گفتند که تورغندی، یک شهر شمالی در مرز با ترکمنستان، کمرگ و اطلاعات و ساحتمان‌های پلیس آن یک شب توسط طالبان تسخیر شد.
بیشتر بنادر تجاری در غرب افغانستان به کنترل طالبان درآمده است. به نوشت روزنامه ۸ صبح، منابع در غرب این کشور، سقوط بندرهای تجارتی اسلام‌قلعه، تورغندی و شیخ ابونصر فراهی به دست گروه طالبان را تایید می‌کنند و می‌گویند که با افتادن این بنادر به دست این گروه بخش زیادی از عواید دولت محدود می‌شود. ویدیویی نیز در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی در گذرگاه اسلام‌قلعه به داخل خاک ایران عقب‌نشینی و سلاح‌های خود را به نیروهای مرزی ایران تسلیم می‌کنند.
افتادن دو گذرگاه تجارتی در مرز افغانستان با ایران به دست طالبان، سبب شده است که تهران فعالیت تجارتی خود با کابل را متوقف کند.
چندین کشور از جمله ترکیه و روسیه کنسولگری‌های خود را در مزارشریف بسته‌اند زیرا جنگجویان طالبان در حومه این شهر موضع گرفته‌اند و مناطق شهری را محاصره کرده‌اند.
این الگویی است که در هفته‌های گذشته در سرتاسر افغانستان تکرار شده است. طالبان سرزمین‌هایی را تا دروازه شهرهای بزرگ تصرف می‌کنند، اما وارد آنها نمی‌شوند. تنها تلاش آنها برای تصرف یک مرکز ایالتی، حمله به قلعه ناو در غرب بادغیس بوده که پس از درگیری‌های سنگین این هفته دفع شد.
مقامات ارشد نظامی و بین‌المللی تخمین می‌زنند که این گروه اکنون نیمی از ۴۰۰ ولسوالی افغانستان را تحت کنترل دارد.
دستاوردهای سریع اخیر همزمان با عقب‌نشینی نیروهای خارجی – از جمله ایالات متحده – پس از نزدیک به ۲۰ سال جنگ حاصل می‌شود.
طارق آرین، سخنگوی وزارت داخله افغانستان گفته که تلاش‌ها برای بیرون راندن طالبان از مواضع تازه به دست آمده در جریان است.
دولت افغانستان بارها دستاوردهای طالبان را به دلیل ارزش استراتژیک اندک رد کرده است، اما تصرف چندین گذرگاه مرزی همراه با مناطق غنی از مواد معدنی، خزانه این گروه مسلح را با منابع جدید درآمد پر خواهد کرد.
در حالی که طالبان در هفته‌های اخیر قسمت اعظم شمال افغانستان را تصرف کرده‌اند، دولت همچنان مجموعه‌ای از مراکز استان ها را در کنترل دارد که باید تا حد زیادی از هوا تقویت و تأمین شوند. انتقال پایگاه هوایی بگرام در هفته گذشته، هرگونه عملیات قابل توجه ایالات متحده در این کشور را متوقف کرده است، گرچه واشنگتن قول داده که با هواپیماهای بدون سرنشین و جت‌های دوربرد از نیروهای دولتی پشتیبانی هوایی داشته باشد.
جنگجویان طالبان همچنین روز جمعه به زندانی در جنوب شهر قندهار، سنگر اصلی سابق آنها در استان قندهار حمله کردند.
صدها پرسنل امنیتی و پناهجوی افغان به سمت مرز‌های ایران و تاجیکستان فرار کرده‌اند و این باعث نگرانی روسیه و کشورهای مجاور از نفوذ طالبان به آسیای میانه شده است.
سه مقام طالبان در سفر روز جمعه به مسکو تلاش کردند تا این نگرانی‌ها را برطرف کنند.
شهاب‌الدین دلاور، یکی از مقامات طالبان در یک کنفرانس خبری گفت:
«ما همه اقدامات را انجام خواهیم داد تا دولت اسلامی [داعش] در خاک افغانستان فعالیت نکند … و سرزمین ما هرگز علیه همسایگان ما استفاده نمی‌شود.»
دلاور افزود:
«شما و کل جامعه جهانی احتمالاً اخیراً مطلع شده‌اید که ۸۵ درصد از خاک افغانستان تحت کنترل طالبان درآمده است.»
سخنگویان طالبان همچنین روز گذشته در مسکو گفتند که طالبان تعهدی به آمریکا در مورد حمله به شهرهای بزرگ نداده است.
جان کربی، سخنگوی پنتاگون در مورد اینکه طالبان چه میزان از سرزمین‌ها را در اختیار دارد، از اظهار نظر مستقیم خودداری کرد.
او در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت:
«ادعای سرزمین به این معنی نیست که می توانید آنرا حفظ کنید. بنابراین من فکر می‌کنم واقعاً وقت آن رسیده که نیروهای افغان وارد میدان شوند -البته آنها در میدان هستند – و از کشورشان و مردم خود دفاع کنند. آنها ظرفیت این کار را دارند، توانایی آن را نیز دارند. اکنون وقت آن است که این اراده را داشته باشیم.»
بسیج شبه‌نظامیان برای مقابله با طالبان
در افغانستان، یک فرمانده برجسته ضد طالبان گفته که از تلاش‌های نیروهای افغان برای بازگرداندن کنترل قسمت‌هایی از غرب افغانستان، از جمله گذرگاه مرزی با ایران پشتیبانی خواهد کرد.
محمد اسماعیل خان، معروف به شیر هرات، از غیرنظامیان خواست که به جنگ بپیوندند. او گفت که صدها غیرنظامی مسلح از ولایات غور، بادغیس، نیمروز، فراه، هلمند و قندهار به خانه او آمده‌اند و آماده‌اند تا خلاء امنیتی ناشی از عقب‌نشینی نیروهای خارجی را پر کنند.
خان، فرمانده باسابقه‌ای که در سال ۲۰۰۱ به نیروهای آمریکایی برای سرنگونی طالبان کمک کرد، متعهد شده که از نیروهای دولتی پشتیبانی کند.
خان به خبرنگاران در شهر هرات گفته:
«ما به زودی به خط مقدم خواهیم رفت و با کمک خدا اوضاع را تغییر خواهیم داد.»
عبدالله عبدالله، رئیس شورای صلح دولت افغانستان گفته بسیج شبه‌نظامیان مانند خان «در شرایط عادی بهترین گزینه نبود» اما اکنون برای جلوگیری از پیشروی طالبان امری حیاتی است.
او افزوده:
«اگر جلوی پیشروی طالبان گرفته نشود، این گروه هرگز پای مذاکره جدی نمی‌آید.»
جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریكا روز پنجشنبه گفت كه مردم افغانستان باید درباره آینده خود تصمیم بگیرند و او نسل دیگری از آمریكایی‌ها را به جنگ دو دهه قبل اعزام نخواهد كرد.
بایدن با تاکید بر باقی‌ماندن ۶۵۰ سرباز برای تأمین امنیت سفارت آمریکا در کابل، تاریخ خروج نهایی را ۳۱ اوت تعیین کرد.
طالبان از اظهارات بایدن استقبال کردند. سهیل شاهین سخنگوی طالبان گفت:
«هر روز یا ساعتی که نیروهای آمریکایی و خارجی زودتر از آن خارج شوند یک قدم مثبت است.»
رئیس جمهوری آمریكا گفته واشنگتن مدت‌ها پیش به هدف اصلی خود برای حمله به افغانستان در سال ۲۰۰۱ رسیده بود: پیدا کردن جنگجویان القاعده برای جلوگیری از حمله دیگری به ایالات متحده مانند حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱.
عامل اصلی این حمله، اسامه بن لادن، توسط تیم کماندویی آمریکایی در سال ۲۰۱۱ در پاکستان کشته شد.