به‌گزارش روزنامه ۸ صبح افغانستان، فعالیت گذرگاه‌های تجارتی اسلام‌قلعه، ابونصر فراهی، آی خانم، شیرخان بندر و دندپتان در ولایت‌های هرات، فراه، تخار، کندز (قندوز)، قندهار و پکتیا، متوقف شده است و این مسأله نگرانی دولت، بخش خصوصی و مردم افغانستان را برانگیخته است.
طالبان گذرگاه‌های اسلام‌قلعه و ابونصر فراهی را پنج روز پیش تصرف کردند و هفته گذشته نیز اعلام کردند که کنترل بنادر مرزی شیرخان بندر در قندوز، آی خانم در تخار و دندپتان در پکتیا را در دست گرفته‌اند. این گذرگاه‌ها در مرزهای مشترک افغانستان با ایران، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان قرار دارند.
با تصرف این گذرگاه‌ها، احمدفواد احمدی، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان در نشستی با نمایندگان بخش خصوصی اعلام کرد که این وزارتخانه، وزارت دارایی، اقتصاد و کشاورزی و همچنین نمایندگان بخش خصوصی برنامه‌ای برای صادرات و واردات کالاهای تجاری به‌عنوان گزینه‌های بدیل در نظر گرفته‌اند و آن را به ریاست جمهوری ارائه داده‌اند.
به‌گفته احمدی، در این طرح برای صادرات و واردات کالاهای تجاری از دهلیزهای هوایی استفاده و ذخایر استراتژیک نیز به‌کار گرفته خواهند شد.
احمدی گفت:
«با هماهنگی‌ای که با وزارت‌های داخله (کشور) و دفاع صورت گرفته، ممکن است به‌زودی عملیات ویژه‌ای برای بازپس‌گیری مناطقی که واردات و صادرات ما را تهدید می‌کند، راه‌اندازی شود.»
در حالی‌که در چنین شرایطی احتمال احتکار مواد غذایی و سوختی و افزایش قیمت‌ها می‌رود سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان در کنار این طرح از برخورد قانونی با محتکران نیز سخن گفت.
در حال حاضر هم قیمت مواد غذایی و غیر‌غذایی در افغانستان گران‌تر شده است.
نمایندگان بخش خصوصی در این نشست گفتند توافق طالبان را به‌دست خواهند آورد و کالاهای تجاری خود را از طریق این گذرگاه‌ها وارد خواهند کرد اما به‌نوشته روزنامه ۸صبح، مسئولان دولتی به آن‌ها گفته‌اند که تا رفع تهدید‌های طالبان از صادرات و واردات از طریق این گذرگاه‌ها پرهیز کنند تا در درگیری‌های نظامی اموالشان نابود نشود.
محمدتقی هاشمی، مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری خراسان رضوی یکشنبه ۲۰ تیر از توافق ضمنی میان جمهوری اسلامی ایران و طالبان برای از سرگیری تردد در مرزهای ایران و افغانستان خبر داد.
ایران پس از افتادن دست‌کم دو گذرگاه تجاری مرزی از جمله گمرک اسلام‌قلعه به دست طالبان، فعالیت تجاری خود با افغانستان را متوقف کرده بود.
گذرگاه اسلام‌قلعه در نقطه صفر مرزی استان هرات افغانستان با مرز دوغارون در ایران قرار دارد و محل واردات برق و سوخت به ولایت هرات محسوب می‌شود. براساس گزارش‌های رسمی سالانه بالغ بر ۱,۵ میلیارد دلار صادرات، ۳ میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق این مرز انجام می‌شود.
۸صبح به‌نقل از آگاهان اقتصادی نوشته است گزینه‌های ارائه‌شده از سوی دولت مفید و مؤثر نیست. عبدالله رسولی، کارشناس مسایل اقتصادی در این‌باره می‌گوید:
«ذخایر استراتژیک تا مدت بیش‌تر از سه ماه ادامه پیدا نخواهد کرد. ذخایر استراتژیک دولت برای کنترل نرخ‌ها استفاده می‌شود و در صورتی که مواد ذخایر آزاد شوند، قیمت‌ها نیز بالا خواهد رفت.»
وزارت کشاورزی افغانستان گفته است که در حال حاضر بیش از ۷۵ هزار تن گندم در ذخایر استراتژیک وجود دارد.
عبدالله رسولی استفاده از دهلیزهای هوایی را نیز گزینه مناسبی ندانست و گفت:
«دهلیزهای هوایی بسیار هزینه‌بر است و از دهلیزها بیش‌تر برای انتقال مواد قیمتی استفاده می‌شود. مواد اولیه اگر از طریق دهلیزهای هوایی وارد کشور شود، برای دولت و مردم گران تمام می‌شود.»
پیش‌روی گروه طالبان پس از آغاز روند خروج نیروهای نظامی آمریکا و ناتو از افغانستان، موجب نگرانی کشورهای منطقه شده است.
گروه طالبان جمعه گذشته اعلام کرد که در پی پیش‌روی‌های نظامی اخیر اکنون به ۸۵ درصد از خاک افغانستان مسلط شده است. با این حال دولت افغانستان این موضوع را تأیید نمی‌کند.
صبح امروز (سه‌شنبه) در ولایت بامیان ولسوالی‌های کهمرد و سیغان نیز از کنترل دولت خارج شد. همچنین روز گذشته (دوشنبه) ولسوالی مالستان در ولایت غزنی برای نخستین‌بار پس از سقوط حاکمیت طالبان در افغانستان به دست این گروه افتاد.