درحالی که هنوز اکثر کشورهای جهان تمایلی به برقراری ارتباط رسمی با طالبان نشان نداده‌اند، هیات سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی در کابل با سران طالبان دیدار کرد و به توافق‌هایی هم رسید.
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، روز سه‌شنبه ۱۳ مهر از قول ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان نوشت که توافق‌های به‌دست آمده حوزه‌های مختلفی از گمرک و مسیرهای ترانزیتی تا بهره‌برداری از معادن، مشارکت در پروژه‌های عمرانی و تامین انرژی را در بر می‌گیرد.
روز دوشنبه ۱۲ مهرماه، استاندار خراسان رضوی به کابل سفر و با مقام‌های طالبان دیدار کرده بود. هنوز مشخص نیست که توافق سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی با این گروه از نتایج این سفر بوده و یا مذاکره دیگری به‌صورت محرمانه برقرار بوده است. در هر صورت بنا به اعلام ایرنا، قرار است در آینده نزدیک هیاتی رسمی از سوی طالبان به ایران روانه شوند و مذاکرات را در تهران توسعه دهند. اگر این سفر در روزهای آتی انجام شود، این نخستین سفر رسمی و دیپلماتیک گروه طالبان به یک کشور جهان است.
طالبان از میانه ماه اوت که بر افغانستان مسلط شده‌اند، در تلاشند تا جامعه جهانی آن‌ها را به رسمیت بشناسد. پاکستان تنها کشوری است که به‌صورت علنی از این تلاش‌ها حمایت می‌کند. به‌رغم اصرار پاکستان هنوز هیچ کشوری این گروه را به‌رسمیت نشناخته است.
شاید توافق اقتصادی ایران و گروه طالبان بتواند یک کشور دیگر را به صف کوچک حامیان شناسایی امارت اسلامی طالبان اضافه کند. براساس آنچه سخنگوی طالبان و خبرگزاری دولت ایران اعلام کرده‌اند، ایران قرار است گمرک هرات را توسعه دهد و کار ساخت و مرمت جاده‌های ۸ ولایت این کشور را در دست گیرد. ایران و افغانستان حدود هزار کیلومتر مرز مشترک دارند و در طول این خط مرزی چندین نقطه گمرکی وجود دارد. ایران قرار است با همکاری طالبان به مشکلات دیگر گمرک‌ها نیز رسیدگی کند.
برای طالبان، این بخش از توافق با جمهوری اسلامی بسیار مهم است. در ۲۰ سال گذشته و تا پیش از سقوط کابل، عمده بودجه سالیانه دولت افغانستان از کمک‌های بین‌المللی تامین می‌شد. این سهم در سال گذشته، حدود ۷۰ درصد بودجه بود. دولت سابق افغانستان فارغ از این کمک‌های بین‌المللی از دو منبع مالیات و عوارض گمرکی ۳۰ درصد باقیمانده بودجه را تامین می‌کرد. درآمد گمرکات افغانستان در سال گذشته حدود ۴ میلیارد دلار بوده است. البته در سال‌هایی این درآمد به حدود ۱۰ میلیارد دلار هم رسیده است.
در دو ماه گذشته که طالبان بر افغانستان مسلط شده، کمک‌های بین‌المللی حذف شده و مالیات ستانی و فعالیت‌های گمرکی نیز مختل شده است. حال طالبان در تلاش است با احیای هر چه سریع‌تر گمرک‌هایش در خطوط مرزی ایران و پاکستان، بر نقصان مالی کنونی‌اش غلبه یابد. شاید به همین دلیل طالبان از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته تا گمرک دوغارون- اسلام‌قلعه به‌عنوان مهمترین نقطه گمرکی دو کشور، فعالیتش ۲۴ ساعته شود.
این گروه همچنین با ایران توافق کرده‌اند که خط ترانزیتی صادرات میوه خشک و خشکبار افغانستان به هندوستان از طریق چابهار برقرار شود. این بخش از توافق احتمالا به مذاق پاکستان خوش نخواهد آمد. پاکستان فعالیت بندر چابهار را به‌عنوان تلاش هند برای حذف بندر گوادر از مناسبات اقتصادی جهانی و در چارچوب تخاصمات دو کشور می‌داند و همواره با برقراری خط اقتصادی افغانستان-چابهار-هند مخالفت کرده است.
بخش دیگری از توافق طالبان و ایران به موضوع انرژی باز می‌گردد. هیات طالبان قرار است به‌زودی با مقام‌های وزارت نفت ایران دیدار کند. تامین سوخت برای زمستان پیش‌رو یکی از چالش‌های مهم گروه تازه به قدرت رسیده است. ایران پذیرفته که یک خط لوله برای انتقال گاز مایع در مرز دوغارون ایجاد کند که روند انتقال گاز مایع بدون آنکه نیاز به‌عبور کامیون‌های ترانزیتی باشد، انجام شود.
در خبری که طالبان و جمهوری اسلامی از این مذاکرات و توافق به دست آمده منتشر کرده‌اند مشخص نیست که نحوه تامین مالی این پروژه‌ها چگونه است. تا پیش از سقوط دولت افغانستان، ایران در ازای تجارت با افغانستان، از بازارا صرافان هرات و کابل به عنوان مسیر دور زدن تحریم‌ها و به‌دست آوردن منابع ارزی استفاده می‌کرد. حال از دلارهای جامعه جهانی در افغانستان خبری نیست، طالبان هم آنقدر در تنگنای مالی است که پول برای تامین حقوق کارمندان دولت هم در دست ندارد.
آنچه مشخص است منفعت اقتصادی چنین توافقی فعلا به جیب مقام‌های تهران نمی‌رود و تجارت کنونی جمهوری اسلامی با افغانستان تحت سلطه طالبان تنها می‌تواند با دلایل امنیتی و یا توسعه نفوذ منطقه‌ای توجیه شود.