آبان ۹۸ خشونت‌بارترین سرکوب اعتراض‌های مردمی در تاریخ ایران است اما در دل آبان، نیزارهای شهر جراحی (چمران) حکایتی دیگر دارد. لابه‌لای این نیزار اسرار جنایتی هولناک نهفته است از انسان‌هایی که در اعتراض به فقر و بی‌عدالتی به رگبار بسته شدند.

تاکنون و بعد از گذشت دو سال از اعتراض‌های آبان ۹۸ ابعاد کامل سرکوب، تعداد جان‌باختگان و بازداشت‌شدگان مشخص نیست. حکومت جمهوری اسلامی و نهادهای امنیتی با توسل به روش‌های مختلف از جمله وارونه جلوه دادن اعتراض‌های مردمی و شهیدسازی حکومتی از جان‌باخته‌ها، سعی در جلوگیری از کشف واقعیت دارند.

در این دو سال گذشته نه تنها ابعاد این سرکوب خشونت‌بار مشخص نشده، بلکه تهدید و فشار بر خانواده جان‌باختگان و بازداشت‌شدگان ادامه دارد.

روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ معترضانی که در جاده ورودی شهر چمران (جراحی) حضور داشتند توسط نیروهای یگان ویژه و سپاه پاسدران به گلوله بسته شدند. بسیاری از معترضان از ترس به نیزارهایی که در سمت شمالی (چپ) جاده قرار داشت پناه بردند و به همین جهت تعدادی زیاد از آنها کشته شدند. یکی از افرادی که در جریان وقایع دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ کشته شد، جوانی عرب به نام «عباس رحمانی منصوری» است.

بنا بر اطلاعاتی که از طریق یک منبع آگاه و نزدیک به خانواده عباس منصوری در اختیار زمانه قرار گرفته است، او از معترضان نبوده و در جریان تیراندازی‌ بی‌محابای نیروهای امنیتی در میدان بعثت کشته شده است. عباس منصوری میوه‌فروش بود. او هر روز با نیسان وانت‌بار در میدان بعثت میوه‌فروشی می‌کرد و در زمان کشته شدن هم مشغول میوه‌فروشی بود که مورد اصابت گلوله قرار گرفت.

میدان بعثت و مسیرهایی که در اطراف آن قرار دارد – نقشه: Google Earth

منبع آگاه زمانه که خود او نیز در اعتراض‌های شهر جراحی (چمران) حضور داشته است، می‌گوید روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ اولین سری از مأمورهایی که صبح زود به محل تجمع معترضان در نزدیکی میدان بعثت اعزام شدند حدود ۴۰ تا ۴۵ نفر بودند.

به گفته این منبع ویدئوی تیراندازی نیروهای امنیتی به سمت معترضان در بلوار ورودی شهر چمران حدود ساعت ۱۰ صبح گرفته شده است.

این منبع آگاه می‌گوید سلاح‌هایی که نیروهای امنیتی ابتدا در صبح د‌وشنبه علیه معترضان استفاده کردند، کلاشنیکف و اسلحه دیگری‌ بوده که «یک خازن باد داشته و گلوله‌های سُربی» پرتاب می‌کرده است.

با وجود اینکه از اولین روز گران شدن بنزین در بامداد جمعه ۲۴ آبان ۱۳۹۸ اعتراض‌ها در ماهشهر و شهرک‌های اطراف آن، از جمله شهر چمران آغاز شد اما تصاویر و ویدئوهای معدودی از این اعتراض‌ها در دسترس است. بیشترین ویدئوها از اعتراض‌های آبان ۹۸ در شهر چمران مربوط به دوشنبه ۲۷ آبان است و این ویدئوها سلسله وقایع منتهی به کشتار نیزار را به تصویر کشیده‌اند.

منبع آگاه زمانه می‌گوید معترضان به دلیل رعایت مسائل امنیتی تا روز دوشنبه (۲۷ آبان) از اعتراض‌ها فیلم نمی‌گرفتند و به همین دلیل از اعتراض‌های شهر چمران (جراحی) فیلم و‌ عکس چندانی وجود ندارد:

«ما اصلا فکرش را نمی‌کردیم ممکن است چنین اتفاقی برایمان بیفتد. هر کس هم فیلم می‌گرفت از او می‌خواستیم پاکش کند چون می‌گفتیم بعدا برای خیلی‌ها دردسر می‌شود. به همین دلیل بیشتر فیلم‌ها روز آخر گرفته شده .…»

نهایتا زمانی که به شمار نیروهای امنیتی افزوده می‌شود و آتش‌بار آنها علیه معترضان بی‌دفاع شدت پیدا می‌کند، معترضان سعی می‌کنند فرار کنند. در ویدئویی که از میدان بعثت منتشر شده، معترضانی نشان داده می‌شوند که در حال فرار هستند و با سنگ سعی در مقابله با نیروهای امنیتی دارند. به گفته منبع آگاه زمانه، عباس رحمانی منصوری در همین حین هنگامی که داشته بساط میوه‌فروشی‌اش در میدان بعثت را جمع می‌کرده، مورد اصابت گلوله نیروهای امنیتی قرار گرفته است.

ویدئویی که از میدان بعثت منتشر شده تنها ۲۵ ثانیه است و در این فاصله کوتاه دست‌کم ۴۹ تا ۵۴ بار صدای شلیک گلوله از سلاح‌های کشنده خودکار به گوش می‌رسد. این حجم از آتش گشودن چیزی جز قصد نیروهای امنیتی برای کشتن معترضان نیست.

منبع آگاه زمانه در مورد نحوه کشته شدن عباس منصوری می‌گوید:

«عباس یک برادر کوچک‌تر به اسم رضا دارد که اکنون با مادرش زندگی می‌کند. آنها کسی را ندارند و خانه آنها دقیق پشت بازار [روز] شهر جراحی است. دو تا نیسان دارند و میوه‌فروشی می‌کنند. یکی از نیسان‌ها همیشه در بازار جراحی و یکی هم سر میدان بعثت می‌ایستاد و میوه‌فروشی می‌کردند. حتی روزهایی که اعتراضات آبان بود باز نیسان عباس سر میدان می‌ایستاد و میوه‌فروشی می‌کرد و کاری به مردم نداشت. ر‌وزی هم که این حادثه اتفاق افتاد عباس داشت وسایلش را جمع می‌کرد چون شلوغ شده بود که تیر خورد و کشته شد.»

گلوله به قفسه سینه عباس منصوری اصابت می‌کند و منبع آگاه زمانه که آن زمان در محل حادثه حضور داشت، همراه با فرد دیگری او را سوار بر موتور به بیمارستان صنایع پتروشیمی ماهشهر واقع در شهر چمران در نزدیکی شهرک بعثت منتقل می‌کنند. در بیمارستان به آنها گفته می‌شود که عباس منصوری فوت کرده است.

عکسی از پیکر بی‌جان عباس منصوری در بیمارستان منتشر شده که محل اصابت گلوله به قفسه سینه نزدیک به سمت راست را نشان می‌دهد.

عباس منصوری متولد سال ۱۳۷۲ بود. او فروردین ماه سال ۱۳۹۸ ازدواج کرده بود و هنگامی که در اعتراض‌های آبان ۹۸ کشته شد، تنها هفت ماه از ازدواج و آغاز زندگی مشترکش گذشته بود.

منبع آگاه زمانه از فشارها و تهدیدهای نهادهای امنیتی بعد از کشته شدن عباس منصوری بر خانواده او می‌گوید:

«من شنیده‌ام که برای تحویل جنازه از خانواده‌اش تعهد گرفته‌اند، حتی شنیده‌ام سپاه به منزل آنها مراجعه کرده بود و پیشنهاد پول داده‌اند تا خانواده را وادار به سکوت کنند ولی خانواده آنها را بیرون کرده بودند.»

پیکر عباس منصوری بعد از تحویل به خانواده در گورستان «سید ویس» شهر جراحی به خاک سپرده شد که مابین بیمارستان شرکت نفت و شهرک ممکو قرار دارد.

مزار عباس منصوری

به گفته این منبع آگاه در طول دو سالی که از جان باختن عباس منصوری می‌گذرد بارها خانواده‌اش برای بازجویی به اهواز احضار شده‌اند. خانواده عباس منصوری همچنین به منظور پیدا کردن قاتل فرزند‌شان یک شکایت به ثبت رسانده‌اند که تاکنون به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است. به گفته این منبع آگاه مقام‌های قضایی و امنیتی به خانواده عباس منصوری گفته‌اند «فرزندشان توسط مردم کشته شده نه نیر‌وهای امنیتی».

عباس منصوری تنها یک برادر کوچک‌تر از خودش به نام رضا دارد. منبع آگاه زمانه درباره عباسی منصوری و حال و روز خانواده‌اش بعد از جان باختنش در اعتراض‌های آبان ۹۸ می‌گوید:

«عباس خیلی آدم مثبتی بود، نماز می‌خواند، بعضی وقت‌ها با هم به شیراز می‌رفتیم و میوه برای فروش می‌آوردیم. خیلی آدم سالمی بود. با تلاش و زحمت خانواده‌اش را جمع کرده بود. رضا برادر کوچکش مریض است و عباس همیشه به او رسیدگی می‌کرد. رضا الان فکر کنم ۱۲ سال دارد و به یک بیماری سخت مبتلاست که تا الان چندین بار بستری شده است. بعد از فوت عباس خانواده‌اش حالشان خیلی بد است … مادرش واقعا حال و روز خوبی ندارد.»

عباس منصوری تنها یکی از قربانیان کشتار معترضان در شهر چمران است. منبع آگاه زمانه می‌گوید تعداد کشته و زخمی بسیار زیاد بوده و اطلاع دقیقی از آمار آنها ندارد. این منبع از اسامی تعدادی از جان باخته‌های اعتراض‌های آبان ۹۸ در شهر جراحی مطلع است: علی خواجه آلبوعلی، احمد خواجه آبوعلی، طاهر آلخمیس عچرش، یوسف آلبوعبادی، سالم امیرسنجران عیدانی، احمد چراغیان و محمد خالدی.

اسم عباس رحمانی منصوری در لیست سازمان عفو بین‌الملل و سازمان حقوق بشر اهواز (اهرو) وجود دارد.

تاکنون تعداد دقیق کشته‌شدگان ماهشهر و شهرک‌های اطراف آن، علی‌الخصوص واقعه نیزار مشخص نشده است. حکومت و مقام‌های حکومتی از وزیر کشور گرفته تا فرماندهان سپاه تماما در قبال این کشتار سکوت اختیار کرده و آن را تکذیب کرده‌اند؛ گرچه بعد از مدتی کوشیدند روایت دیگری از ماجرا را به افکار عمومی غالب کنند. حکومت تاکنون از ارائه هر گونه آمار و اطلاعاتی در این زمینه خودداری کرده است.

نیویورک‌تایمز در گزارشی که اول دسامبر ۲۰۱۹/ ۱۰ آذر ۱۳۹۸ منتشر کرد، به نقل از شاهدان و کادر پزشکی از کشته شدن ۴۰ تا ۱۰۰ معترضی که در نیزار پناه گرفته بودند به دست به نیروهای سپاه پاسداران خبر داد که اکثر آنها «جوان غیرمسلح» بوده‌اند.

ایران‌وایر بر اساس اسنادی که از طریق یکی از مقام‌های استان خوزستان در اختیارش قرار گرفته، کشته شدن ۱۴۸ شهروند معترض در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ را تأیید کرده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای تحت عنوان «یادبود قتل عام ماهشهر و تحریم مقامات ایرانی به دلیل مشارکت در نقض فاحش حقوق بشر» که در تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰ منتشر کرد، تعداد جان‌باخته‌های ماهشهر را حدود ۱۴۸ نفر اعلام کرد.

سازمان عفو بین‌الملل در تازه‌ترین گزارش خود که ۱۱ نوامبر ۲۰۲۱/ ۲۰ آبان ۱۴۰۰ مصادف با دومین سالگرد اعتراض‌های آبان منتشر کرد، ۵۹ نفر از جان باخته‌های استان خوزستان را شناسایی کرده است.

سازمان حقوق بشر اهواز (اهرو) در گزارشی به تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۹۹ هویت ۲۷ نفر را احراز کرده که در ماهشهر و نیزار جراحی کشته شدند.

با وجود اینکه هنوز تعداد دقیق کشته‌شدگان اعتراض‌های ماهشهر مشخص نیست، اما همه این آمارها حکایت از یک سرکوب خونین دارند که عمدتا شهروندان عرب را شامل می‌شود.