گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و ایالات متحده برای احیای برجام بعد از یک وقفه سه روزه که به‌سبب سال نو مسیحی ایجاد شد از دوشنبه ۲ ژانویه/ ۱۲ دی از سر گرفته شده است. دیپلمات‌ها از همه طرف‌های حاضر در مذاکرات اظهار امیدواری کرده‌ بودند که تا پایان ماه جاری یا حداکثر تا اوایل فوریه/ بهمن در روند مذاکرات پیشرفت‌هایی حاصل شود.

جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا بامداد پنجشنبه ۲۰ ژانویه/ ۳۰ در یک نشست خبری که به مناسبت نخستین سالگرد ریاست جمهوری او برگزار شد، به موضوعات مختلف از جمله به مذاکرات وین برای احیای برجام اشاره‌ کرد. بایدن گفت «زمان دست کشیدن از گفت‌وگوها با تهران فرانرسیده. پیشرفت‌هایی در حال انجام است.»

رئیس جمهوری آمریکا خاطرنشان کرد:  

« ۱+۵ هم نظر هستند، اما باید دید چه می‌شود.»

مدت زمان راستی‌آزمایی: ۱۰ روز پیوسته یا ناپیوسته

همزمان با این تحولات روزنامه اصول‌گرای فرهیختگان وابسته به جناح علی‌اکبر ولایتی در گزارشی که بیشتر مصرف داخلی دارد و جناح‌های طرفدار محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین را هدف قرار داده است، به نقل از «منبع آگاه» که می‌توان تصور کرد همان ولایتی یا یکی از اطرافیان اوست، از برخی پیشرفت‌ها در روند مذاکرات با تکیه بر راستی‌‌آزمایی لغو تحریم‌‌ها و تضمین‌های مورد نظر ایران خبر داد.

«منبع مطلع» از فضای مذاکرات به فرهیختگان گفته است مناقشات طرفین مذاکره بر سر مدت زمان راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها از یک روز مقداری فراتر رفته و طرف غربی تاکنون مدت زمان ۱۰‌روزه را پذیرفته است. این منبع اما گفته است مطالبه طرف ایرانی خیلی بیشتر از این زمان است.

ایران خواهان لغو همه تحریم‌ها از سمت آمریکا و سپس، در گام دوم، بازگشت گام به گام به تعهدات هسته‌ای بعد از راستی‌آزمایی لغو تحریم‌هاست. طرف‌های غربی اما خواهان لغو گام به گام تحریم‌ها در ازای بازگشت ایران به تعهداتش در برجام هستند.

ملاکی که مسئولان جمهوری اسلامی برای راستی‌آزمایی بازگشت طرف‌های غربی به تعهداتشان تعیین کرده‌اند، دسترسی ایران به پول نفت از طریق شبکه بانکی است. 

بر اساس این گزارش زمان ۱۰‌روزه پیاپی نیست، بلکه ایران اصرار دارد برای راستی‌آزمایی تعهدات آمریکا و سپس به فراخور آن‌ها بازگشت به تعهداتش در توافق هسته‌ای، ۱۰ روز مشخص تعیین شود و در فرآیندی مرحله‌به‌مرحله در هر یک از این روزها دسته‌ای از اقدامات مورد توافق طرفین اجرایی شود.

چهار تضمینی که ایران مطالبه کرده است

به گفته‌ این منبع آگاه، ایران چهار نوع تضمین را از طرف غربی مطالبه کرده است: تضمین اول مرتبط با حفظ دستاوردهای هسته‌ای ایران است به این معنا که سانتریفیوژهای ایران بدون تخریب و به‌طور مهروموم شده به‌شکل مشترک زیر نظر آژانس و ایران قرار بگیرد تا اگر توافق از بین رفت ایران در حوزه هسته‌ای متضرر نشود.

تضمین دوم مورد مطالبه ایران، تضمین تجاری است، یعنی وزارت خزانه‌داری آمریکا باید به همه شرکت‌ها دستورالعملی ارسال کند، مبنی‌براینکه چه برجام باشد و چه نباشد شرکت‌های تجاری چهار تا ۶ سال بتوانند با ایران کار کنند.

بحث سوم ارائه تضامین حقوقی از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا به ایران است.

چهارمین مورد نیز بحث ارائه تضمین سیاسی است، یعنی رئیس‌جمهوری آمریکا و رؤسای اتحادیه اروپا به‌صورت مکتوب تعهد بدهند که از برجام خارج نمی‌شوند.

خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران شامگاه دوشنبه ۲۷ دی در گزارشی از «پیشرفت قابل ملاحظه در متن مربوط به موضوعات هسته‌ای در روزهای گذشته» خبر داد و نوشت این پیشرفت به خاطر «تعامل» ایران در زمینه تعهداتش به برجام صورت گرفته است. تسنیم در بخش دیگری از این گزارش نوشت «نحوه اجرای تعهدات ایران مشخص شده است» و از این پس «گره مذاکرات وین در دست طرف‌های غربی است».