طالبان امروز دوشنبه ۲۴ مرداد / ۱۵ اوت به‌مناسبت اولین سالگرد بازگشت‌شان به قدرت در افغانستان تعطیل رسمی اعلام کردند.
با پشت سر گذاشتن حمله‌ای گسترده در سرتاسر قلمرو نیروهای دولتی و عقب‌نشینی ناگهانی نیروهای آمریکایی و ناتو، بنیادگرایان اسلام‌گرا در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، کابل را تصرف کردند و پس از ۲۰ سال جنگ و درگیری نظامی بار دیگر بر اریکه قدرت نشستند.
طالبان و حامیان آن‌ها امروز دوشنبه ۲۴ مرداد / ۱۵ اوت پرچم‌های سیاه و سفید این گروه را در خیابان‌های افغانستان به اهتزاز درآوردند تا سالگرد پیروزی خود را جشن بگیرند.
برخی از مردان در کابل به این مناسبت تیراندازی هوایی کردند و چند صد نفر از جمله طرفداران طالبان، جنگجویان و مقام‌های حکومتی آن در میدان مقابل سفارت آمریکا برای بزرگداشت این روز گرد هم آمدند. آن‌ها بنرهایی با شعار «مرگ بر آمریکا» در دست داشتند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در بیانیه‌ای گفت:
«این روز، روز پیروزی حق بر باطل و روز رستگاری و آزادی ملت افغانستان است.»
امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان در مراسمی با حضور وزیران دولت گفت حکومت آن‌ها امنیت را در جایی که ایالات متحده شکست خورد، به ارمغان آورده است و طالبان خواهان روابط مثبت با جهان است. او گفت:
«ما خواهان روابط خوب با همه کشورها هستیم، نمی‌گذاریم از خاک افغانستان علیه کسی استفاده شود.»
با این‌که طالبان از بهبود امنیت در ۱۲ ماه اخیر سخن می‌گویند اما در یک سال گذشته افغانستان با فقر بیشتر، نقض مداوم حقوق شهروندی به‌ویژه حقوق زنان، فلاکت اقتصادی و بیکاری بیشتر، سقوط نظام بهداشتی، خشکسالی، و ده‌ها مشکل اقتصادی و اجتماعی دیگر دست و پنجه نرم می‌کند.
طالبان با برجسته کردن مسئله امنیت نمی‌توانند ابعاد چالشی را که برای قرار دادن افغانستان در مسیر رشد اقتصادی و ثبات با آن روبه‌رو هستند، پنهان کنند. فشارهای زیادی بر اقتصاد کشور وارد می‌شود که عمدتاً ناشی از انزوای افغانستان است زیرا دولت‌های خارجی از به‌رسمیت شناختن حاکمان جدید خودداری می‌کنند.
کمک‌هایی که افغانستان به‌شدت به آن متکی بود، به‌دلیل بی‌پاسخ ماندن درخواست جامعه بین‌المللی از طالبان برای احترام گذاشتن به حقوق افغان‌ها، به‌ویژه زنان و دخترانی که از کار و تحصیل محروم شده‌اند، قطع شده است.
طالبان خواهان بازگرداندن ۹ میلیارد دلار ذخایر بانک مرکزی افغانستان هستند که در خارج از کشور نگهداری می‌شود، اما مذاکرات با آمریکا در این زمینه با موانعی مواجه است، از جمله درخواست ایالات متحده برای کناره‌گیری یکی از فرماندهان تحریم‌شده طالبان از سمت خود به‌عنوان معاون بانک مرکزی.
آمریکا خواهان سپردن بانک مرکزی به افراد متخصص و غیر‌طالب است اما گروه طالبان تا‌کنون حاضر نشده است رهبری این بانک را به افراد متخصص و غیر‌طالب واگذار کند.
طالبان به‌طور کلی از تسلیم شدن به خواسته‌های جامعه بین‌المللی خودداری می‌کنند و می‌گویند به تمام حقوق افغان‌ها در چارچوب تفسیر خود از قوانین اسلامی احترام می‌گذارند.
به‌گزارش رویترز، تا زمانی که تغییر عمده‌ای در مواضع هر یک از طرف‌ها رخ ندهد، هیچ راه حل فوری‌ای برای قیمت‌های رو به افزایش، بیکاری و گرسنگی فزاینده که با فرارسیدن زمستان بدتر هم خواهد شد، در چشم‌انداز نیست.
در حال حاضر تقریباً ۲۵ میلیون افغانستانی یعنی بیش از نیمی از جمعیت این کشور در فقر زندگی می‌کنند. سازمان ملل تخمین می‌زند که در سال جاری احتمالاً ۹۰۰ هزار شغل از بین می‌رود.
جامعه مدنی و رسانه‌های مستقل نیز محدودتر شده‌اند و بسیاری از اعضای آن کشور را ترک کرده‌اند. هیئت سازمان ملل متحد در افغانستان در بررسی اخیر خود گفت طالبان با بازداشت خبرنگاران، فعالان و معترضان مخالفت‌ها را محدود می‌کند.
سخنگوی طالبان گزارش سازمان ملل را رد کرده و گفته است بازداشت خودسرانه در افغانستان مجاز نیست.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان که از سوی طالبان منحل اعلام شده است، دوشنبه ۲۴ مرداد / ۱۵ اوت به‌مناسبت سالگرد حکومت این گروه، در گزارشی وضعیت حقوق بشر یک سال اخیر را مورد نقد قرار داده است.
این کمیسیون گفته است که از ۱۵ اوت سال ۲۰۲۱ تا ۱۵ اوت سال ۲۰۲۲ میلادی، در مجموع یک‌هزار و ۵۲۰ غیرنظامی در افغانستان کشته و یک‌هزار و ۱۰۶ نفر دیگر زخمی شده‌اند.
این کمیسیون افزوده است که در دوره زمانی یادشده، ۹۸ زن کشته و ۹۸ زن نیز زخمی شده‌اند. شمار کودکان کشته‌شده ۵۹ نفر و کودکان مجروح ۸۴ نفر بوده است. در این مدت دو هزار ۲۸۷ مرد نیز قربانی شده‌اند که یک هزار و ۳۶۳ نفر آن‌ها کشته و ۹۲۴ نفر زخمی شده‌اند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان افزوده است که گروه طالبان از یک‌سو بدون رعایت حقوق بشردوستانه بین‌المللی به کشتار هدفمند افراد غیرنظامی و اسیران ادامه داده و از سوی دیگر نتوانسته است از حملات بزرگ و هدفمند انتحاری گروه «دولت اسلامی» (داعش) جلوگیری کند. این کمیسیون آورده است:
«طبق اسناد و شواهد موجود، بسیار واضح است که در این دوره زمانی، عامل عمده و اصلی نقض حقوق بشردوستانه بین‌المللی در افغانستان، گروه طالبان و عامل دوم فجایع یادشده، شاخه خراسان گروه داعش، است.»
بخشی از گزارش کمیسیون حقوق بشر افغانستان به وضعیت زنان اختصاص دارد و در آن گفته شده که پس از تسلط طالبان، زنان از حقوق سیاسی، مدنی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود محروم شده‌اند و افغانستانِ تحتِ حاکمیتِ طالبان، «عملاً به شکنجه‌گاه بزرگ برای زنانِ کشور مبدل شده است».
این بیانیه از جمله به محرومیت از تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم و خانه‌نشین کردن زنان کارمند در اداره‌های دولتی اشاره کرده و افزوده است که زنان فعال بارها علیه سیاست‌های طالبان اعتراض کردند؛ اما این اعتراضات همواره سرکوب شده است.
کمیسیون حقوق بشر همچنین گفته است در این مدت اقلیت شیعه هزاره در معرضِ یک نسل‌کشی واضح، جدی و وحشتناک قرار گرفته‌اند و شهروندان سیک و اهلِ هنودِ نیز پس از تسلط طالبان بر افغانستان، ناگزیر به ترک گروهیِ سرزمینِ آبایی‌شان شده‌اند.
کمیسیون حقوق بشر از دولت‌های عضو سازمان ملل خواسته است که «حکومت خودخوانده یک گروه مسلطِ فاقد مشروعیت را که به نقض گسترده حقوق‌بشر ادامه می‌دهد»، به‌رسمیت بشناسند.