تایمز اسرائیل چهارشنبه ۱۶ شهریور / ۷ سپتامبر اعلام کرد که توافق هسته‌ای جدید بین ایران و قدرت‌های جهانی دیگر روی میز نیست و در آینده نزدیک امضا نخواهد شد. این پیامی است که در جریان گفت‌وگوهای اخیر مقام‌های دولت اسرائیل با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل ابلاغ شده است.
به‌گزارش تایمز اسرائیل، این نتیجه احتمالاً پیامدهای بین‌المللی و انتخاباتی قابل توجهی در اسرائیل خواهد داشت و لاپید احتمالاً آن را در مبارزات انتخاباتی خود به‌ویژه علیه بنیامین نتانیاهو، رهبر کنونی اپوزیسیون، که بارها به احیای برجام حمله کرده بود، مورد استفاده قرار خواهد داد.
دستیابی به یک توافق جدید با ایران، محور رایزنی‌های دیپلماتیک و امنیتی اسرائیل در طول یک سال گذشته بود. اسرائیل در هفته‌های اخیر از نزدیک مذاکرات ایران و نمایندگان قدرت‌های جهانی در وین و همچنین تبادل پیش‌نویس طرح احیای برجام بین طرفین را دنبال کرده است.
یائیر لاپید که در روزهای اخیر متقاعد شده بود دستیابی به توافق با ایران به‌طور فزاینده‌ای بعید به‌نظر می‌رسد، اولویت‌های امنیت ملی اسرائیل را در مورد مسائلی چون تشدید خشونت‌ها در کرانه باختری، مبارزه با تروریسم و فوریت تقویت تشکیلات خودگردان فلسطین که مشروعیت‌اش حتی در میان فلسطینی‌ها رو به کاهش است، بازتعریف کرد.
بر اساس اظهارات مقام‌های آمریکایی که دو هفته پیش به باراک راوید، خبرنگار خبرگزاری «والانیوز» اسرائیل ارسال شد، ایران به‌عنوان بخشی از توافق باید تمام اورانیوم ۲۰ درصد و ۶۰ درصد غنی‌شده خود را کنار بگذارد، صدها کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده‌اش را باید به خارج از ایران منتقل یا رقیق کند و سانتریفیوژهایی که برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده می‌شوند، در خاک ایران در انباری تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ذخیره کند.
آمریکایی‌ها همچنین گفته‌اند ایران نمی‌تواند پلوتونیوم را که برای اهداف تسلیحاتی می‌تواند استفاده شود، فرآوری کند و در رآکتور پلوتونیوم اراک تغییرات اساسی خواهد داد تا نتواند مواد مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای را تولید کند.
افزون بر این، آمریکایی‌ها قول دادند که در صورت امضای توافق، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند نظارت دقیق خود بر تأسیسات هسته‌ای ایران را از سر بگیرد.
یکی از اصلی‌ترین مسائل مورد اختلاف که اسرائیل خود را درگیر آن کرده است، نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. مقام‌های جمهوری اسلامی اجازه نداده‌اند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت‌های خود ادامه دهد و آمریکایی‌ها به‌دنبال فشارهای اسرائیل بر این مورد اصرار کرده‌اند. بر این اساس، تایمز اسرائیل نوشته است که به‌نظر می‌رسد امروز دیگر توافقی در دستور کار نیست.
ماه گذشته، نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل از دولت آمریکا خواست تا از توافق هسته‌ای با ایران خودداری کند. بنت یکم شهریور / ۲۳ اوت در توییتی نوشت:
«من از پرزیدنت بایدن و دولت آمریکا می‌خواهم که حتی اکنون و در آخرین لحظه از امضای توافق با ایران خودداری کنند.»
او افزوده بود:
«این قرارداد حدود یک چهارم تریلیون دلار به جیب دولت تروریست ایران و نیروهای نیابتی آن در منطقه می‌ریزد و به ایران این امکان را می‌دهد که در عرض دو سال تقریباً بدون محدودیت، سانتریفیوژهای خود را توسعه دهد و نصب و راه‌اندازی کند. سال گذشته، حتی زمانی که دستیابی به توافق بسیار نزدیک بود، ما موفق شدیم همتایان خود در کاخ سفید را متقاعد کنیم که تسلیم خواسته‌های ایران نشوند. امیدوارم همین‌طور بماند.»
احیای برجام که در حال انجام بود به تنش‌های جدی بین اسرائیل و ایالات متحده و همچنین تنش‌های داخلی قابل توجهی در اسرائیل منجر شد.
دو هفته پیش، دیوید بارنیا، رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل (موساد) درباره «خطرات احیای برجام» هشدار داد. روزنامه یدیعوت آحارونوت اسرائیل گزارش داد که بارنیا در دیدار با لاپید هشدار داده است که این توافق منجر به دستیابی ایران به توانایی‌های قابل توجهی خواهد شد.
به‌گفته بارنیا، پس از لغو تحریم‌ها، صدها میلیارد دلار به خزانه ایران سرازیر خواهد شد و این پول برای تقویت «گروه‌های تروریستی» که اسرائیل را احاطه کرده‌اند، از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
افزون بر این، بارنیا گفته است جمهوری اسلامی به استقرار «هلال شیعی» از مرز خود با عراق تا دریای مدیترانه سرعت می‌بخشد و حوثی‌ها در یمن و شبه‌نظامیان طرفدار خود در منطقه را تقویت می‌کند. بارنیا این توافق را یک «فاجعه استراتژیک» خوانده و افزوده بود این توافق به هیچ‌وجه اسرائیل را مقید نمی‌کند.
بعد یائیر لاپید، رئیس موساد را که در حال حاضر برای گفت‌وگو در مورد ایران در آمریکا به‌سر می‌برد، به دلیل انتقاد مستقیم از آمریکایی‌ها مورد سرزنش قرار داد.
نتانیاهو که در دوران نخست‌وزیری خود به‌طور گسترده با موضوع هسته‌ای ایران درگیر بود، مدعی است که توافق کنونی بدتر از توافقی است که در سال ۲۰۱۵ در زمان دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت آمریکا امضا شد.
حدود ۱۰ روز پیش، نتانیاهو به یک جلسه توجیهی امنیتی با لاپید در مورد مسئله ایران دعوت شد. او براساس قانون این اختیار را دارد که به‌عنوان رهبر اپوزیسیون در چنین نشستی شرکت کند. پس از این دیدار، نتانیاهو مدعی شد که لاپید و بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل «پشت فرمان به خواب رفته‌اند» و مسئول «شکست» در مقابله با برنامه هسته‌ای ایران هستند. او خواستار ملاقات با اعضای کنگره، مقام‌های با نفوذ و چهره‌های برجسته رسانه‌ای در آمریکا شد تا این توافق را به‌هم بزند.
روز دوشنبه، یک مقام ارشد دولت اسرائیل گفت:
«نتانیاهو دقیقاً به ما آموخت که چه کارهایی نباید انجام دهیم. در سال ۲۰۱۵ او به کنگره رفت، با مقام‌های ارشد و رسانه‌ها صحبت کرد و ما توافق هسته‌ای را پیش روی خود دیدیم. این بار، ما با احتیاط عمل کردیم، تلاش‌های قابل توجهی انجام دادیم و به نتیجه معکوس رسیدیم.»
تنها دو هفته دیگر یائیر لاپید برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک خواهد رفت. هنوز مشخص نیست که او در آن‌جا با بایدن ملاقات خواهد کرد یا خیر. بایدن باید از ۱۸ تا ۲۰ سپتامبر (۲۷ تا ۲۹ شهریور) در نیویورک باشد. لاپید و همراهانش صبح روز ۲۰ سپتامبر در نیویورک خواهند بود.
لاپید قرار است روز پنج‌شنبه ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور) در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند و انتظار می‌رود ایران در مرکز سخنان او باشد.