روز پنجشنبه ۲۸ مهر، جنبش «زن، زندگی، آزادی» که با اعتراض به قتل دولتی ژینا (مهسا) امینی آغاز شد، با تجمع و تظاهرات در شهرها و محلهای مختلف ادامه یافت. با توجه به اینکه پنجشنبهها بسیاری از مدارس و دانشگاهها تعطیل هستند، بیشتر اعتراضات این روز در خیابانها و محلهها صورت گرفت. دستکم از هفت شهر، اخبار شکلگیری تجمع و اعتراض علیه جمهوری اسلامی منتشر شد.
تبریز یکی از کانونهای اصلی اعتراضات روز پنجشنبه بود؛ شهری که تا پیش از این به جز در دانشگاهها شاهد اعتراضات گسترده نبود.
از تبریز نخست ویدئویی از بوق ممتد زدن اتوموبیلها منتشر شد. در ادامه مردم آتش روشن کردند و خیابانها را بستند.
درگیریهایی در میدان ساعت و ارک تبریز روی داد و همچنین مقابل استانداری و راسته کوچه، تجمعاتی صورت گرفت.
در باغ گلستان، شهناز و سهراه امین و جلوی پاساژ مولانا در تبریز جو به شدت امنیتی گزارش شد.
اینترنت همراه به صورت کامل قطع و اینترنت خانگی بسیار محدود شد.
شعار مرگ بر دیکتاتور همزمان با اذان
یک منبع مطلع و آشنا با تبریز به زمانه گفت محل اعتراضها عمدتا مقابل مسجد انگجی و بغل بازار بوده است. این منطقه عمدتا محل زندگی طبقه متوسط در شهر تبریز است.
بر اساس ویدئوهای منتشر شده، معترضان در حالی شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند که صدای پخش اذان هم از مسجد به گوش میرسد.
ویدئوهای منتشر شده همچنین نشان میدهند معترضان در خیابان جنب مسجد انگجی آتش روشن کردند.
یاشار حکاکپور، سخنگوی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ)، درباره اعتراضات تبریز به زمانه گفت:
«من معتقدم این اعتراضات اگرچه با خواستهها و مسأله حقوق زنان آغاز شد اما بخشی از جامعه را که نسبت به مسائل و مشکلات مختلف از جمله گرانی و … و همینطور مسأله حقوق اتنیکی اعتراض داشتند جذب خود کرد و به صحنه تمام عیار اعتراضات حکومتی تبدیل شد.»
به گفته حکاکپور، با وجود این در جامعه آذربایجان هنوز مردم با آن شدتی که مورد انتظار است، به اعتراضات نپیوستهاند.
او درباره دلیل این امر گفت: «دلیل این مسأله نگرانی از استقرار دیکتاتوری از نوع کراواتی است. مردم نگرانند حقوق اتنیکیشان در این تحولات دوباره در ورطه بیحقوقی و عدم توجه قرار گیرد وسیستم متمرکز فعلی ادامه یابد.»
اعتراضات سراسری در دیگر شهرها
در اردبیل فیلمی منتشر شده که نشان میدهد تعدادی دختر نوجوان بدون حجاب در خیابان راه میروند و شعار میدهند. در همین فیلمها، ماشینها در خیابان بوق میزنند.
در اصفهان و در منطقه چهارباغ نیز تجمعاتی شکل گرفت و بار دیگر مردم به خیابان آمدند.
یک فیلم از این اعتراضات نشان میدهد مردم شعار «ایرانی با غیرت، حمایت حمایت» سر میدهند.
یک ویدئو که گفته میشود متعلق به کرمان است، زن جوانی را در حال پخش اعلامیه و یادداشت در ماشینها و خانههای مردم نشان میدهد.
برخی از شهروندان گفتهاند در شهرهای کوچک به دلیل اینکه شناسایی افراد آسان است، معترضان علاقهمند به حضور در فیلمها و عکسها حتی از پشت سر نیستند و به همین دلیل در این شهرها شهروندان ترجیح میدهند فیلم تهیه نکنند.
در تهران، شهرک اکباتان مانند شبهای گذشته صحنه اعتراضات بود. مردم در خیابانهای این شهر راهپیمایی کردند و در ویدئوهایی که از این شهرک منتشر شده معترضان شعار میدهند: «به مادرم بگویید دیگر دختر ندارد.»
آنها همچنین شعار دادند: «خامنهای ضحاک، میکِشیمت زیر خاک»، «این همه سال جنایت مرگ بر این ولایت» و «حسین حسین شعارتون جنایت افتخارتون» …
بر اساس ویدئوهای منتشر شده از روز ۲۸ مهر، مردم معترض در محله گیشای تهران هم فریاد «مرگ بر دیکتاتور» سر دادهاند.
اعتراض در دانشگاهها؛ دانشکده فنی مهاجر اصفهان
در دانشکده فنی مهاجر اصفهان، نیروهای سرکوب و لباس شخصی به دانشجویان حمله کردند و تلاش کردند تعدادی از دانشجویان را بربایند.
روز پنجشنبه به بهانه تحویل بسته پستی، یکی از دانشجویان دانشکده فنی مهاجر توسط نیروهای لباس شخصی بازداشت شد. حراست این دانشگاه نیز در همکاری با نیروی سرکوب، دانشجویان را به سکوت دعوت کرد.
اعتصاب دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان روز پنجشنبه ۲۸ مهر برای دومین روز متوالی اقدام به اعتصاب کردند. آنها همراه با اعتصاب خود شعار «زن زندگی آزادی» سر دادند.
قرار است روز جمعه ۲۹ مهر، پس از ادای نماز جمعه در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان، در حمایت از جانباختگان جمعه خونین زاهدان، دختران دربند و «ماهو بلوچ»، راهپیمایی اعتراضی برگزار شود.
تجمع پزشکان مشهد در ساختمان نظام پزشکی
یکی از مهمترین تجمعات روز پنجشنبه جمع شدن ۴۰۰ پزشک در ساختمان نظام پزشکی مشهد در اعتراض به نحوه برخورد و سرکوب معترضان بود. این تجمع گسترده در داخل و بیرون ساختمان نظام پزشکی برگزار شد.
یکی از حاضران در جلسه نظام پزشکی مشهد درباره مشاهدات خود چنین نوشت:
«من راس ساعت ۱۲ اونجا بودم، شاید ۷۰-۸۰ نفر قبل من اومده بودند. تا ۱۲:۳۰ به حدود ۴۰۰ نفر رسیدیم که مراسم شروع شد. تمام طبقات ساختمان پر شده بود. آمفی تئاتر ایستاده ساردینی پر بود. جلسه با عنوان «به نام ایران» شروع شد و سرود «ای ایران» پخش شد (نه به نام خدا- نه سرود ج ا). پلاکاردهای «برای …» توزیع شد. پلاکارد من «برای کودکان زندانی» بود. آهنگ «درد مشترک» را همخوانی کردیم. دکتر صداقت سخنرانی کوتاهی کرد، یک نفر شعر خواند، چند نفر از جمعیت پشت تریبون رفتند و صحبت کردند.»
در این نشست شعارهای «مرگ بر دیکتاتور»، «زن زندگی آزادی» و «رفراندم رفراندوم این است شعار مردم» سر داده شد.
شهروند حاضر در این نشست همچنین روایت کرد:
«بهترین قسمتش همینجا بود که در ساختمونی که در و دیوارش عکس امام و آقا است شعار مرگ بر دیکتاتور دادیم. خیلی از خانمها بدون روسری در تجمع بودند. چند تا خانم هم پشت تریبون بدون روسری رفتند. فضا پر هیجان و احساسی بود. افراد پشت تریبون با بغض و خشم و گریه صحبت میکردند. آخر هم بیانیه خوانده و امضا شد. دکتر […] خواهش کرد که بیرون ساختمان موقع خروج تجمع نکنند. این جمعیت خودش یک تظاهرات حساب میشد و آخر هم که ۱۰-۲۰ نفر هم که تو پارک جامی بودند باز اومدند خواهش کردند که متفرق بشند.»
بیانیه صادر شده از سوی این پزشکان اما دارای بندهای مهم و قابل توجهی است که هم سرکوب موجود را افشا میکند و هم بدون لکنت و آشکار در برابر آن میایستد:
- هر گونه خشونت در همه سطوح جامعه، خشونت آشکار و پنهان را محکوم کرده و خواهان توقف آن هستیم.
- خواهان جلوگیری ازآسیبهای بدنی، روانی، جسمانی و روحانی وارده به جامعه، خصوصا کودکان و نوجوانان هستیم.
- هر گونه تغییر کاربری آمبولانس و نمادهای پزشکی را محکوم نموده و جهت تامین اعتماد عمومی جامعه خواستار توقف آن هستیم.
- خواستار ایجاد بستر مناسب برای ارائه خدمات جامعه پزشکی به همه آسیبدیدگان و عدم دخالت نیروهای امنیتی در پروسه درمان هستیم.
- خواهان حفظ محرمانگی اطلاعات و اسرار مصدومان مراجعه کننده به مراکز درمانی طبق قوانین کشوری بینالمللی و سوگندنامه پزشکی هستیم.
- خواهان شرایط مناسب برای شنیدن اعتراض مردم، بدون لکنت، در محیط امن هستیم.
- خواستار حفظ استقلال سازمان پزشکی قاونونی کشور در جهت جلوگیری از تخریب اعتماد عمومی هستیم.
- هر گونه ورود نیروهای نظامی، انتظامی، امنیتی و نیروهایی با هویت نامشخص به محیطهای آموزشی و درمانی را محکوم کرده و خواستار توقف آن هستیم.
- خواهان حفظ سلامت جسم، روح و روان بازداشتشدگان و خانواده آنها هستیم.
شهرهای کُردنشین
از آغاز خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» شهرهای کردستان و دیگر مناطق کُردنشین به صحنه اعتراضات مردمی و مقاومت معترضان در خیابانها بدل شدهاند.
تا این لحظه با گذشت بیش از یک ماه از قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی، نه تداوم سرکوب خشن و بازداشتهای گسترده توان عقب راندن و به سکوت واداشتن معترضان را داشته است و نه ایجاد رعب و وحشت، احضار، تهدید و تشدید فضای به شدت امنیتی.
در این مدت هر چه شدت سرکوب و برخوردهای خشونتآمیز از سوی نیروهای حکومتی در مناطق کُردنشین به ویژه مناطق حاشیهای افزایش یافته، مقاومت مردمی مستمرتر و حضور معترضان در خیابانها بیشتر از قبل شده است.
در شبهای گذشته برخی از شهرهای مناطق کُردنشین به این خیزش کنونی پیوستند که تا پیش از این نامی از آنها شنیده نشده بود.
شهرستان درهشهر در استان ایلام یکی از آن شهرهاست که جوانان معترض آن، شب چهارشنبه ۲۷ مهر برای اولین بار در اعتراض به قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی به خیابانها آمدند و شعار «زن، زندگی، آزادی» سر دادند.
در ادامه خیزش جاری، پنجشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۱، جوانان معترض در مهاباد باز هم به خیابانها آمدند. از ابتکارات و برنامههای این دوره از اعتراضها، ادامه دادن آن به صورت محلهمحور است. از دلایل ایجاد چنین حرکت و سازماندهیای از سوی جوانان معترض، کاستن قدرت از نیروهای سرکوبگر است.
ویدئوی کوتاهی که از مهاباد در شبکههای اجتماعی منتشر شده است، نشان میدهد معترضان مسیر خیابانی را با روشن کردن آتش مسدود کردند.
مهاباد در روزها و هفتههای گذشته با وجود فضای نظامی شده و بازداشت دهها تن از شهروندان و فعالان مدنی، از کانونهای اعتراضات مردمی در ایران بوده است. نیروهای محلی که تحت امر سپاه پاسداران در این منطقه فعالیت دارند، از آزادی عمل بسیار زیادی برای سرکوب، اذیت و آزار شهروندان در این شهر و پیرامون آن برخوردارند.
بر اساس گزارشهایی که پیشتر به زمانه رسیده، در این مدت نیروهای محلی با عنوان حکومتی «پیشمرگههای مسلمان» بارها در مناطق حاشیهای مهاباد با یورش به منازل، اقدام به اذیت و آزار خانوادهها و بازداشت شهروندان معترض کردند.
شب گذشته اما در پیرانشهر هم جوانان معترض به خیابان آمدند.
در ویدئوی کوتاهی که از این شهر منتشر شده است، دیده میشود که در خیابان شعلههای آتش افروختهاند که راه را بند آورده است.
در این ویدئوی هشت ثانیهای چند بار صدای تیراندازی به گوش میرسد.
در سنندج فضا نسبت به شبهای گذشته نسبتاً آرام گزارش شد اما فضای این شهر همچنان امنیتی و ملتهب است.
در این مدت دستگاههای اطلاعاتی در سنندج برای کنترل اعتراضات اقدام به بازداشت جمع زیادی از شهروندان و معترضان بهویژه فعالان حوزه زنان کردند. تا این لحظه از سرنوشت و مکان بسیاری از بازداشتشدگان در این شهر اطلاع دقیقی در دست نیست.
در ویدئویی که پنجشنبه ۲۸ مهر از سنندج منتشر شد، دیده میشود که یکی از پایگاههای بسیج به آتش کشیده شده و سپس فرد معترض با سر دادن شعار «مرگ بر دیکتاتور» از محل دور میشود.
بنا بر تحقیقات شبکه حقوق بشر کردستان از زمان آغاز اعتراضات تاکنون دستکم ۳۵ معترض شامل پنج کودک با تیراندازی نیروهای سرکوب در شهرهای کردنشین کشته شدند.
بیش از ۸۲۵ نفر هم زخمی شدند و دستکم سه نفر با شلیک ساچمه بیناییشان را از دست دادند.
شبکه حقوق بشر کردستان گزارش کرده است از آغاز اعتراضات مردمی به قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی تاکنون بیش از دو هزار نفر توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدهاند.
فراخوانهای انتشار اطلاعات از دستگیری و قتل دانشآموزان
روز پنجشنبه شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران اطلاعیهای صادر کرد و از مردم خواست چنانچه در هر نقطهای از کشور شاهد دستگیری یا کشته شدن دانشآموزی بودهاند که خبر آن هنوز عمومی نشده است، اطلاعات و مستندات خود را به شورای هماهنگی ارسال کنند.
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان روزهای پنجشنبه، جمعه و شنبه ۲۸ تا ۳۰ مهر را عزای عمومی اعلام کرد و قرار است یکشنبه و دوشنبه، اول و دوم آبان، معلمان با تعطیلی کلاسها، در مدارس تحصن کنند.
فراخوانهای تجمع در روز ۲۲ اکتبر
از سوی دیگر در حالی که شهر برلین برای اجتماع بزرگ ایرانیان اروپا در همبستگی با اعتراضات مردم ایران آماده میشود، روز پنجشنبه فراخوانهای مشابهی برای تجمع در همان روز (۳۰ مهر) در سراسر ایران منتشر شد.
فراخوان تجمع ایرانیان در برلین، از سوی حامد اسماعیلیون و انجمن خانوادههای قربانیان پرواز اوکراینی صادر شده و انتظار میرود بزرگترین تجمع یک ماه اخیر علیه جمهوری اسلامی در اروپا، در این شهر شکل بگیرد.