مسکو می‌گوید حملات به زیرساخت‌های اساسی اوکراین از نظر نظامی مشروع است و اگر کی‌یف به خواسته‌های روسیه تسلیم شود، می‌تواند به رنج مردمش پایان دهد. اوکراین می‌گوید حملاتی که برای ایجاد بدبختی غیرنظامیان انجام می‌شود جنایت جنگی است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در یک سخنرانی ویدئویی شبانه گفت:
«ما با هم ۹ ماه جنگ تمام‌عیار را تحمل کردیم و روسیه راهی برای شکست ما پیدا نکرده و نخواهد یافت.»
روسیه از اوایل اکتبر، زیرساخت‌های انرژی اوکراین را دور از خط مقدم جنگ ۹ ماهه، با شلیک تقریباً هفته‌ای یک بار موشک‌های دوربرد مورد حمله قرار داده است.
حملات روز چهارشنبه ۲ آذر / ۲۳ نوامبر بدترین خسارت‌های تاکنونی را به‌بار آورد و میلیون‌ها نفر را بدون نور، آب یا گرما باقی گذاشت. این در حالی است که دمای هوا در سراسر کشور به زیر صفر رسیده است.
تقریباً ۴۸ ساعت پس از این حملات، شرکت دولتی «اوکرن‌ارگو»، شرکت تأمین‌کننده انرژی در اوکراین، اعلام کرد که سامانه برق هنوز ۳۰ درصد برای برآورده کردن تقاضا کم دارد.
در بیانیه این شرکت آمده است:
«اولویت به تأسیسات زیرساختی حیاتی در همه مناطق داده شد: مخازن گرمایی، ایستگاه‌های توزیع گاز، آب‌رسانی، تأسیسات تصفیه فاضلاب، کابل‌های عمومی برق در برخی مناطق کار می‌کند.»
سه نیروگاه هسته‌ای تحت کنترل اوکراین اکنون کار می‌کنند. دو روز پیش حملاتی به آن‌ها شد که اوکراین را مجبور کرد برای نخستین بار در ۴۰ سال گذشته آن‌ها را تعطیل کند.
زلنسکی همچنین روسیه را به گلوله‌باران بی‌وقفه خرسون، شهر جنوبی اوکراین متهم کرد. مقامات محلی اعلام کردند در حملات روز پنج‌شنبه روسیه به این شهر هفت نفر کشته و ۲۱ نفر زخمی شدند.
در خرسون نه آب لوله‌کشی، نه برق و نه وسیله گرمایی وجود دارد و بسیاری در حال بررسی درخواست دولت برای ترک شهر هستند. در این شهر قیمت‌ها نیز سر به فلک می‌کشد و همه چیز گران شده است.
براساس برآوردها، حدود ۸۰ هزار نفر هنوز در خرسون زندگی می‌کنند. نزدیک به یک هفته است که مردم می‌توانند با اتوبوس شهر را ترک کنند. از مردم میکولایف منطقه مجاور خرسون نیز خواسته شده است که این کار را انجام دهند. اما همه قصد رفتن ندارند.
لکه تاریک
اوکراین از فضا به لکه‌ای تاریک در شب تبدیل شده است.
روسیه اصرار دارد که غیرنظامیان را در «عملیات نظامی ویژه» که از اواخر فوریه آغاز کرده است، هدف قرار نمی‌دهد. مقامات بین‌المللی حقوق بشری می‌گویند که سازگاری مردم با حملات سراسری به زیرساخت‌های غیرنظامی دشوار است.
فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در بیانیه‌ای گفت:
«با این حملات میلیون‌ها نفر در شرایط وحشتناک و دشواری‌های شدید زندگی می‌کنند. این موضوع مشکلات جدی ایجاد می‌کند.»
نایگل پوواس، حقوق‌دانی که به تیمی از کارشناسان بین‌المللی برای تحقیق درباره جنایات جنگی در اوکراین کمک می‌کند، گفت حملات «بر حذف زیرساخت‌های حیاتی برای بقای غیرنظامیان، مانند گرما، آب، برق و امکانات پزشکی متمرکز شده‌اند».
او به رویترز گفت:
«هر موجی از حملات، اتهاماتی که علیه کرملین مطرح می‌شود، تقویت می‌کند. این حملات ارتباط بسیار کمی با اهداف نظامی دارند و نشان‌دهنده قصد جنایتکارانه برای تحمیل رنج انسانی در مقیاس گسترده و مرگ، به‌ویژه بر اقشار آسیب‌پذیر است تا مردم اوکراین را وادار به تسلیم کنند.»
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که دستور تهاجم را صادر کرده و صدها هزار نیروی ذخیره را در اولین بسیج روسیه پس از جنگ جهانی دوم فراخوانده است، امروز جمعه ۴ آذر / ۲۵ نوامبر یک نشست تلویزیونی با مادران سربازان برگزار کرد و از آن‌ها به‌خاطر فداکاری فرزندان‌شان تمجید کرد.
پوتین در این نشست گفت:
«مایلم بدانید که من شخصاً و کل رهبری کشور ما در درد شما شریک هستیم.»
جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا روز جمعه از اوکراین دیدار کرد و متعهد شد از این کشور میلیون‌ها پوند بیشتر حمایت کند. کلورلی که در این سفر با زلنسکی ملاقات کرد، روسیه را به دلیل «حملات وحشیانه» به غیرنظامیان، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های انرژی محکوم کرد.
یک مقام دفتر کمیسیون بین‌المللی مفقودان در کی‌یف گفت بیش از ۱۵ هزار نفر در طول جنگ اوکراین ناپدید شده‌اند. مقر اصلی این کمیسیون در شهر لاهه هلند است.
متیو هالیدی، مدیر اجرایی کمیسیون بین‌المللی مفقودان در اروپا گفت روشن نیست چند نفر از کسانی که به زور به روسیه منتقل شده‌اند، در بازداشت به‌سر می‌برند. آن‌ها یا زنده هستند و از اعضای خانواده جدا مانده‌اند، یا جان خود را از دست داده و در گورهای موقت دفن شده‌اند.