اخیراً ناسا تصویری را از دید دوربین اصلی «مدارگرد شناساگر مریخ» (MRO) منتشر کرده که نشان می‌دهد شیارهای اسرارآمیز و بلندی که شیب تپه‌های شنی این سیاره را خراشیده‌اند، در واقع با فروغلتیدن توده‌های بزرگ یخ خشک ایجاد شده‌اند. دانشمندان حدود ده سال است که به وجود چنین شیارهایی در سطح مریخ پی برده‌اند.

LGu-1

سرینا دینیه‌گا (Serina Diniega)، سیاره‌شناس پایگاه پژوهشی JPL ناسا می‌گوید: «همیشه آرزو داشتم به مریخ سفر کنم. حالا آرزو دارم روی شیب یک تپهٔ شنی مریخی، بر یک تودهْ یخ خشک، اسکی کنم».

این شیارهای شگفت‌انگیز که با طولی در حدود ۲ کیلومتر، عرضشان فقط به چند متر می‌رسد و حاشیه‌های برآمده‌ای را هم به نمایش می‌گذارند، اصطلاحاً «مجاریِ طولی» نامیده می‌شوند. به اعتقاد دینیه‌گا و تیم‌اش، این مجاری به هنگام گرم‌تر شدن سطح مریخ ایجاد می‌شود؛ یعنی هنگامی‌که با فرارسیدن فصل بهار این سیاره، لایه‌ای از شبنم دی‌اکسید کربن – یا به اصطلاحْ همان «یخ خشک» – تبخیر می‌شود. طبق این بررسی، که گزارش آن در شماره آنلاین ۱۱ ژوئن نشریه Icarus انتشار یافته، این نوسان دما، منجر به شکستن توده‌های یخ و فرولغزیدن‌شان از سرازیری تپه، روی لایه‌ای از بخار دی‌اکسید کربن می‌شود؛ به‌طوریکه در نهایت به خلق شیارهای بارزی در بستر شنی تپه می‌انجامد.

این نتایج، از طریق مقایسه تصاویر پیش و پس از ظهور چنین عوارضی در فصول مختلف مریخ، که نشان از تشکیل این شیارهای تازه می‌دهند، و همچنین تشخیص توده‌های روشن و سفیدرنگی در بستر این شیارها، حاصل شده‌اند. گروه، به منظور تأیید این گمانه، آزمایشاتی را همین‌جا روی زمین، از طریق فروغلتاندن توده‌های یخ خشک از شیب تپه‌های شنی بیابان‌های ایالات یوتا و کالیفرنیای آمریکا تکرار کردند، که دقیقاً همان عوارضی که در مریخ ظاهر شده را بازسازی می‌کرد – البته با تفاوت‌هایی در دما و فشار هوای دو محیط.

آخرین مدرک محققین هم شناسایی گودال‌های متعددی در بستر این شیارها بود که گمان می‌رود آخرین محل توقف این توده‌های یخی، تا پیش از تصعید شدنشان باشد.

منبع: National Geographic

توضیح تصویر:

۱ – مجاری طولی، از دید «مدارگرد شناساگر مریخ» (MRO) / منبع: ناسا