بایگانی بخش تاریخ و یاد



تصویری از جوانی آنجلا دیویس در کنار پوستر پلیس فدرال آمریکا که او را تحت‌ تعقیب معرفی می‌کرد و خواستار هر اطلاعاتی بود که به دستگیری او منجر شود. این پوستر در جنبش آزادی دیویس به‌عنوان یک زندانی سیاسی نقش موثری بازی کرد و نماد این جنبش شد.

«آزادی یک تقلای همیشگی است»: آنجلا دیویس چگونه از پرونده‌سازی اف‌بی‌آی برای اعدامش نجات یافت؟

رامتین شهرزاد - آنجلا دیویس که در هشتاد سالگی‌اش نمادی از تفکر و فلسفه چپ‌گراست، ممکن بود در جوانی‌اش اعدام شده باشد. این مقاله نگاهی دارد به سازماندهی جنبشی که به آزادی او منجر شد.

کشف بدن در راستای گفتمان‌سازی یک ملت

مرضیه بهرامی­ برومند ــ در تاریخ اجتماعی جوامع، بدن‌­ها همواره در چنگال قدرت­‌ها گرفتار بوده‌­اند و حکومت‌­ها الزام‌­ها و ممنوعیت‌­ها و اجبارهایی را بر بدن­‌ها تحمیل کرده­‌اند. این یادداشت نگاهی دارد به حکمرانی بر بدن...

مرکززدایی از انقلاب ۵۷: تجربه‌ی کُردستان

تا جایی که به تاریخ انقلاب ۵۷ برمی‌گردد، تاریخ‌نگاری ایران عمدتاً بر مناطق مرکزی و به‌ویژه تهران تمرکز دارد. بر همین اساس، کُردستان تنها پس از انقلاب است که در قالب «بحران» وارد روایت‌های تاریخ‌نگارانه‌ی...

درباره‌ی روستاییان و مشروطیت ایران

بررسی آخرین کتاب سهراب یزدانی. او «روستاییان و مشروطیت ایران» را با این جمله به پایان می‌برد: «در میان زمینه‌ها و علل ناتمام‌ماندن انقلاب مشروطیت ایران، هیچ یک به اندازه‌ی بی‌ثمر ماندن جنبش دهقانی و...

خاوران تصاویر: یادداشتی درباره «من سعی می‌کنم فراموش نکنم»

نگاهی به فیلم اخیر پگاه آهنگرانی و سیاست حفاری خاطرات سرکوب شده در آن.

شهلا لاهیجی: یک عمر تلاش علیه سانسور و برای حقوق زنان

رضیه انصاری- شهلا لاهیجی از ناشران توانای ایران بود. در کنار فعالیت برای زنان و برابری‌خواهی، مبارزه با سانسور و تلاش برای تحقق آزادی بیان و همچنین عدالت اجتماعی از اهداف دیگر او بود. او...

رونمایی کتاب در آمستردام: «طلعت پاشا، پدر ترکیه مدرن و معمار نسل‌کشی» 

هشتم دسامبر (۱۷ آذر)، کتابخانه مرکزی آمستردام میزبان رونمایی کتاب «طلعت پاشا،‌ پدر ترکیه مدرن و معمار نسل‌کشی» بود. این رویداد با حضور هانس لوکاس کیسر و امیر مقدم، و با گردانندگی تورج اتابکی،...

ساواک و معضل براهنی

حسین نوش‌آذر- ساواک با بازداشت براهنی، آن هم به خاطر یک کتاب کم‌اهمیت سبب شد که یک نویسنده تحصیلکرده و مسلط به زبان انگلیسی و دارای نفوذ و اعتبار، محافل دانشگاهی آمریکا را علیه حکومت...

سقوط حکومت خودمختار آذربایجان: آمار کشتگان و اعدام‌شدگان

یونس لیثی دریلو ــ این مقاله تحقیقی با بررسی منابع مختلف، چه طرفدار حکومت خودمختار آذربایجان چه مخالف آن، کوشش می‌کند به رقمی قابل اعتماد در مورد تعداد کشته‌شدگان و اعدام‌شدگان هوادار دموکرات‌ها نزدیک شود.

تولد و انحلال «انجمن تاریخ شفاهی چپ ایران»

نسیم روشنایی ــ انجمن تاریخ شفاهی چپ ایران در چه بستری ایجاد شد، چه تولید کرد و چگونه منحل شد؟ با یکی از نخستین اعضای این انجمن به گفت‌وگو نشستیم.

عزا در تبریز و عروسی در تهران

یونس لیثی دریلو – آذر ۱۳۲۵: در روزهای پایانی حکومت خودمختار آذربایجان چه رخ داد؟ خاطره‌ها، گزارش‌ها و تصویرهای آن دوره چه می‌گویند؟

سالگرد قتل محمد مختاری ــ نسیم خاکسار: همین سیب که می‌تابد

نسیم خاکسار - لحظه به لحظه جستجویش می‌کنم. دنبالش می‌کنم. می‌گویم: «محمد می‌خواهم آخرین لحظات زندگی‌ات را ببینم. می‌گویم باید ببینم که بنویسم. خودت می‌دانی دنیا گزارش دقیق از واقعه می‌خواهد. می‌پرسم از کی شروع...

عالیجناب مقابل شومینه

حسین نوش‌آذر ــ هفت ساعت مصاحبه شبکه رو به افول «من و تو» با پرویز ثابتی فقط با هدف سفیدشویی ساواک انجام نشده است. تخلیه جنبش از نیروهای مردمی و مصادره دستاوردهای مدنی ملت ایران...

شهروز جویانی و مسأله اصالت و جعل

حسین نوش‌آذر - شهروز جویانی، روزنامه‌نگار و نویسنده فقید به اسم ترجمه، دو کتاب با نویسندگان و مترجمان جعلی منتشر کرده است. یکی از این دو یک اثر درخشان ادبی و سندی از سرکوب‌ها در...

جلال ملکشا: شاعر واژه‌های اسیر

هیوا رستگار ــ ملکشای شاعر، رنج و آزار را برگزید و زندگی پر فراز و نشیبی را سپری کرد. در سال‌های جوانی زندان را تجربه کرد، به‌ اندیشه‌های انقلابی و چریکی روی آورد، همچون یک...

نخستین شاعر شناخته‌شده‌ی زن یونانی، یک ارجاع ادبیات باستان برای ادبیات کوییر

رامیار حسینی به‌همراه ترجمه‌اش از چند شعر سافو، به معرفی این شاعر یونان باستان می‌پردازد. جایگاه او را در دوره‌های تاریخی مختلف می‌آزماید و تاکید می‌کند چگونه عشق او به زن به هویتی کوئیر برای...

عکس‌های منتسب به قتل داریوش و همسرش وحیده، ۲۵ سال پس از قتل پروانه و همسرش داریوش

دو تصویر منتسب به جنازه‌های داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شوند. این دو تصویر به ما چه می‌گویند و چه نمی‌گویند؟ و چرا قتل این دو یادآور قتل‌های زنجیره‌ای دهه ۷۰...