بایگانی بخش اندیشه



مرد تاجری که سر انسان را باز می کند. در ضمیر ناخودآگاه او کودک درونش نشسته است.

روانشناسی؛ شریک جرم همیشگی جنایت‌های جمعی

رخساره عباسی - «بسیاری از رشته‌های علمی که روز و روزگاری مستقل‌تر از امروز بودند به کمک نظام سرمایه شتافته‌اند تا ضمن درونی‌کردن ارزش‌های آن، انسان به‌هنجارِ این سیستم را تربیت کنند.» مروری بر کتاب «روشناسی و سرمایه‌داری (دستکاری ذهن)» نوشته ران رابرتز.

نقل قول تروریست

امین بزرگیان در این متن به سرشت نوین تروریسم می‌پردازد؛ اینکه «نقل» خشونتی که در انحصار دولت است، چه منطق و پیامدی دارد.

نرمالیزاسیون و میان‌مایگی، دو روی یک سکه

ف. دشتی − این نوشته به بررسی میان‌مایگی و حالت مفروض «نرمال» در دل یکدیگر می‌پردازد. هر دو مفهوم دو روی یک سکه‌اند؛ سکه‌ای که در ضرّاب‌خانه‌های محافظه‌کاری و لیبرالیسم، که به ظاهر در رقابت...

دموکراسی و خودمختاری

ژیار پیری ــ انقلاب ۵۷ برای جریانات سیاسی در کُردستان فرصت بی‌بدیلی در سازمان‌دهی سیاسی و تلاش برای عملی‌ساختن اهداف استراتژیکشان فراهم کرد. علاوه بر احزاب کُردستانی، جریانات چپ به‌اصطلاح سراسری نیز از...

سلطه‌ی واقعی سرمایه‌داری هرگز انتزاعی نیست

ساندرو متزادرا، فیلسوف مارکسیت، با بررسی کتاب «اجبار خاموش: نظریه‌ی مارکسیستی قدرت اقتصادی سرمایه» نوشته سورن مائو نشان می‌دهد که سلطه و ستم سرمایه‌دارانه در شکل بازتولید ناهمگون آن ریشه دارد و نه...

نقدی بر آرای ایمانوئل والراِشتاین در کتاب «پس از لیبرالیسم»

ف. دشتی ــ والراِشتاین محافظه‌کاری، لیبرالیسم و سوسیالیسم را سه شکل اصلی ایدئولوژی در ۱۵۰ ساله اخیر می‌داند. او برای لیبرالیسم نقشی کانونی قایل است. برداشت او از این ایدئولوژی چیست؟

تبارهای تاریخی‌ـ‌سیاسی انقلاب از منظر کُردستان

ژیار پیری ــ خوانش تاریخ پیرامونی‌سازی استعماری و مبارزات سیاسی علیه آن در کُردستان از دوران انقلاب مشروطه تا انقلاب ۵۷، تجربه‌ی کُردستان را به مفهومی برای بازخوانی انقلاب ایران تبدیل می‌کند.

انقلاب ایران، با نظر به زمینه‌ی جهانی آن

محمدرضا نیکفر – رخدادهای مهم ایران در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ و هم‌اینک، به تمامی توضیح‌پذیر نیستند، بی‌توجه به بافتار سیستم جهانی و فرهنگ سیاسی هر دوره که معیار‌ها و دسته‌بندی‌های خود را ایجاد می‌کنند....

کجای تاریخ ایستاده‌ایم؟

نوشته‌ی لیلی بابایی و سمیه کارگر پلمیکی با نامه‌ی «ما لیبرال‌ها کجای میدان براندازی ایستاده‌ایم؟» و به طور کلی با لیبرالیسم کلاسیک است که در سه سطح تاریخی، معرفت‌شناختی و سیاسی ارائه می‌شود.

چرا هگل آنقدر هم به‌ کارِ امروزِ ما نمی‌آید؟

مینا جعفری‌ثابت ــ سوژه‌ی انقلابی، مانند آنتیگونه، سوژه‌ای مضطرب است که مرگ را می‌بیند و زمان را به بعد از آن پرتاب می‌کند. اما هگل نمی‌تواند یاغی‌‌گری آنتیگونه را ستایش کند. چرا؟

مرکززدایی از انقلاب ۵۷: تجربه‌ی کُردستان

تا جایی که به تاریخ انقلاب ۵۷ برمی‌گردد، تاریخ‌نگاری ایران عمدتاً بر مناطق مرکزی و به‌ویژه تهران تمرکز دارد. بر همین اساس، کُردستان تنها پس از انقلاب است که در قالب «بحران» وارد روایت‌های تاریخ‌نگارانه‌ی...

مفاهیم و روش‌های سازماندهی شبکه‌ای

جامعه ایران سال‌های سال‌ زیر سلطه شاه و شیخ بوده است و در قرن گذشته تا همین‌ امروز تقلای زیادی کرده تا بتواند از زیر سایه استبداد و اختناق رهایی یابد و به معنای واقعی...

لیبرالیسم در برابر دموکراسی

ف. دشتی – نگاهی به کتاب «پس از لیبرالیسم» اثر ایمانوئل والراِشتاین جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز تئوری سیسستم‌های جهانی.

انقلاب ایران، با نظر به زمینه‌ی درونی آن

محمدرضا نیکفر – اصولاً ما رسیدن به درک از مفهوم حق را مدیون آن روندی هستیم که به انقلاب ۱۳۵۷ شکل داد. روا نیست به انقلاب بتازیم، در همان حال از مفهوم حق بهره بریم.

یک ملاحظه جمعیت‌شناختی: اصلاحات ارضی، «افسانه» مهاجرت از روستاها به شهر و «بسیجِ» توده‌ای در انقلاب ۱۳۵۷

در تحلیل‌هایِ جامعه‌شناختی انقلاب ۱۳۵۷، مهاجرت گسترده از روستاها به شهر پس از اجرایِ پروژه اصلاحات ارضی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ حمیدرضا یوسفی با تکیه بر داده‌هایِ جمعیت‌شناختی اما نشان می‌دهد که تغییر آهنگ جابه‌جایی جمعیت...

در گفت‌وگو با کامران متین: جنبش ژینا، مسئله‌ی ملل و «سیاست هویت» در ایران

چرا همواره اتهام «تجزیه‌طلبی» به اقلیت‌های ملی حی و حاضر است؟ اطلاق «سیاست هویت» به کانون‌های اصلی جنبش ژینا چه دلالت‌های نظری، تاریخی و سیاسی دارد؟ پاسخ‌های کامران متین به این پرسش‌ها در گفت‌وگو با...

میکائیل لووی: «آری! شور ضروری است، اما سازماندهی و سیاست نیز»

مصاحبه منصور تیفوری با میکائیل لووی درباره موضوعاتی همچون نسبت الهیات و ماتریالیسم، دولت و انقلاب در تفکر والتر بنیامین، و کنفدرالیسم دموکراتیک مورای بوکچین.