بایگانی بخش اندیشه



محمد در حال دریافت وحی − مینیاتوری از قرن ۱۴ میلادی، کتاب جامع‌ التواریخ، نسخه دانشگاه ادینبورگ

اختراع “محمد معصوم دارای علم غیب”

اکبر گنجی - انتقاد از پیامبر اسلام سنت قرآنی است و انتقاد کردن از حضرت محمد با قرآن سازگار است.

ما، قهرمان‌ها و آرمان‌هایمان

ر. رمضانی − گسست از اکنون یکی از سویه‌های گسست در زیست‌جهان انسان ایرانی ست، این امر در نقش تأثیرگذار و کانونی آرمان و قهرمان در ذهنیت ایرانی جلوه‌گر است.

پرسش از چیستی و کیستیِ «ما» ایرانیان

ر. رمضانی − این نوشته برخی از سرانگاره‌ها و سرالگوها در ذهنیت ایرانی را به بحث می‌نشیند و از نقش ادبیات و فلسفه در پاسخ‌ به پرسمان «ما» سخن می‌گوید.

روان‎کاوی و دهشت‎‌ افکنی

علی شریعت کاشانی − این مقاله برآیند کوششی است برای ارائه یک نظریۀ روان‎کاوانه درباره دهشت‌افکنی (تروریسم) و فلسفۀ پیدایش آن.

خرافه باوری در جهان توسعه یافته و در حال توسعه

اکبر گنجی – خرافه‌باوری در همه جوامع کمابیش وجود دارد. تبیین جامعه شناختی شیوع آنها یک امر است و مدعیات نژادپرستانه علیه یک ملت و قوم امری دیگر.

آیا همه چیز را می‌توان با پول خرید؟

مهرنوش هاتفی − نمونه‌ای جدید در ایران در توضیح خریدنی شدن همه چیز "خدمت مقدس سربازی" است. بحثی در این باره با عزیمت از کتاب «آیا همه چیز را می‌توان با پول خرید».

ده فرمان ترجمه

ر.رمضانی – شما مترجم هستید نه حقه‌باز! فرض را بر این می‌گذاریم که شما شارلاتان نیستید بلکه به معنایی از «خوبی»/«بدی» یا «درستی»/«نادرستی» اعتقاد دارید. پس به این نکات توجه کنید.

تکنیک‌های گسترش واژگان – گفت‌وگو با داریوش آشوری

داریوش آشوری در پاسخ به پرسش‌های مهدی جامی: تلاش من برای آشتی دادنِ زبانِ نوشتاریِ فارسی با بهترین و سالم‌ترین بخشِ میراثِ این زبان و مایه‌ورتر کردنِ واژگانیِ آن است.

در جست‌وجوی واژه و معنا- گفت‌وگو با داریوش آشوری

ایده‌های نهفته در پس "فرهنگ علوم انسانی" و پروژه "زبان باز" داریوش آشوری چیست؟ داریوش آشوری به پرسش‌های مهدی جامی در این باره پاسخ می‌دهد.

ضرورت تعطیل کردن اجرای “اسلام”

اکبر گنجی – رئیس جمهوری، حسن روحانی، در بحث قانون و اسلام چه پاسخی می‌توانست به مراجع تقلید و فقیهان درباری دهد؟

فلسفه، از تعبیر جهان تا تغییر جهان − معرفی و نقد (۲)

ر. رمضانی – موسی اکرمی در جای‌جای کتاب، به شکل‌های گوناگون می‌کوشد نشان دهد که تعبیر جهان و تغییر جهان هردو همچون دو سویه‌ی هم‌وابسته، کم‌ یا بیش، در همه‌ی مکتب‌های فلسفی حضور دارند.

فلسفه، از تعبیر جهان تا تغییر جهان − معرفی و نقد (۱)

ر.رمضانی - کتاب تازه موسی اکرمی بر پایه‌ی انگیزه‌ای جدی پا گرفته است و دل‌نگرانی‌هایی بنیادین را بازتاب می‌دهد. با این همه، شگفت است که انتشار کتاب چندان سروصدایی به پا نکرده است.

مشکل رده‌بندی ادیان و تعریف دین

جاناتان اسمیت − مسئله‌ی ”ادیان“ در پاسخ به انفجارِ اطلاعات مطرح شد. دائرة ‌المعارف‌هایِ ادیان، فرهنگ‌ها، و کتاب‌هایِ راهنما منتشر شدند تا این داده‌ها را طبقه‌بندی کنند.

شکل‌گیری مفهوم دین از برخورد ادیان

این مقاله، به قلم جاناتان اسمیت، نوشته فشرده و در عین حال نسبتا جامعی است در توضیح مفهوم دین در متن اندیشه غرب مسیحی.

“فتوا” در فقه سنتی و حکومتی؛ دیدگاه انتقادی نواندیشان دینی

فتوا چیست؟ آیا روشنفکران و نواندیشان دینی هم به چنین چیزی باور دارند؟ دو نواندیش دینی، محمدجواد اکبرین و رضا علیجانی در این باره توضیح می‌دهند.

ضرورت اختراع اسلام دموکراتیک

اکبر گنجی − ادیان برساخته های اجتماعی هستند. آنها در طول تاریخ تغییر کرده و باز هم تغییر می‌کنند . "اسلام دموکراتیک" اگر هم تاکنون ساخته نشده باشد، باید اینک آن را اختراع کرد.

روش تأویلی حکیم سهروردی در بازخوانی متن قرآن

احمد علوی – به باور سهروردی جهان متن نوشتاری همچون جهان هستی دارای یک مرجع نهایی و ثابت است که ظاهر متن را باید به آن برگرداند.