بایگانی بخش اندیشه



ریموند ویلیامز

ویلیامز وقتی به مطالعه و بررسیِ فرهنگ می‌پردازد، توجه‌ زیادی به چیزی می‌کند که آن را «ساختارِ احساس» می‌نامد. بنا به گفته‌ی ویلیامز، ساختارِ احساسْ شخصیت و ویژگیِ خاصِ یک حس یا فهمِ مشترکِ فرهنگی است. ساختارِ احساسْ به‌طور کلی اشاره به تجربه‌ی زیسته‌ی مردم (یا نسلی از مردم)...

سرکه‌ای که گندید

حمید مافی − «ما سرکه ریختیم، شراب شد» روایت سیدمحمد طباطبایی از روحانیان دوران مشروطه است در واکنش به منازعه مشروطه‌خواهان و مشروعه‌خواهان و روایتی از تجربه‌های ناکام ایرانیان برای حکومت قانون و تاسیس...

نفت، تاج و عمامه

بیژن افتخاری - در این مقاله به یکی از پر اهمیت‌ترین موضوعات سیاسی- اقتصادی  قرن اخیر کشورمان خواهیم پرداخت.  نخست به نقش کلیدی نفت وگاز، این ثروت عظیم خفته در زیر خاک میهن‌مان در...

روان‌کاوی و فرهنگ (۱)

روانکاوان را بیش‌تر با حفاران باستان‌شناسی مقایسه کرده‌اند که علاوه بر شناخت نظری و علمی، نیازمند نوعی صبر، حوصله، پشتکار و نیز فرهنگ غنی و عمومی‌اند.

هایدن وایت

وایت از سکوی زبان به تاریخ می‌نگرد، و می‌گوید واقعیتِ تاریخی همیشه از طریق روایت‌هایی برساخته می‌شود که تاریخ‌دانان بافته‌اندشان. پس دانشِ تاریخی صرفا درکِ واقعیتِ خارجی یا حقیقتِ گذشته نیست، بل فرآورده‌ی گفتمانِ تاریخ‌دان...

احساس دوگانه پیشرفت

امین قضایی − در بخش‌های پیشین عناصر اساسی روشنگری را در سه حیطه علم، اخلاق و فرهنگ بررسی کردیم.

 نخستین گام روشنگری در حیطه علم یافتن روش علمی و دقیق برای شناخت است که جهت...

برزخیان روی زمین

عباس مؤدب - زمانی که در ماه مه ۲۰۱۰ به‌عنوان روانشناس در درمانگاه ویژه مداوای پناهندگان مبتلا به "تروما کارم را شروع کردم، هیچ تصور واقعی از عمق فاجعه نداشتم. دانمارک یکی از اولین کشورهائی...

رسانه، شبکه و پارادوکس قدرت

کیانا کریمی − اولین خبر درباره دستگیری ستار بهشتی بر اساس جستجوی گوگل، در ۹ آبان ۱۳۹۱ در تارنماهای هرانا و رهسا نیوز منتشر می‌شود. در حالیکه این خبر، و بعدتر،...

ناتمامی پروژه زیبایی شناسی

امین قضایی – همانطور که در بخش‌های پیشین از نظر گذراندیم، روشنگری در حیطه علم دو گام اساسی را پیمود:

۱. یافتن روش برای شناخت

۲. رهایی موضوع شناخت از خرافات و مذهب.

همچنین...

چرا یادگیری بعضی زبانها اینقدر سخت است؟

ولفگانگ کریشکه − چرا ساختمان بعضی زبانها بسیار پیچیده و بعضی دیگر خیلی ساده است؟ می‌گویید آلمانی زبان دشواری است؛ پس یاگوا (Yagua) زبان مناطق آمازون پرو را چه می‌گویید؟ این زبان در...

گایاتری چاکاراورتی اسپیواک

حوزه کار اسپیواک در تلاقی‌گاه‌های نظریه‌ی پسااستعماری، فمینیسم، واسازی (deconstruction) و مارکسیسم است. وی تضادهای دوتایی‌ای را مورد تدقیق قرار می‌دهد که هم در گفتمان پسااستعماری فعال هستند و هم در گفتمان فمینیسم.

توسعه مفهوم حق

امین قضایی – در دو بخش نخست، دو عنصر اصلی روشنگری به ترتیب با عنوان‌های جست‌وجوی روش و موضوع مناسب برای شناخت معرفی شدند. شناخت چیزی ممکن نیست مگر آنکه پیشتر روشی برای شناخت...

فلسفه زبان از منظر مولانا

احمد علوی - هرچند عرصه گفتگو در مورد فلسفه زبان به معنی اخص و امروزی آن فلسفه زبان است، اما عارفان و بویژه مولانا خود را از پراختن به آن بی نیاز ندانسته‌اند. مشکل اما...

معراج در قرآن

صالح نظری - ماجرای معراج از جمله ماجراهائی است که در هاله‌ای از افسانه سازی‌ها گرفتار آمده و داستان‌های معراج را مشابه داستان‌های هزار و یک شب کرده است. این‌که واقعیت معراج از دیدگاه قرآن...

رهایی از الهیات

امین قضایی - در بخش نخست به این نتیجه دست یافتیم که روش‌شناسی بر شناخت مقدم است.

فلسفه‌ی مدرن بر این حکم استوار گشت که بدون روش صحیح برای شناخت، پیشرفتی در شناخت صورت...

مردانگی‌‌پژوهیِ انتقادی

مصطفی عابدینی فرد − از اواخر دهه‌‌ی ۶۰ میلادی به بعد و در واکنش به موج دوم فمینیسم در غرب، جنبش‌‌هایی از سوی مردان ظهور کرد. برخی از این واکنش‌‌ها، مثل "نهضت حقوق مردان"،

ادوارد سعید

ویلیام دیل و تیموتی بیل − ادوارد سعید (۱۹۳۵ - ۲۰۰۳) منتقد ادبی پسااستعماری و استاد ادبیات انگلیسی و تطبیقی در دانشگاه کلمبیا بود. وی به سال ۱۹۳۵ در اورشلیم به دنیا آمد. خانواده‌اش...