بایگانی بخش اندیشه



Protest_Zanan_Zan_Zendegi_Azadi

مبارزه‌ی زنان و مبارزه‌ی طبقاتی: طرحی در باب رابطه‌ی ستم و استثمار

محمد حاجی‌نیا، شهرزاد مجاب – در این مقاله با مروری کوتاه از روند جنبش زنان در ایران به اهمیت جنبش "زن، زندگی، آزادی" اشاره می‌کنیم و سپس به برخی از مهمترین مسائلی می‌پردازیم که خود جنبش به آنها دامن زده است.

جودیت باتلر: چه کسی از جنسیت در هراس است؟

ویدئو و فشرده ای از سخنرانی عمومی جودیت باتلر در دانشگاه کمبریج – ۲۰۲۳

فلسفه‌ی آموزش و پرورش جان دیویی

از دیدجان دیویی ساختن یک جامعه‌ی دمکراتیک بر پایه‌ی روش‌های آموزشی قدیمی، فرمایشی و یکسویه ممکن نیست.

شورا یا سندیکا؟ ــ نوشته‌ای از گرامشی

گرامشی در متنی در ژوئن ۱۹۲۰ و همزمان با تجربه‌های تأثیرگذار در جنبش طبقه کارگر ایتالیا، به تمایز ماهوی بین شورای کارگری به مثابه‌ی نمودِ دموکراسی کارگران با اتحادیه کارگری (یا سندیکا) می‌پردازد. او در...

ضعف‌ها و شکست‌های چپ؛ تجربه‌های جهانی و ایرانی

ف. دشتی – این مقاله مجموعه‌ای از ضعف‌ها و خطاها را در تاریخ چپ به ویژه در دوره‌ی اخیر را برمی‌شمرد و بر لزوم بازنگری راه طی شده با هدف تعمیق مبارزه برای سوسیالیسم دموکراتیک...

دانش، قدرت و سیاست: نقش روشنفکر در عصر گذار

ایمانوئل والرشتاین − رابطهٴ همزیستی ناخوشایند دیرپای دانش و قدرت در عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم، چرخش خاصی داشته، چون عصر گذار است. جا دارد تأکید کنیم که دوره‌های گذارْ استثنایی‌اند اما خیلی...

چرا قابلمه‌ی خالی به خودیِ خود اقتدار را زمین نمی‌زند

مصاحبه با اوتکو بالابان، جامعه‌شناس سیاسی. بالابان زمینه‌ی اجتماعی پیروزی اردوغان و حزب او را در انتخابات اخیر توضیح می‌دهد.

ژاک رانسیر: «نبرد بر سر دو شیوه‌ی جهان‌ساختن است، بر اساس برابری و نابرابری»

ژاک رانسیر در گفت‌و‌گویی حول قیام ژینا که نخستین بار در «زمانه» منتشر می‌شود، می‌گوید: «هدف نخست، افزایش قدرت جمعی برابرها در تمامی عرصه‌هاست. بی آن، هدفِ تسخیرِ قدرت محدود می‌شود به برنامه‌های کهنه‌ای که...

تعهدهای لیبرال

مصاحبه‌ای با مایکل والزر در مورد کتاب جدید او: "مبارزه برای یک سیاست شرافتمندانه"

بررسی علل گرایش قشرهای کم‌درآمد به احزاب راست‌گرا 

حمید فرازنده − پرسش اصلی این است که چه شد که ستیز طبقاتی از چهار دهه‌ی پیش به این سو نقش تعیین کننده‌اش را در مبارزات انتخاباتی از دست داده است؟

کنش‌گری برون‌مرزی و حقِ داشتنِ صدا

سبا معمار ــ نقش کنش‌گران خارج از مرزهای جغرافیایی ایران در مبارزه چیست، چه می‌تواند و چه باید باشد؟ در این یادداشت سعی می‌کنم از آن نقشی بپرسم که بیش از همه بر آن پافشاری...

نسبت فقر و نابرابری با خشونت – راه‌جویی

آمارتیا سن در این مقاله، کاستی‌های نظریه‌هایی را بررسی می‌کند که علت خشونت را به فقر و نابرابری اقتصادی تقلیل می‌دهند و نقش تفرقه افکنی و برانگیختن ستیزهای هویتی را نادیده می‌گیرند.

لویی آلتوسر درباره‌­ی دیکتاتوری پرولتاریا

آلتوسر توضیح می‌دهد که چرا شکل سیاسی و اجتماعی دیکتاتوری پرولتاریا در واقع به شکلی پارادوکسیکال «دموکراسی‌ای است که توده‌های گسترده را دربرمی‌گیرد».

مسئله‌ی تکثّر

محمدرضا نیکفر – پیچیدگی جنبش رهایی‌جو در ایران به چه برمی‌گردد؟ چرا سخت است توافق بر سر یک برنامه؟ چرا جنبش رهبری‌ناپذیر می‌نماید؟

مهندسی خونریزی بر اساس هویت

آمارتیا سن − این مقاله دو رویکرد اصلی در زمینه‌ی شرح علل خشونت را بررسی می‌کند: نظریه‌های استوار بر فرهنگ و نظریه‌های اقتصاد سیاسی در زمینه‌ی قدرت و نابرابری.

عدالت ترمیمی در گذار به دموکراسی در ایران

میثم بادامچی – عدالت ترمیمی نه کیفردهی برای جبران ستم، بلکه بیان حقیقت و بازسازی جهان مشترک است.

اصغر شیرازی و ناسیونالیسم کُردگرای قاضی محمد

میثم بادامچی – به باور علی شیرازی، نویسنده کتاب «ایرانیت، ملیت، قومیت»، جمهوری مهاباد را نمی‌توان یک حکومت دموکراتیک دانست.